Mak polny — piękny chwast o cennych właściwościach

Mak polny znany był już w starożytności. Ceniono go za właściwości wykrztuśne oraz powlekające błonę śluzową. W medycynie chińskiej używany był w leczeniu żółtaczki. Ze względu na obecność readyny używany był jako środek uśmierzający ból oraz uspokajający.

Spis treści

Mak polny – wygląd, pochodzenie, morfologia

Mak polny (Papaver rhoeas) to roślina należąca do rodziny makowatych. Powszechnie występuje na uprawach rolnych, w łanach zbóż, na siedliskach ruderalnych, rumowiskach i przydrożach. Jest to roślina wapieniolubna. Nazywany jest makiem kukurydzianym ze względu na to, że spotykany był na polach kukurydzy. Jest to gatunek jednoroczny. Pierwsze wzmianki o maku polnym pojawiły się w publikacji Species Plantarum z 1753 roku napisanej przez Karola Linneusza. Obszar występowania maku polnego to Europa, Azja oraz część północna Afryki. W Polsce występuje przede wszystkim na niżu, natomiast gatunek ten nie rośnie na terenach górzystych. Okres kwitnienia określony jest na maj-sierpień. Wysokość, jaką osiąga ta roślina, wynosi od 20 do 70 cm. Łodyga maku polnego pokryta jest długimi włoskami. Jest ona prosta, ale zdarzają się rozgałęzienia. Liście charakteryzują się ostro ząbkowanymi krawędziami, są pierzastodzielne. Górne są siedzące, natomiast dolne krótkoogonkowe. Kwiaty maku polnego są promieniste o okrągławych lub owalnych czterech płatkach barwy głównie czerwonej, ale bywają też koloru białego bądź fioletowego. U nasady płatka zlokalizowana jest czarna plamka. Kwiat nie składa się z kielichu oraz korony. Mak polny posiada nagi słupek oraz kilkanaście pręcików o barwie czarnej. Owoc rośliny to makówka, która może osiągnąć długość nawet do 2,2 centymetrów. Makówka wewnątrz charakteryzuje się niepełnymi przegrodami. Nasiona maku są kształtu nerkowatego o długości do 1 mm. Charakteryzują się brązowym kolorem. Korzeń jest biały, kształtem przypomina pal. Charakterystyczne jest, że każda część rośliny wydziela sok mleczny o barwie białej. Mak polny jest rośliną owadopylną i rozmnażanie odbywa się poprzez przenoszenie nasion. Początkowo mak polny zasiedlał głównie rejon Morza Śródziemnego, następnie został przeniesiony na inne terytoria wraz z ziarnami kukurydzy. Co ciekawe, nasiona tej rośliny mogą być przechowywane nawet do 40 lat. Charakterystyczne czerwone kwiaty są uznawane za symbol płodności i śmierci, a także kojarzone są ze wsią. Nie powinno się spożywać surowych kwiatów z maku polnego ze względu na ryzyko zatrucia alkaloidami. Cała roślina uznawana jest za trującą, a szczególnie sok mleczny.

Mak polny – zastosowanie i wskazania

Mak polny znany był już w starożytności. Ceniono go za właściwości wykrztuśne oraz powlekające błonę śluzową. W medycynie chińskiej używany był w leczeniu żółtaczki. Ze względu na obecność readyny używany był jako środek uśmierzający ból oraz uspokajający. Świeże liście maku polnego używano jako środek wzmacniający organizm. Na terenie dzisiejszej Hiszpanii mak polny stosowany był w przypadku nerwicy, bezsenności oraz zaburzeniach ze strony układu pokarmowego i oddechowego. Obecnie mak polny jest rzadko wykorzystywany, ale można go stosować jako preparat do użytku zewnętrznego oraz wewnętrznego. Zewnętrznie jako irygacje przeciwzapalne do pochwy oraz płukanki w przypadku zapalenia dziąseł. Można go stosować jako przymoczki na zapalenia powiek oraz spojówek, jednak należy zachować przy tym ostrożność. Wewnętrznie kwiat maku polnego stosowany może być w przypadku bezsenności oraz wzmożonej pobudliwości. Ponadto wykorzystuje się go w nieżytach gardła, oskrzeli oraz jamy ustnej, w szczególności z towarzyszącym silnym suchym kaszlem. Można go zastosować podczas bólu gardła, w przypadku chrypki oraz jako środek pomocniczy przy anginie, jak również w krztuścu.

Mak polny – działanie, właściwości, skład

Surowcem farmaceutycznym są płatki rozwijających się kwiatów – Flos Rhoeados (Flos Papaveris rhoeados), zrywane bez uszkodzeń od maja do sierpnia i niezwłocznie suszone w cieniu i przewiewie albo w suszarniach o temperaturze do 30°C. Podczas tego procesu ich kolor czerwony przechodzi w różowawofioletowy. Mak polny zawiera w swoim składzie mieszaninę alkaloidów izochinolinowych oraz substancji im pokrewnych, takich jak readyna, która zaliczana jest do papawerubin. Poza tym zawiera antocyjany, tj. cyjaninę i mekocyjaninę, a także kwasy organiczne, do których zaliczamy np. kwas mekonowy. W maku pospolitym możemy też wyróżnić takie substancje, jak śluzy nawet do 10% zawartości, sole mineralne oraz fitosterole. Ze względu na zawartość substancji czynnych mak polny ma właściwości osłaniające błonę śluzową górnych dróg oddechowych, a co za tym idzie – zmniejsza podrażnienie śluzówki. Dodatkowo powoduje pobudzenie nabłonka rzęskowego do pracy i ułatwia tym odkrztuszenie zalegającej wydzieliny. Zawartość readyny powoduje, że surowiec farmaceutyczny ma właściwości uspokajające. Wodne wyciągi z maku polnego mają zastosowanie w przypadku stanu zapalnego błony śluzowej oraz skóry.

Mak polny – stosowanie i dawkowanie

Obecnie mak polny występuje głównie jako dodatek do kremów oraz innych preparatów do użytku zewnętrznego ze względu na działanie przeciwzapalne. Niekiedy kwiaty maku polnego mogą być stosowane w mieszankach ziołowych wraz z innymi substancjami ziołowymi jako preparaty o działaniu wykrztuśnym.

Mak polny – interakcje z lekami i ziołami

Mak polny zawiera readynę, która ma właściwości uspokajające, jednak zbyt duża ilość jest trująca dla organizmu. Należy zachować ostrożność podczas stosowania preparatów z makiem polnym z lekami uspokajającymi oraz antydepresyjnymi.

Mak polny – skutki uboczne, przedawkowanie

Nie zaleca się wewnętrznego stosowania maku polnego.

Kosmetyki zawierające mak polny

Działanie

  • przeciwzapalne
  • uspokajające
  • wykrztuśne
  • powlekające, osłaniające

Postacie i formy

  • susz
  • odwar
  • wyciąg olejowy
  • krem

Substancje aktywne

  • fitosterole
  • śluzy
  • cyjanina
  • papawerubin
  • readyna
  • mekocyjanina

Surowiec

  • kwiat
Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij