Pikosiarczan sodu, Sodium picosulfatum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o pikosiarczan sodu

Rok wprowadzenia na rynek
2005
Substancje aktywne
pikosiarczan sodu
Działanie pikosiarczanu sodu
prokinetyczne (zwiększa perystaltykę/motorykę jelit), przeczyszczające
Postacie pikosiarczanu sodu
krople doustne, tabletki powlekane
Układy narządowe
układ pokarmowy (trawienny)
Specjalności medyczne
Gastroenterologia, Geriatria, Pediatria
Rys historyczny pikosiarczanu sodu

Pikosiarczan sodu zastosowano po raz pierwszy w preparacie złożonym w połączeniu z cytrynianem magnezu do diagnostyki dolnej części jelita (przed zabiegami oraz kolonoskopią) jako środek przeczyszczający. Znalazł też swoje miejsce w leczeniu zaparć. Został wprowadzony na rynek kanadyjski w 2005 roku. Od kilku lat pikosiarczan sodu stosowany jest w krajach Europy, a w Polsce zarejestrowany od 2016 roku.

Wzór sumaryczny pikosiarczanu sodu

C18H13NNa2O8S2

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające pikosiarczan sodu

Wskazania do stosowania pikosiarczanu sodu

Pikosiarczan sodu należy do grupy leków o działaniu przeczyszczającym, działającym poprzez stymulację ruchów jelita oraz zwiększającym ilość wody w jelicie grubym.

Występuje w postaci tabletek oraz kropli doustnych, jest stosowany do krótkotrwałego łagodzenia dolegliwości związanych z przewlekłym lub nawracającym zaparciem.

Dawkowanie pikosiarczanu sodu

Dawkowanie pikosiarczanu sodu uzależnione jest od wieku pacjenta oraz od formy leku. Leczenie zawsze rozpoczyna się od najmniejszej dawki dobowej. Lek zaleca się podawać wieczorem przed snem. W trakcie stosowania leków z pikosiarczanem sodu należy przyjmować większą ilość płynów by uniknąć odwodnienia. 

Zazwyczaj dawki dobowe stosowane u dorosłych mieszczą się w przedziale 4–7,5 mg, u dzieci zaś (w zależności od wieku) od 3 do 7,5 mg. 

Po przyjęciu leku wieczorem rano następuje wypróżnienie. Można go podawać z płynem lub bez, jednak nie dłużej niż przez trzy kolejne dni.

Nie zaleca się stosować u dzieci do lat 4 ze względu słabo rozwiniętą w tym wieku mikroflorę jelitową. 

Przeciwskazania do stosowania pikosiarczanu sodu

Przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na substancję czynną oraz stany takie jak niedrożność jelit, choroby jelit i jamy brzusznej przebiegające ze stanem zapalnym, nudnościami i wymiotami (np. zapalenie wyrostka robaczkowego). Przeciwwskazaniem do stosowania pikosiarczanu sodu jest także silne odwodnienie organizmu.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania pikosiarczanu sodu

W grupie pacjentów stosujących pikosiarczan sodu zaobserwowano omdlenia i zawroty głowy, które mogą być spowodowane nie samym podaniem pikosiarczanu sodu, ale silnym parciem na stolec oraz bólem brzucha związanym z samym zaparciem.

Jeżeli przyczyny zaparcia nie zostały zdiagnozowane przez lekarza nie należy go stosować codziennie, ani przez zbyt długi okres czasu. Takie postępowanie prowadzi do nadużywania i przedawkowania pikosiarczanu sodu i związanych z tym dolegliwości ( zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej, hipokaliemii, odwodnienia lub biegunki).

U osób w podeszłym wieku oraz dzieci ważne jest zapewnienie w czasie terapii odpowiedniej ilości płynów, gdyż w tych grupach wiekowych łatwiej dochodzi do odwodnienia organizmu.

Pikosiarczanu sodu nie należy łączyć z antybiotykami o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego (ampicylina, cefalosporyny I i II generacji, karbapenemy, tetracykliny, chloramfenikol), ze względu na obniżenie jego działania przeczyszczającego. W wyniku jednoczesnego stosowania z lekami moczopędnymi ( łównie z diuretykami pętlowymi) oraz adrenokortykosteroidami istnieje ryzyko wystąpienia zaburzeń równowagi elektrolitowej. Jest ono szczególnie niebezpieczne dla pacjentów leczonych glikozydami nasercowymi ( zwiększenie wrażliwości  pacjenta na glikozydy). 

Należy także przerwać leczenie pikosiarczanem sodu w przypadku braku wypróżnienia.

U dzieci stosować tylko po konsultacji z lekarzem.

Interakcje pikosiarczanu sodu z innymi substancjami czynnymi

Zwiększenie ryzyka wystąpienia zaburzeń równowagi elektrolitowej.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Deksametazon (Dexamethasone) glikokortykosteroidy
Furosemid (Furosemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Hydrokortyzon (Hydrocortisone) glikokortykosteroidy
Prednizon (Prednisone) glikokortykosteroidy
Torasemid (Torasemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Zmniejszenie działania przeczyszczającego pikosiarczanu sodu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Ampicylina (Ampicillin) penicyliny wrażliwe na beta-laktamazę
Cefadroksyl (Cefadroxil) cefalosporyny I generacji
Cefaklor (Cefaclor) cefalosporyny II generacji
Cefuroksym (Cefuroxime) cefalosporyny II generacji
Detreomycyna (Chloramfenikol) (Chloramphenicol) antybiotyki - INNE
Chlorotetracyklina (Chlortetracycline) antybiotyki tetracyklinowe - tetracykliny
Oksytetracyklina (Oxytetracycline) antybiotyki tetracyklinowe - tetracykliny
Tetracyklina (Tetracyline) antybiotyki tetracyklinowe - tetracykliny

Interakcje pikosiarczanu sodu z pożywieniem

Podczas terapii pikosiarczanem sodu (głównie przed badaniami diagnostycznymi przewodu pokarmowego takimi jak kolonoskopia) należy unikać spożywania pokarmów o konsystencji stałej, stosować tylko klarowne płyny lub wodę. 

Interakcje pikosiarczanu sodu z alkoholem

Podczas leczenia pikosiarczanem sodu należy unikać spożywania alkoholu.

Wpływ pikosiarczanu sodu na prowadzenie pojazdów

Obecnie nie dysponujemy badaniami na temat wpływu pikosiarczanu sodu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn. Warto jednak zwrócić uwagę pacjenta na możliwość wystąpienia działań niepożądanych takich jak:

  • omdlenia;
  • zawroty głowy;
  • przyśpieszenie częstości akcji serca;
  • dezorientacja, zaburzenia widzenia, drgawki. 

Działania te są wynikiem zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej w organizmie po nadużywaniu pikosiarczanu sodu i mogą przyczynić się do osłabienia zdolności koncentracji oraz obsługi urządzeń mechanicznych.

Wpływ pikosiarczanu sodu na ciążę

Brak jest obecnie badań nad wpływem pikosiarczanu sodu na przebieg ciąży u kobiet. Natomiast u zwierząt ( badano króliki i szczury) wykazano działanie embriotoksyczne po podaniu dużych dawek pikosiarczanu sodu. Nie stwierdzono działania teratogennego na rozwój płodu. 

Nie jest zalecane stosowanie pikosiarczanu sodu w leczeniu zaparć u kobiet w ciąży. 

Wpływ pikosiarczanu sodu na laktację

Zgromadzone badania kliniczne jednoznacznie wskazują, iż pikosiarczan sodu oraz jego pochodne glukuronidowe nie mają zdolności przenikania do mleka matek karmiących. Jednakże nie należy go stosować w okresie karmienia piersią, a ewentualne korzyści wynikające ze stosowania pikosiarczanu sodu skonsultować z lekarzem.

Wpływ pikosiarczanu sodu na płodność

Brak badań na populacji ludzkiej. W badaniach na zwierzętach nie stwierdza się niekorzystnego wpływu pikosiarczanu sodu na płodność.

Skutki uboczne

biegunka
ból brzucha
dyskomfort w jamie brzusznej
skurcze brzucha / w obrębie jamy brzusznej
nadwrażliwość
nudności
obrzęk naczynioruchowy
omdlenia
świąd
wymioty
wysypka
ortostatyczne zawroty głowy
wykwity skórne

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Objawy przedawkowania pikosiarczanu sodu

W zależności od przyjętej dawki pikosiarczanu sodu mogą wystąpić:

  • wodnisty stolec ( silna biegunka);
  • bolesne skurcze w obrębie jamy brzusznej;
  • zbyt duża utrata elektrolitów ( głównie potasu) oraz płynów .

Natomiast w zależności od długości przewlekłego nadużywania  pikosiarczanu sodu mogą wystąpić:

  • przewlekła, uporczywa biegunka;
  • bóle brzucha;
  • uszkodzenie kanalików nerkowych oraz kamica nerkowa;
  • hipokaliemia ( obniżenie stężenia potasu we krwi);
  • zasadowica metaboliczna ( wzrost pH krwi powyżej 7,45 - obniżenie stężenia jonów wodorowych,zaburzenie równowagi kwasowo- zasadowej);
  • osłabienie siły mięśniowej. 

Mechanizm działania pikosiarczanu sodu

Pikosiarczan sodu zalicza się do środków przeczyszczających o działaniu miejscowym.  Substancja jest rozkładana przez florę bakteryjną jelit do aktywnej substancji. Mechanizm jej działania opiera się zwiększeniu ilości wody i elektrolitów w świetle jelita, wzmożeniu siły skurczu jelit – efekt ten wynika z pobudzającego wpływu substancji na błonę śluzową jelita grubego i odbytnicy. Pikosiarczan sodu poprzez ten mechanizm  prowadzi do rozluźnienia mas kałowych i skrócenia czasu defekacji. Działanie to uwidacznia się po ok. 6–12 godzinach od przyjęcia go zarówno w formie tabletki jak i kropli.

Wchłanianie pikosiarczanu sodu

Pikosiarczan sodu po podaniu doustnym przedostaje się do jelita grubego i działa w nim tylko miejscowo, nie wchłania się także w jelicie cienkim i nie ma wpływu na proces trawienia.

Dystrybucja pikosiarczanu sodu

Pikosiarczan sodu nie ulega wchłanianiu w jelitach, ani dystrybucji w organizmie.

Metabolizm pikosiarczanu sodu

Pikosiarczan sodu ulega rozkładowi do w końcowym odcinku jelita poprzez działanie flory bakteryjnej do bis-(p-hydroksyfenylo)-pirydylo-2-metanu, który jest związkiem o aktywnym działaniu przeczyszczającym.

Wydalanie pikosiarczanu sodu

Część aktywnego metabolitu BHPM jest wchłaniana. W ścianie jelita i w wątrobie aktywny metabolit jest przekształcony do nieaktywnego glukuronidu BHPM. Wykazano, iż tylko 10% dawki podanej doustnie jest wydalane z moczem w formie glukuronidu w czasie 48 godzin od zażycia leku.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij