Leki stosowane w chorobach dróg oddechowych

Układ oddechowy człowieka składający się z górnych i dolnych dróg oddechowych oraz płuc, pełni kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Umożliwia wymianę gazową, czyli zaopatrzenie wszystkich komórek w tlen i jednocześnie wydalenie z nich zbędnych produktów przemiany materii (dwutlenku węgla). Choroby układu oddechowego stanowią jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji pacjentów w Polsce, tuż obok schorzeń układu sercowo- naczyniowego.

Leki na kaszel i gardło 

Infekcje dróg oddechowych są przyczyną licznych wizyt pacjentów w aptekach, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. W zwalczaniu kaszlu towarzyszącemu grypie i przeziębieniu pomocne bywają leki przeciwkaszlowe oraz wykrztuśne. Do substancji hamujących odruch kaszlu należą: butamirat, fosforan kodeiny, dekstrometorfan oraz lewodropropizyna. Wśród leków na kaszel mokry można wyróżnić mukolityki, czyli związki chemiczne upłynniające gęsty śluz zalegający w obrębie dróg oddechowych. W aptekach znajdziemy preparaty zawierające ambroksol, karbocysteinę i erdosteinę, które działają poprzez rozbijanie cząsteczek mukoprotein (rodzaj białek), co prowadzi do rozrzedzenia śluzu i zmniejszenia jego lepkości.
Mukowiscydoza to nieuleczalna choroba o podłożu genetycznym, która powoduje zmiany patologiczne w obrębie różnych narządów, również płuc. Na rynku farmaceutycznym obecny jest roztwór do nebulizacji zarejestrowany do leczenia pacjentów cierpiących na mukowiscydozę. Zawarta w nim dornaza alfa jest enzymem uzyskanym metodami inżynierii genetycznej. Lek rozcina łańcuchy pozakomórkowego DNA w układzie oddechowym, przez co zmniejsza lepkość zalegającej w płucach plwociny i poprawia ich funkcjonowanie.
W zwalczaniu chorób gardła pomocna jest oktenidyna, którą w postaci pastylek do ssania można zakupić w aptece na podstawie recepty lekarskiej. Oktenidyna to antyseptyk reagujący z elementami ściany i/lub błony komórkowej drobnoustrojów odpowiedzialnych za rozwój stanu zapalnego gardła i jamy ustnej. Cechuje ją skuteczność wobec bakterii, wybranych wirusów i grzybów.

Leki na alergię — kiedy stosujemy

Leki przeciwhistaminowe są jedną z grup medykamentów pomocnych w chorobach dróg oddechowych. Poprzez blokowanie działania histaminy hamują rozwijanie się reakcji zapalnej towarzyszącej infekcjom, astmie oraz alergii. Zmniejszają przepuszczalność naczyń krwionośnych i przynoszą ulgę np. w nieżycie nosa. Do leków przeciwhistaminowych I generacji zalicza się m.in. ketotifen, klemastynę i prometazynę. Klemastyna w postaci syropu, tabletek bądź roztworu doustnego, działa rozkurczająco na mięśnie gładkie oskrzeli i przeciwdziała obrzękowi błon śluzowych układu oddechowego. Prometazyna w aptekach występuje w formie drażetek i syropu. Do nowszych leków antyhistaminowych, tzw. II generacji zalicza się loratadynę, azelastynę, astemizol, ebastynę, cetyryzynę oraz lewocetyryzynę, rupatadynę i bilastynę. Substancje z tej grupy rzadziej wywołują senność, zwiększony apetyt i suchość błon śluzowych jamy ustnej.

Katar alergiczny — leki do nosa

Leki donosowe zawierające glikokortykosteroidy są ordynowane w leczeniu zapalenia błony śluzowej nosa i zatok, które mogą mieć podłoże alergiczne, bądź towarzyszyć przeziębieniom. W aptekach dostępne są spreje i krople do nosa z budezonidem, beklometazonem, furoinianem mometazonu, furoinianem flutikazonu oraz propionianem flutikazonu. Istnieje również preparat złożony oparty na połączeniu propionianu flutikazonu z azelastyną. GKS hamują rozwój stanu zapalnego poprzez wpływ na receptory obecne w komórkach. Dzięki aplikacji miejscowej ich działania niepożądane są ograniczone i obejmują najczęściej suchość nosa, uczucie pieczenia i podkrwawianie. 

Astma i POChP — leczenie

Obturacja dróg oddechowych to ograniczony przepływ powietrza w ich obrębie. Towarzyszy ona wielu jednostkom chorobowym, m.in. astmie czy przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc. W aptekach dostępne są leki stosowane w obturacyjnych chorobach płuc. Salbutamol to substancja rozszerzająca oskrzela w sposób szybki, lecz krótkotrwały (4-6 godzin). Jest podawany drogą wziewną, dożylną bądź doustną (tabletki, syropy) w razie skurczu oskrzeli i odwracalnej obturacji dróg oddechowych, a także zapobiegawczo przed wysiłkiem u osób z astmą. Jako ß2-mimetyk rozkurcza mięśnie gładkie dróg oddechowych oraz zmniejsza obrzęk w obrębie błony śluzowej oskrzeli. Do grupy szybko i krótko działających mimetyków należy także fenoterol. Salmeterol, formoterol i indakaterol to z kolei mimetyki o dłuższym czasie działania (do 12 godzin), dlatego stosuje się je w sposób regularny: rano i wieczorem. Łagodzą duszności towarzyszące astmie i POChP.
Montelukast hamuje rozwój reakcji zapalnych w obrębie układu oddechowego poprzez blokujący wpływ na receptory leukotrienowe. Zażywa się go doustnie, w postaci tabletek, tabletek do rozgryzania i żucia oraz granulatu.