Wątroba pod ochroną

Wątroba, oprócz udziału w trawieniu, pełni dodatkowe, niezbędne dla życia funkcje. To w niej dochodzi do metabolizowania wszelkich substancji chemicznych, łącznie z lekami i alkoholem. Ona również bierze czynny udział w przemianie węglowodanów, tłuszczów i białek, a także oczyszcza nasz ustrój ze szkodliwych produktów przemiany materii i leków, wydalając je do żółci. Tak więc wątroba jest wielką „fabryką chemiczną” i wielokrotne przeciążanie jej niewłaściwą dietą, nadmiarem alkoholu czy lekami może w końcu doprowadzić do zaburzenia jej prawidłowej czynności. Do upośledzenia czynności wątroby doprowadzają także różnorodne procesy chorobowe, które mogą się w niej rozwijać na tle zapalenia, toksycznego uszkodzenia, martwicy, marskości, nowotworów czy kamicy żółciowej.

Dolegliwości wątrobowe

Najczęstszymi dolegliwościami ze strony wątroby są ucisk lub wręcz ból w okolicy prawego podżebrza oraz nudności i wymioty. Objawy te nasilają się po tłustym, ciężkostrawnym jedzeniu i po alkoholu. Z innych objawów, świadczących o poważniejszej chorobie, należy wymienić: zażółcenie spojówek, świąd skóry, ściemnienie moczu i odbarwienie stolca, powiększenie obwodu brzucha, obrzęki na nogach czy wychudzenie. Zwiastunami problemów z wątrobą mogą też być pajączki naczyniowe w górnej części klatki piersiowej i rumień na dłoniach.

Pierwsza pomoc przy „bólu” wątroby

Często dolegliwości bólowe w okolicy prawego podżebrza skłaniają ludzi do szukania pomocy w aptece. Wśród wielu leków dostępnych bez recepty, które działają ochronnie na wątrobę, warto zwrócić uwagę na te, które zawierają pochodne flawonowe z owoców ostropestu plamistego (tzw. sylibininę), czyli kompleks sylimarynowo-fosfolipidowy. Sylibinina stabilizuje błonę komórkową komórek wątrobowych, co działa ochronnie wobec miąższu wątroby. Jednocześnie wykazuje słabe działanie rozkurczające na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego oraz działa żółciotwórczo, żółciopędnie, przeciwzapalnie i silnie odtruwająco. Preparat na bazie owoców ostropestu  nie jest zalecany dla dzieci do 12. roku życia z uwagi na brak odpowiednich badań. Nie jest też polecany do leczenia ostrych zatruć. Do tej pory nie wykazano, żeby lek ten dawał działania uboczne lub wywoływał interakcje z innymi lekami. Ponieważ sylibinina nie była badana u kobiet ciężarnych i karmiących, leku tego nie poleca się w okresie ciąży i laktacji. Preparat sylibininy jest bezpieczny dla kierowców i pracujących przy maszynach, ponieważ nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługę maszyn w ruchu. Niekiedy może wywoływać zaburzenia żołądkowo-jelitowe, które w pojedynczych przypadkach przyjmują postać biegunki. Jeśli w trakcie leczenia kompleksem sylimarynowo-fosfolipidowym wystąpi zażółcenie skóry lub spojówek, tzw. żółtaczka, konieczne jest zgłoszenie się do lekarza. W stanach przewlekłych lek dawkuje się 3 razy dziennie po 1 tabletce, a w przypadku stanów ostrych – 3 razy dziennie po 2 tabletki.

Diagnostyka wątroby

Niezależnie od zaleconego leczenia, warto naszemu pacjentowi zasugerować wizytę u lekarza, który po zebraniu wywiadu i zbadaniu pokieruje dalszą diagnostyką wątroby i leczeniem jej zaburzeń. Uszkodzenie wątroby można rozpoznać na podstawie zmian w badaniach biochemicznych, takich jak:

1. zwiększenie aktywności tzw. enzymów wątrobowych: transaminazy alaninowej (AlAT) i transaminazy asparaginianowej (AspAT)
2. wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej (FA) i gamma-glutamylotranspeptydazy (GGTP)
3. wzrost stężenia bilirubiny całkowitej w surowicy krwi
4. obniżenie czasu protrombinowego i obniżenie stężenia białka całkowitego oraz albuminy w surowicy krwi.

Dalszym etapem diagnostyki chorób wątroby są badania obrazowe, z których można wymienić: ultrasonografię (USG), tomografię komputerową oraz scyntygrafię wątroby.

Pamiętajmy, że dokładne rozpoznanie przyczyny „bólu” wątroby lub innych objawów wątrobowych, a następnie wdrożenie właściwego leczenia i diety może doprowadzić do  osiągnięcia sukcesu terapeutycznego i zmniejszenia lub ustąpienia dolegliwości.