Estazolam, Estazolamum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o estazolamie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1975
- Substancje aktywne
-
estazolam
- Działanie estazolamu
-
nasenne, miorelaksujące (zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych), przeciwdrgawkowe
- Postacie estazolamu
-
tabletki
- Układy narządowe
-
układ nerwowy i narządy zmysłów
- Specjalności medyczne
-
Medycyna rodzinna, Neurologia, Psychiatria
- Rys historyczny estazolamu
-
Cząsteczkę estazolamu opatentowano w 1968 roku i wprowadzono do użytku medycznego w 1975 roku.
- Wzór sumaryczny estazolamu
-
C16H11ClN4
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające estazolam
- Wskazania do stosowania estazolamu
- Dawkowanie estazolamu
- Przeciwskazania do stosowania estazolamu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania estazolamu
- Interakcje estazolamu z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje estazolamu z alkoholem
- Wpływ estazolamu na prowadzenie pojazdów
- Wpływ estazolamu na ciążę
- Wpływ estazolamu na laktację
- Wpływ estazolamu na płodność
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania estazolamu
- Mechanizm działania estazolamu
- Wchłanianie estazolamu
- Dystrybucja estazolamu
- Metabolizm estazolamu
- Wydalanie estazolamu
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające estazolam
Wskazania do stosowania estazolamu
Estazolam wskazany jest do doraźnego, krótkotrwałego leczenia zaburzeń snu, takich jak: trudności z zasypianiem, częste przebudzanie się w nocy, czy przedwczesne przebudzenia poranne.
Dawkowanie estazolamu
Dawkę estazolamu dobiera się indywidualnie dla pacjenta - dawka dla dorosłego wynosi 1–2 mg estazolamu przed snem, natomiast u osób w podeszłym wieku podaje się połowę tej dawki. Leczenie nie powinno być dłuższe niż 7-10 dni.
Przeciwskazania do stosowania estazolamu
Estazolam jest przeciwwskazany u osób z nadwrażliwością na ten oraz inne leki z grupy benzodiazepin, a także u pacjentów u których rozpoznano ciężką niewydolność oddechową, bezdech senny. zawroty głowy, zaburzenia równowagi, zaburzenia świadomości, miastenię, ostrą porfirię, ciężką niewydolność wątroby bądź jaskrę zamkniętego kąta. Przeciwwskazaniem do stosowania estazolamu jest również zatrucie alkoholem lub lekami, które działają hamująco na ośrodkowy układ nerwowy.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania estazolamu
Podczas dlugotrwałego stosowania estazolamu może wystąpić efekt tolerancji (zmniejszenie skuteczności stosowania mimo stałej dawki) lub uzależnienie psychiczne bądź fizyczne (zwłaszcza u pacjentów uzależnionych od alkoholu, narkotyków czy innych leków). Po zakończeniu długotrwałego leczenia estazolamem mogą pojawić się objawy odstawienne, takie jak: ból głowy, bóle mięśni, napięcie, niepokój, splątanie, drażliwość, zaburzenia snu a w cięższych przypadkach także zaburzenia osobowości omamy, drgawki, nadwrażliwość na dźwięk, światło lub hałas. Może również wystąpić tzw. "efekt z odbicia”, czyli nasilenie objawów, z powodu których był stosowany lek, m.in.: objawy lękowe, zaburzenia snu, bezsenność i niepokój. W związku z powyższym należy poinformować pacjenta, iż terapia estazolamem powinna trwać krótko, a kończąc ją, dawkę należy zmniejszać stopniowo. Estazolam może również wywoływać niepamięć, zwłaszcza gdy stosowany jest w wyższych dawkach, Niepamięć występuje zazwyczaj kilka godzin od przyjęcia leku i mogą jej towarzyszyć dziwne zachowanie, dlatego po zażyciu estazolamu pacjent powinien pozostać 7-8 godzin we śnie. Należy zachować szczególną ostrożność, jeśli u pacjenta pojawią się reakcje psychiczne lub paradoksalne, objawiające się m.in. niepokojem, pobudzeniem, drażliwością, agresywnym zachowaniem, halucynacjami, psychozami, koszmarami sennymi a nawet zaburzeniami osobowości i zachowania - w takim wypadku należy niezwłocznie przerwać leczenie.
U pacjentów osłabionych, pacjentów w podeszłym wieku oraz cierpiących na niewydolność oddechową należy zmniejszyć dawkę leku. Estazolam nie powinien być stosowany u osób z ciężką niewydolnością wątroby, cierpiących na zaburzenia psychotyczne, w leczeniu depresji i lęki związanego z depresją, a także u osób z uzależnieniami lekowymi, uzależnieniem od alkoholu lub narkotyków. Należy ostrożnie dobierać dawkę u osób z niewydolnością nerek oraz z porfirią, gdyż może dojść do pogorszenia przebiegu choroby.
Interakcje estazolamu z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Dezogestrel (Desogestrel) | progestageny |
Etonogestrel (Etonogestrel) | progestageny |
Etynyloestradiol (Ethinylestradiol) | estrogeny naturalne i syntetyczne |
Lewonorgestrel (Levonorgestrel) | progestageny |
Medroksyprogesteron (Medroxyprogesterone) | progestageny |
Megestrol (Megestrol) | inne leki przeciwnowotworowe |
Nomegestrol (Nomegestrol) | progestageny |
Noretysteron (Norethisterone) | progestageny |
Progesteron (Progesterone) | progesteron i gestageny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amitryptylina (Amitriptyline) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Azelastyna (Azelastine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego |
Biperyden (Biperiden) | antagoniści receptora muskarynowego |
Brimonidyna (Brimonidine) | agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych |
Buprenorfina (Buprenorphine) | substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe |
Cyproheptadyna (Cyproheptadine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Doksepina (Doxepin) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Doksylamina (Doxylamine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Droperydol (Droperidol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu |
Skopolamina (Hioscyna) (Scopolamine) | spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia |
Hydroksyzyna (Hydroxyzine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Mebeweryna (Mebeverine) | spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia |
Mirtazapina (Mirtazapine) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Oksybutynina (Oxybutynin) | leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu |
Solifenacyna (Solifenacin) | leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu |
Tapentadol (Tapentadol) | agoniści receptora opioidowego |
Tiotropium (Bromek tiotropiowy) (Tiotropium bromide) | antagoniści receptora muskarynowego |
Trimebutyna (Trimebutine) | spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia |
Umeklidynium (Umeclidinium) | antagoniści receptora muskarynowego |
Zolpidem (Zolpidem) | niebenzodiazepinowe leki nasenne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Abakawir (Abacavir) | nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy |
Aceklofenak (Aceclofenac) | NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1 |
Akarboza (Acarbose) | doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory alfa-glukozydazy |
Allopurynol (Allopurinol) | substancje hamujące syntezę kwasu moczowego - inhibitory oksydazy ksantynowej |
Amantadyna (Amantadine) | antagoniści receptora NMDA |
Amoksycylina (Amoxicillin) | penicyliny wrażliwe na beta-laktamazę |
Ampicylina (Ampicillin) | penicyliny wrażliwe na beta-laktamazę |
Aprepitant (Aprepitant) | antagoniści receptorów neurokiniowych 1 - NK1 |
Atazanawir (Atazanavir) | inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy |
Azatiopryna (Azathioprine) | inne leki immunosupresyjne |
Bisoprolol (Bisoprolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Bleomycyna (Bleomycin) | antybiotyki cytostatyczne |
Boceprewir (Boceprevir) | inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy |
Buspiron (Buspirone) | leki przeciwlękowe wpływające na przekaźnictwo serotoninergiczne |
Cefadroksyl (Cefadroxil) | cefalosporyny I generacji |
Cefaklor (Cefaclor) | cefalosporyny II generacji |
Cefazolina (Cefazolin) | cefalosporyny I generacji |
Cefepim (Cefepime) | cefalosporyny IV generacji |
Ceftriakson (Ceftriaxone) | cefalosporyny III generacji |
Cefuroksym (Cefuroxime) | cefalosporyny II generacji |
Cilostazol (Cilostazol) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Cyklosporyna (Cyclosporine) | inhibitory kalcyneuryny |
Dakarbazyna (Dacarbazine) | cytostatyki alkilujące |
Daptomycyna (Daptomycin) | antybiotyki lipopeptydowe |
Desmopresyna (Desmopressin) | wazopresyna i analogi |
Dobutamina (Dobutamine) | leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne |
Dopamina (Dopamine) | agoniści receptorów dopaminowych |
Etambutol (Ethambutol) | substancje stosowane w leczeniu gruźlicy |
Etorykoksyb (Etoricoxib) | NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby |
Flucytozyna (Flucysotine) | inne substancje przeciwgrzybicze |
Flukonazol (Fluconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Flutamid (Flutamide) | inne leki przeciwnowotworowe |
Fondaparynuks (Fondaparinux) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa |
Fosfomycyna (Fosfomycin) | antybiotyki - INNE |
Glipizyd (Glipizide) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Goserelina (Goserelin) | inne leki hormonalne |
Izotretynoina (Izotretinoina) (Isotretinoin) | retinoidy i pochodne |
Karbidopa (Carbidopa) | agoniści receptorów dopaminowych |
Lamiwudyna (Lamivudine) | przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy |
Leuprorelina (Leuprolide) | gonadoliberyny i analogi |
Lopinawir (Lopinavir) | inhibitory proteazy HIV |
Memantyna (Memantine) | antagoniści receptora NMDA |
Mesalazyna (Mesalazine) | pochodne kwasu aminosalicylowego |
Metyldopa (Methyldopa) | agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych |
Oseltamiwir (Oseltamivir) | inhibitory neuraminidazy |
Peryndopryl (Perindopril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Ranitydyna (Ranitidine) | antagoniści receptorów histaminowych H2 |
Rybawiryna (Ribavirin) | przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy |
Takrolimus (Tacrolimus) | inhibitory kalcyneuryny |
Tenofowir (Tenofovir) | inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy |
Trimetoprim (Trimethoprim) | sulfonamidy i trimetoprim |
Acyklowir (Acyclovir) | przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Apomorfina (Apomorphine) | agoniści receptorów dopaminowych |
Buprenorfina (Buprenorphine) | substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe |
Dihydrokodeina (Dihydrocodeine) | agoniści receptora opioidowego |
Fentanyl (Fentanyl) | agoniści receptora opioidowego |
Kodeina (Codeine) | agoniści receptora opioidowego |
Lewometadon (Levomethadone) | agoniści receptora opioidowego |
Metadon (Methadone) | agoniści receptora opioidowego |
Morfina (Morphine) | agoniści receptora opioidowego |
Nalbufina (Nalbuphine) | substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe |
Oksykodon (Oxycodone) | agoniści receptora opioidowego |
Pentazocyna (Pentazocine) | substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe |
Remifentanyl (Remifentanil) | agoniści receptora opioidowego |
Sufentanyl (Sufentanil) | substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - INNE |
Tapentadol (Tapentadol) | agoniści receptora opioidowego |
Tramadol | agoniści receptora opioidowego |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Alprazolam (Alprazolam) | BZD - benzodiazepiny |
Arypiprazol (Aripiprazol) (Aripiprazole) | neuroleptyki atypowe |
Asenapina (Asenapine) | neuroleptyki atypowe |
Baklofen (Baclofen) | leki zwiotczające mięśnie o działaniu ośrodkowym o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Biperyden (Biperiden) | antagoniści receptora muskarynowego |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Fenytoina (Phenytoin) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Karbamazepina (Carbamazepine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe |
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) | antybiotyki - INNE |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Disulfiram (Disulfiram) | substancje stosowane w leczeniu alkoholizmu |
Erytromycyna (Erythromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Fluoksetyna (Fluoxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Fluwoksamina (Fluvoxamine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Ketokonazol (Ketoconazole) | przeciwgrzybicze pochodne imidazolu |
Omeprazol (Omeprazole) | IPP - inhibitory pompy protonowej |
Interakcje estazolamu z alkoholem
Nie powinno się spożywać alkoholu podczas leczenia estazolamem oraz do 3 dni po zakończeniu leczenia, ponieważ alkohol może nasilać działanie nasenne. Mogą także występować reakcje paradoksalne, takie jak: pobudzenie psychoruchowe, agresywność czy drażliwość.
Wpływ estazolamu na prowadzenie pojazdów
W czasie stosowania estazolamu nie powinno się prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn, ponieważ lek ten upośledza sprawność psychofizyczną.
Wpływ estazolamu na ciążę
Lek jest przeciwwskazany w ciąży, gdyż może prowadzić do wystąpienia u dziecka niewydolności oddechowej, hipotermii oraz hipotonii.
Wpływ estazolamu na laktację
Estazolam przenika do mleka kobiecego, może więc powodować efekt farmakologiczny u dziecka. Kobiety przyjmujące lek, powinny zaniechać karmienia piersią.
Wpływ estazolamu na płodność
Dane przedkliniczne oraz epidemiologiczne wskazują, iż estazolam może działać teratogennie.
Skutki uboczne
- lęk
- suchość błony śluzowej jamy ustnej
- zaburzenia myślenia
- ogólne osłabienie
- zaparcia
- nudności
- nerwowość
- zawroty głowy
- złe samopoczucie
- uczucie ospałości
- znużenie
- dezorientacja
- senność w ciągu dnia
- wydłużenie czasu reakcji
- astenia
- bóle głowy
- labilność emocjonalna
- astma
- nieregularne miesiączkowanie
- urojenia
- ataksja
- apatia
- koszmary nocne
- bóle stawów
- zaburzenia widzenia
- zmiany apetytu
- zwiększone pragnienie
- zmiany masy ciała
- niepamięć następcza
- zmiany zachowania
- pobudzenie psychoruchowe
- arytmia
- bezsenność
- bóle mięśniowe
- drażliwość
- kaszel
- kołatanie serca
- leukopenia
- omamy
- omdlenia
- zmniejszenie libido
- pokrzywka
- psychoza
- skurcze mięśni
- wymioty
- wysypka
- wzdęcia
- zaburzenia smaku
- zaburzenia snu
- agranulocytoza
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania estazolamu
Estazolam działa depresyjnie na ośrodki mózgowe, w związku z czym po przedawkowaniu dochodzi do hamowania ich funkcji i pojawiają się objawy takie jak: senność, splątanie, zaburzenie koordynacji, hipotensja, zaburzenia czynności oddechowej, śpiączka. Jednoczesne przyjęcie estazolamu oraz alkoholu, bądż innych środków działających depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy może nasilić działanie estazolamu aż do powstania zagrożenia życia.
Mechanizm działania estazolamu
Estazolam działa w obrębie ośrodkowego układu nerwowego (m.in.: kory mózgu, hipokampu, móżdżku, wzgórza i podwzgórza), gdzie jednym z przekaźników kwas γ-aminomasłowy (GABA) o działaniu hamującym na neurony. Receptory GABA-A posiadają miejsce, do którego przyłącza się estazolam oraz inne leki z grupy benzodiazepin. Przyłączenie cząsteczki estazolamu skutkuje zwiększeniem powinowactwa receptora GABA-A do kwasu γ-aminomasłowego, co prowadzi do hamowania czynności neuronów. W ten sposób estazolam działa nasennie: skraca czas zasypiania, wpływa również na wydłużenie snu i zmniejsza liczbę przebudzeń w ciągu nocy, działa również słabo przeciwdrgawkowo i nieznacznie rozluźniająco mięśnie.
Wchłanianie estazolamu
Wchłanianie estazolamu po podaniu doustnym zachodzi w dobrym stopniu, a maksymalne stężenie osoczowe osiągane jest średnio w ciągu 2 godzin (od 0,5 do 6 godzin).
Dystrybucja estazolamu
Estazolam przechodzi przez barierę krew-mózg-płyn mózgowo-rdzeniowy, przenika również przez barierę łożyskową a także do mleka kobiecego. Wiązanie z białkami osocza zachodzi w 93%.
Metabolizm estazolamu
Lek podlega metabolizmowi wątrobowemu, w wyniku czego powstają nieaktywne metabolity, głównie 4-hydroksyestazolam oraz 1-oksoestazolam.
Wydalanie estazolamu
Po podaniu jednorazowym okres półtrwania wynosi 10–24 godzin. U palaczy klirens jest zwiększony i skraca się okres półtrwania leku. Przy niewydolności wątroby szybkość eliminacji maleje o 100%, podobnie wydłuża się okres półtrwania, co prowadzi do zwiększenia pola pod krzywą (AUC) leku o 50%. Ponad 90% dawki estazolamu jest wydalane z moczem, natomiast około 4% z kałem w postaci zmetabolizowanej (postać niezmetabolizowana stanowi około 5% wydalanej dawki).