Poziomka pospolita — na przebarwienia i piegi

Obecnie w ziołolecznictwie poziomka pospolita jest stosowana głównie jako środek moczopędny i przeciwbiegunkowy. Bywa również używana w mieszankach ziołowych. Pomocniczo można ją stosować profilaktycznie przeciwko miażdżycy, w złej przemianie materii czy też przy tak zwanym piasku w nerkach. Poziomka pospolita należy również do popularnych leków ludowych. Używano jej szczególnie w celu zapobiegania wystąpieniu nadciśnienia oraz krwawych wylewów. Wykorzystywana była także w kamicy nerkowej, w schorzeniach wątroby, żołądka i jelit. W lecznictwie ludowym poziomka wskazana była także w niedokrwistości, upadku sił, krzywicy, żółtaczce i zaburzeniach przemiany materii. Czasami sproszkowane liście przykładano na oparzone miejsca, a roztarte świeże owoce stosowano na egzemę, przeciw piegom, plamom i wągrom. Napar i odwar z liści stosowano przy zapaleniach okrężnicy, przy biegunce, gruźlicy, obrzękach, wrzodach i wysypkach, a także do płukania jamy ustnej.

Poziomki są owocami, które mają bardzo niski indeks glikemiczny, a ze względu na zawartość polifenoli wykazują również działanie przeciwcukrzycowe. Zalecane są zatem osobom z cukrzycą. W Polsce poziomka jako owoc i lek była znana od czasów najdawniejszych. Łączono z nią wiele przesądów i podań, między innymi to, że swoją obecnością chroni od ukąszeń żmii. Owoce poziomki można spożywać surowe lub przerobić je na przetwory (konfitury, marmolady, galaretki). Liście poziomki używane są do aromatyzowania pieczonych i duszonych mięs, a także herbat, win i nalewek.

Poziomka pospolita (łac. Fragaria vesca L.) należy do rodziny różowatych (łac. Rosaceae). Roślina rośnie dziko w Hiszpanii, w chłodnych i cienistych lasach, porastających skłony gór. W innych rejonach Europy preferuje raczej ciepłe i otwarte miejsca na przykład na porębach. W Polsce pospolicie występuje w lasach, na ich obrzeżach i polanach. Poziomka pospolita jest zatem znanym owocem leśnym i byliną strefy umiarkowanej. Liście poziomki są osadzone na pędzie skróconym, są długoogonkowe oraz trójlistkowe. Każdy listek jest prawie owalny i ząbkowany na brzegu. Pędy kwiatowe osiągają około 10 cm wysokości. Na ich szczycie znajduje się kilka białych kwiatów pięciopłatkowych, typowych dla rodziny różowatych. Poziomka pospolita kwitnie od maja do czerwca. Owoce są podobne kształtem do małej truskawki. Utworzone z silnie rozrośniętego i soczystego dna kwiatowego, z rozrzuconymi na powierzchni prawdziwymi owockami – miniaturowymi orzeszkami. Na nizinach dojrzewają w czerwcu, a na terenach górskich w lipcu. Owoce mają intensywny, mocny aromat. Surowcem leczniczym są liście. Zbiera się je bez ogonków. Do zbioru wybierane są liście zdrowe i nieuszkodzone. Niekiedy zbiera się również całe ziele. Liście suszy się w warunkach naturalnych, rozłożone cienką warstwą, lub w temperaturze podwyższonej, która nie przekracza 50℃.

Liście poziomki zawierają garbniki, flawonoidy, sole mineralne (fosforu, wapnia, kobaltu i żelaza), witaminy (witamina C, A, B1, B2, B6, E, H, PP) i niewielkie ilości olejków eterycznych. W owocach znajdują się karotenoidy, antocyjany, sole mineralne, cukry, witaminy i kwasy organiczne (na przykład kwas salicylowy). Poziomka pospolita wykazuje działanie ściągające, nieznacznie moczopędne, przeciwbiegunkowe oraz wzmacniające. Ma również właściwości przeciwzapalne, napotne i przyspiesza przemianę materii.

Odwar przyrządza się z jednej łyżki rozdrobnionych liści na szklankę wody i gotuje kilka minut. Tak przygotowany odwar należy pić po pół szklanki trzy razy dziennie. Ziele poziomki z dodatkiem niewielkiej ilości owoców może być wypijane także w formie wzmacniającej herbaty. Owoce w stanie świeżym mogą być podawane dzieciom anemicznym. Bywają również używane do sporządzania maseczek kosmetycznych, ponieważ likwidują wypryski i zaczerwienienia.

Brak danych klinicznych dotyczących interakcji pomiędzy poziomką pospolitą a lekami lub innymi ziołami.

Przeciwwskazaniem do stosowania jest uczulenie na poziomki lub truskawki. Ze względu na brak badań klinicznych nie zaleca się również picia naparu z liści poziomki kobietom w ciąży oraz karmiącym.