Wawrzyn szlachetny — liść laurowy to nie tylko przyprawa

Preparaty zawierające wyciąg z wawrzynu szlachetnego zalecane są w przypadku przeziębienia, grypy, kaszlu, zapalenia oskrzeli. Laur polecany jest pacjentom z cukrzycą oraz nadwagą. Liście laurowe znalazły również zastosowanie w przypadku schorzeń układu pokarmowego – łagodzą objawy zatrucia pokarmowego, niestrawność, biegunkę oraz ból żołądka. Wawrzyn zalecany jest przy stanach zapalnych jamy ustnej oraz gardła, a także w schorzeniach takich jak kamica nerkowa oraz dna moczanowa. W zastosowaniu zewnętrznym laur wykorzystywany jest w przypadku łupieżu, stanów zapalnych skóry, trądziku, grzybicy oraz choroby reumatycznej. Olej laurowy jest jednym ze składników słynnego mydła z Aleppo o właściwościach antyseptycznych, przeciwzapalnych i regeneracyjnych.

Liście laurowe są od dawna wykorzystywane jako tradycyjna przyprawa kuchenna. Doskonale nadają się do podkreślania smaku dań mięsnych, zup, sosów. Olejek eteryczny pozyskiwany z liści wawrzynu jest popularnym składnikiem kuchni Ameryki Północnej. Sproszkowany laur wchodzi w skład tradycyjnej przyprawy indyjskiej garam masala. Wykorzystywany jest również w przemyśle kosmetycznym oraz w produkcji paliwa biodiesel.

W starożytności wawrzyn szlachetny uznawany był za drzewo o nadprzyrodzonych oraz boskich właściwościach, a wieniec pleciony z jego liści był symbolem boga Apollina. Laur noszony na głowie symbolizował zwycięstwo, triumf i wieczną chwałę. Wieńce wręczano zwycięzcom olimpiad, artystom, uczonym oraz poetom. Wieniec laurowy jako symbol triumfu bardzo często uwieczniany był w sztuce (posąg Juliusza Cezara, portret Torquato Tasso, ikony męczenników). Starożytni Grecy wierzyli, że posiadanie liści laurowych w domu chroni przed burzą i piorunami, odpędza złe duchy i strzeże domowników przed chorobami. Sztuka biblijna stosowała laur jako symbol pokonania grzechu i życia wiecznego. Motywy liści wawrzynu stały się bardzo popularnym elementem wielu stylów architektonicznych.

Wawrzyn szlachetny (łac. Laurus nobilis), znany również jako laur, liść laurowy czy liść bobkowy, jest krzewem z gatunku wawrzynowatych. Pospolicie występuje na obszarze klimatu śródziemnomorskiego – w północnej części Afryki, w Europie Południowej oraz Azji Zachodniej. Roślina została również rozprzestrzeniona w innych rejonach świata, gdzie jest chętnie uprawiana. W Polsce wawrzyn hodowany jest jako roślina doniczkowa, którą należy zimować w chłodnym i przewiewnym miejscu. Na obszarach naturalnego występowania roślina preferuje nasłonecznione, ciepłe, osłonięte od wiatru stanowiska oraz żyzne i przepuszczalne gleby. Laur rośnie głównie na terenie nizin poniżej 400 m n.p.m., w wilgotnych nadmorskich wąwozach, na terenach nadbrzeżnych oraz w lasach nieopodal rzek.

Laur jest rozłożystym, stożkowatym, wysokim drzewem, które może osiągać wysokość 10 m oraz wiek nawet 100 lat. Charakteryzuje się lancetowatymi, falistymi liśćmi o długości 10 cm. Po potarciu liści uwalnia się charakterystyczny intensywny zapach. Kwiaty wawrzynu, umieszczone w pachwinach liści, są rozdzielnopłciowe i mają żółte zabarwienie. Okres kwitnienia rośliny trwa od marca do kwietnia, a kwiaty zazwyczaj pojawiają się na co najmniej 5-letnich drzewach. Owocem wawrzynu są ciemnofioletowe jagody.

Surowiec wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym stanowią liście laurowe. Zbiór może odbywać się cały rok. Liście mogą być wykorzystywane zarówno świeże, jak i naturalnie wysuszone. Młode liście charakteryzują się najintensywniejszym aromatem.

Wszechstronne i prozdrowotne działanie wawrzynu szlachetnego wykorzystywane było od tysięcy lat. Dobroczynne właściwości rośliny wynikają z jej bogatego składu. Liście wawrzynu charakteryzują się wysoką zawartością garbników, flawonoidów, kwasu foliowego, pektyn, witaminy A oraz C. Ponadto wyciąg z liści laurowych zawiera żywice, związki azotowe, wapń, żelazo, potas, magnez, cynk, terpeny, geraniol.

Wawrzyn szlachetny zyskał popularność dzięki oczyszczającym, napotnym, moczopędnym oraz detoksykującym właściwościom. Roślina charakteryzuje się również działaniem hipoglikemicznym oraz zmniejszającym ciśnienie krwi tętniczej. W schorzeniach układu pokarmowego liście laurowe łagodzą zaburzenia trawienia, działają przeciwbiegunkowo, a także wspierają prawidłową pracę wątroby. Wawrzyn zwiększa wydzielaniu kwasu moczowego, co jest wykorzystywane w terapii dny moczanowej. Ponadto roślina wspomaga skurcze mięśnia sercowego, działa żółciopędnie, wykrztuśnie, łagodzi dolegliwości przeziębienia oraz grypy. Wysoka zawartość flawonoidów w wyciągu z liści wawrzynu odpowiada za działanie przeciwko zakażeniom gronkowcem złocistym opornym na metycylinę (MRSA). W zastosowaniu zewnętrznym preparaty z wawrzynem łagodzą bóle kostno-stawowe, działają przeciwgrzybiczo, przeciwzapalnie, przeciwłupieżowo.

W przypadku problemów z trawieniem, dolegliwościami układu moczowego oraz w przeziębieniu wawrzyn szlachetny zalecany jest w postaci naparu. 5 g suszonych liści laurowych należy rozdrobnić, zalać 250 ml wrzątku i pozostawić pod przykryciem. Po 30-40 minutach ostudzony płyn pić małymi porcjami. Taka terapia powinna trwać nie dłużej niż 3-5 dni. Spożywanie naparu zalecane jest również w przypadku bólów reumatycznych, podwyższonego ciśnienia, zwiększonego poziomu cholesterolu, dny moczanowej, usuwania toksyn z organizmu, nadwagi. Liście laurowe mogą być również stosowane w postaci odwaru – 2 łyżki suszu z liści należy zalać wrzątkiem i gotować przez 5 minut. Wawrzyn szlachetny nie powinien być stosowany przez kobiety w ciąży oraz dzieci. W zastosowaniu zewnętrznym napar można stosować do przemywania ran, płukania włosów z łupieżem, pielęgnacji skóry trądzikowej. Kąpiele z dodatkiem liści laurowych wskazane są w celu łagodzenia bólów reumatycznych.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas jednoczesnego stosowania leków przeciwzakrzepowych, obniżających poziom cukru i antybiotyków łącznie z wawrzynem szlachetnym. Niewskazane jest stosowanie liści laurowych podczas terapii lekami przeciwbólowymi, uspokajającymi i nasennymi. Możliwe jest wystąpienie niekorzystnych interakcji.

Długotrwałe stosowanie wyciągu z liści laurowych może prowadzić do wypłukiwania minerałów z organizmu oraz do nadmiernego obniżenia ciśnienia tętniczego. Przyjmowanie zbyt dużych ilości substancji charakteryzuje się działaniem toksycznym – do objawów zatrucia należą: nudności, wymioty, biegunka, a w skrajnych przypadkach krwotok wewnętrzny.