Estazolam, Estazolamum - Zastosowanie, działanie, opis

Estazolam wskazany jest do doraźnego, krótkotrwałego leczenia zaburzeń snu, takich jak: trudności z zasypianiem, częste przebudzanie się w nocy, czy przedwczesne przebudzenia poranne.

Dawkę estazolamu dobiera się indywidualnie dla pacjenta - dawka dla dorosłego wynosi 1–2 mg estazolamu przed snem, natomiast u osób w podeszłym wieku podaje się połowę tej dawki. Leczenie nie powinno być dłuższe niż 7-10 dni.

Estazolam jest przeciwwskazany u osób z nadwrażliwością na ten oraz inne leki z grupy benzodiazepin, a także u pacjentów u których rozpoznano ciężką niewydolność oddechową, bezdech senny. zawroty głowy, zaburzenia równowagi, zaburzenia świadomości, miastenię, ostrą porfirię, ciężką niewydolność wątroby bądź jaskrę zamkniętego kąta. Przeciwwskazaniem do stosowania estazolamu jest również zatrucie alkoholem lub lekami, które działają hamująco na ośrodkowy układ nerwowy.

Podczas dlugotrwałego stosowania estazolamu może wystąpić efekt tolerancji (zmniejszenie skuteczności stosowania mimo stałej dawki) lub uzależnienie psychiczne bądź fizyczne (zwłaszcza u pacjentów uzależnionych od alkoholu, narkotyków czy innych leków). Po zakończeniu długotrwałego leczenia estazolamem mogą pojawić się objawy odstawienne, takie jak: ból głowy, bóle mięśni, napięcie, niepokój, splątanie, drażliwość, zaburzenia snu a w cięższych przypadkach także zaburzenia osobowości omamy, drgawki, nadwrażliwość na dźwięk, światło lub hałas. Może również wystąpić tzw. "efekt z odbicia”, czyli nasilenie objawów, z powodu których był stosowany lek, m.in.: objawy lękowe, zaburzenia snu, bezsenność i niepokój. W związku z powyższym należy poinformować pacjenta, iż terapia estazolamem powinna trwać krótko, a kończąc ją, dawkę należy zmniejszać stopniowo. Estazolam może również wywoływać niepamięć, zwłaszcza gdy stosowany jest w wyższych dawkach, Niepamięć występuje zazwyczaj kilka godzin od przyjęcia leku i mogą jej towarzyszyć dziwne zachowanie, dlatego po zażyciu estazolamu pacjent powinien pozostać 7-8 godzin we śnie. Należy zachować szczególną ostrożność, jeśli u pacjenta pojawią się reakcje psychiczne lub paradoksalne, objawiające się m.in. niepokojem, pobudzeniem, drażliwością, agresywnym zachowaniem, halucynacjami, psychozami, koszmarami sennymi a nawet zaburzeniami osobowości i zachowania - w takim wypadku należy niezwłocznie przerwać leczenie.

U pacjentów osłabionych, pacjentów w podeszłym wieku oraz cierpiących na niewydolność oddechową należy zmniejszyć dawkę leku. Estazolam nie powinien być stosowany u osób z ciężką niewydolnością wątroby, cierpiących na zaburzenia psychotyczne, w leczeniu depresji i lęki związanego z depresją, a także u osób z uzależnieniami lekowymi, uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków. Należy ostrożnie dobierać dawkę u osób z niewydolnością nerek oraz z porfirią, gdyż może dojść do pogorszenia przebiegu choroby.

Nie powinno się spożywać alkoholu podczas leczenia estazolamem oraz do 3 dni po zakończeniu leczenia, ponieważ alkohol może nasilać działanie nasenne. Mogą także występować reakcje paradoksalne, takie jak: pobudzenie psychoruchowe, agresywność czy drażliwość.

W czasie stosowania estazolamu nie powinno się prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn, ponieważ lek ten upośledza sprawność psychofizyczną.

Lek jest przeciwwskazany w ciąży, gdyż może prowadzić do wystąpienia u dziecka niewydolności oddechowej, hipotermii oraz hipotonii.

Estazolam przenika do mleka kobiecego, może więc powodować efekt farmakologiczny u dziecka. Kobiety przyjmujące lek, powinny zaniechać karmienia piersią.

Dane przedkliniczne oraz epidemiologiczne wskazują, iż estazolam może działać teratogennie.

Estazolam działa depresyjnie na ośrodki mózgowe, w związku z czym po przedawkowaniu dochodzi do hamowania ich funkcji i pojawiają się objawy takie jak: senność, splątanie, zaburzenie koordynacji, hipotensja, zaburzenia czynności oddechowej, śpiączka. Jednoczesne przyjęcie estazolamu oraz alkoholu, bądż innych środków działających depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy może nasilić działanie estazolamu aż do powstania zagrożenia życia.

Estazolam działa w obrębie ośrodkowego układu nerwowego (m.in.: kory mózgu, hipokampu, móżdżku, wzgórza i podwzgórza), gdzie jednym z przekaźników kwas γ-aminomasłowy (GABA) o działaniu hamującym na neurony. Receptory GABA-A posiadają miejsce, do którego przyłącza się estazolam oraz inne leki z grupy benzodiazepin. Przyłączenie cząsteczki estazolamu skutkuje zwiększeniem powinowactwa receptora GABA-A do kwasu γ-aminomasłowego, co prowadzi do hamowania czynności neuronów. W ten sposób estazolam działa nasennie: skraca czas zasypiania, wpływa również na wydłużenie snu i zmniejsza liczbę przebudzeń w ciągu nocy, działa również słabo przeciwdrgawkowo i nieznacznie rozluźniająco mięśnie.

Wchłanianie estazolamu po podaniu doustnym zachodzi w dobrym stopniu, a maksymalne stężenie osoczowe osiągane jest średnio w ciągu 2 godzin (od 0,5 do 6 godzin).

Estazolam przechodzi przez barierę krew-mózg-płyn mózgowo-rdzeniowy, przenika również przez barierę łożyskową a także do mleka kobiecego. Wiązanie z białkami osocza zachodzi w 93%.

Lek podlega metabolizmowi wątrobowemu, w wyniku czego powstają nieaktywne metabolity, głównie 4-hydroksyestazolam oraz  1-oksoestazolam.

Po podaniu jednorazowym okres półtrwania wynosi 10–24 godzin. U palaczy klirens jest zwiększony i skraca się okres półtrwania leku. Przy niewydolności wątroby szybkość eliminacji maleje o 100%, podobnie wydłuża się okres półtrwania, co prowadzi do zwiększenia pola pod krzywą (AUC) leku o 50%. Ponad 90% dawki estazolamu jest wydalane z moczem, natomiast około 4% z kałem w postaci zmetabolizowanej (postać niezmetabolizowana stanowi około 5% wydalanej dawki).