Poziomka pospolita — na przebarwienia i piegi

Poziomka pospolita (łac. Fragaria vesca L.) należy do rodziny różowate (łac. Rosaceae). Roślina rośnie dziko w Hiszpanii, w chłodnych, cienistych lasach, porastających skłony gór. W innych rejonach Europy preferuje raczej ciepłe i otwarte miejsca na przykład na porębach. W Polsce pospolicie występuje w lasach, na ich obrzeżach i polanach. Poziomka pospolita jest zatem znanym owocem leśnym i byliną strefy umiarkowanej. Ma liście osadzone na pędzie skróconym, długoogonkowe oraz trójlistkowe. Każdy listek jest prawie owalny i na brzegu ząbkowany. Pędy kwiatowe posiadają około 10 cm wysokości. Na ich szczycie znajduje się kilka kwiatów pięciopłatkowych, białych, typowych dla rodziny różowatych. Poziomka pospolita kwitnie od maja do czerwca. Owoce podobne są kształtem do małej truskawki. Utworzone z silnie rozrośniętego i soczystego dna kwiatowego, z rozrzuconymi na powierzchni prawdziwymi owockami - miniaturowymi orzeszkami. Dojrzewają na nizinach w czerwcu, a na terenach górskich w lipcu. Owoce posiadają intensywny, mocny aromat. Surowcem leczniczym są liście. Zbiera się je bez ogonków. Do zbioru wybiera się liście zdrowe i nieuszkodzone. Niekiedy zbiera się całe ziele. Liście suszy się w warunkach naturalnych, rozłożone cienką warstwą lub w temperaturze podwyższonej, która nie przekracza 50⁰C.

Obecnie w ziołolecznictwie poziomka pospolita głównie stosowana jest jako środek moczopędny i przeciwbiegunkowy. Bywa również używana w mieszankach. Pomocniczo można ją stosować profilaktycznie przeciwko miażdżycy, w złej przemianie materii czy też przy tak zwanym piasku w nerkach. Poziomka pospolita należy również do popularnych leków ludowych. Używano jej szczególnie w celu zapobiegania wystąpienia nadciśnienia oraz krwawych wylewów. Wykorzystywana była także w kamicy nerkowej, w schorzeniach wątroby, żołądka i jelit. W lecznictwie ludowym poziomka wskazana była także w niedokrwistości, upadku sił, krzywicy, żółtaczce i zaburzeniach przemiany materii. Czasami sproszkowanych liści używano również do przykładania na miejsca oparzone, a roztarte świeże owoce na egzemę, przeciw piegom, plamom i wągrom. Napar i odwar z liści stosowano przy zapaleniach okrężnicy, biegunce, gruźlicy, obrzękach, wrzodach i wysypkach. Niekiedy stosowano ją także do płukania jamy ustnej. Poziomki są owocami, które mają bardzo niski indeks glikemiczny, a ze względu na zawartość polifenoli również wykazują działanie przeciwcukrzycowe. Zalecane są zatem osobą z cukrzycą. W Polsce poziomka jako owoc i lek była znana od czasów najdawniejszych. Łączono z nią wiele przesądów i podań. Między innymi to, że swoją obecnością chroni od ukąszeń żmii. Owoce poziomki można spożywać surowe lub przerobić je na przetwory (konfitury, marmolady, galaretki). Liście poziomki używane są do aromatyzowania pieczonych i duszonych mięs, a także herbat, win i nalewek.

Liście poziomki zawierają garbniki, flawonoidy, sole mineralne (fosforu, wapnia, kobaltu i żelaza), witaminy (witamina C, A, B1, B2, B6, E, H, PP) i niewielkie ilości olejków eterycznych. W owocach znajdują się karotenoidy, antocyjany, sole mineralne, cukry, witaminy i kwasy organiczne na przykład kwas salicylowy. Poziomka pospolita wykazuje działanie ściągające, nieznacznie moczopędne, przeciwbiegunkowe oraz wzmacniające. Posiada również właściwości przeciwzapalne, napotne i przyspiesza przemianę materii.

Odwar sporządza się z 1 łyżki rozdrobnionych liści na szklankę wody i gotuje kilka minut. Pić należy po 1/2 szklanki trzy razy dziennie. Ziele poziomki z dodatkiem niewielkiej ilości owoców może być wypijane także w formie wzmacniającej herbaty. Owoce w stanie świeżym mogą być podawane dzieciom anemicznym. Bywają również używane do sporządzenia maseczek kosmetycznych, ponieważ likwidują wypryski i zaczerwienienia.

Brak danych klinicznych dotyczących interakcji pomiędzy poziomka pospolitą, a lekami lub innymi ziołami.

Przeciwwskazaniem do stosowania jest uczulenie na poziomki lub truskawki. Ze względu na brak badań klinicznych nie zaleca się również picia naparu z liści poziomki kobietom w ciąży oraz karmiącym.