Tamoksyfen, Tamoxifenum - Zastosowanie, działanie, opis

Tamoksyfen stosowany jest w terapii uzupełniającej po wcześniejszym leczeniu nowotworu piersi oraz w leczeniu zaawansowanego guza piersi z ujawnionymi przerzutami do innych organów.

Tamoksyfen stosuje się doustnie podczas posiłków, połykając tabletki w całości i popijając płynem. Zakres stosowanych dawek w trakcie 24h to 20-40mg. Dawkowanie ustala lekarz. Leczenie preparatem może być prowadzone wyłącznie przez doświadczonych specjalistów.

Nadwrażliwość na tamoksyfen jest przeciwskazaniem do jego stosowania. Również  zaburzenia polegające na nieprawidłowo małej liczbie płytek krwi (małopłytkowość), stan zdrowia z obniżoną ilością białych krwinek (leukopenia), hiperkalcemia (zbyt wysoki poziom wapnia) oraz ciąża wykluczają terapię tym lekiem. 

Tamoksyfenu nie należy przyjmować przez dzieci poniżej 12 roku życia. 

W przypadku niewielkiego procenta kobiet przed okresem przekwitania otrzymujących tamoksyfen w leczeniu nowotworu piersi następuje zahamowanie menstruacji.

U pacjentek leczonych tamoksyfenem zanotowano częściej występujące przypadki raka błony śluzowej macicy i mięsaka tego narządu. Ponieważ jest bardzo prawdopodobne, że przypadki te związane są z estrogenopodobnym działaniem tamoksyfenu należy bardzo dokładnie przyjrzeć się wszelkim nieprawidłowościom natury ginekologicznej zgłaszanym przez pacjentki.

Bardzo istotne jest wykonanie badań okulistycznych na początku terapii tamoksyfenem, gdyż ujawniona podczas leczenia retinopatia lub zaćma we wczesnym etapie ustępują po zaprzestaniu leczenia.

U pacjentek leczonych tamoksyfenem obserwowano znacznie podwyższone ryzyko zakrzepicy żylnej, szczególnie u kobiet otyłych, w podeszłym wieku lub tych, u których stosowana była równocześnie chemioterapia. Dlatego też u pacjentek z nowotworem piersi oraz zwiększoną podatnością na zakrzepy i zatory w  żyłach zasadne jest równoległe stosowanie leków o działaniu przeciwzakrzepowym.

Zaleca się regularne badania krwi mające na celu kontrolę parametrów krwi (głównie płytek), pracy wątroby i gospodarki elektrolitowej ( stężenie wapnia w surowicy).

Stosowanie obu leków równocześnie może spowodować wzajemne osłabienie działania.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Estriol (Estriol)	estrogeny naturalne i syntetyczne

Stosowanie obu leków równocześnie niesie ze sobą wzrost ryzyka krwawienia podczas ewentualnej małopłytkowości.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Klopidogrel (Clopidogrel)	leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Stosowanie obu leków równocześnie może spowodować istotny wzrost działania antykoagulacyjnego, czyli przeciwzakrzepowego.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Acenokumarol (Acenocoumarol)	leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K

Stosowanie obu leków równocześnie może owocować wzrostem ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyklofosfamid (Cyclophosphamide)	cytostatyki alkilujące

Stosowanie obu leków równocześnie może objawić się zmniejszoną skutecznością tamoksyfenu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Paroksetyna (Paroxetine)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin))	antybiotyki - INNE

Stosowanie obu leków jednocześnie zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Klozapina (Clozapine)	neuroleptyki atypowe

Stosowanie obu leków równocześnie zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Piperachina (Piperaquine)	substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania

Stosowanie obu leków jednocześnie może powodować wystąpienie groźnych zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Droperydol (Droperidol)	neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu

Stosowanie obu leków równocześnie może powodować nasilenie działań niepożądanych tamoksyfenu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amiodaron (Amiodarone)	leki przeciwarytmiczne - klasa III

Stosowanie obu leków równocześnie zwiększa ryzyko wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Amisulpryd (Amisulpride)	neuroleptyki atypowe

Stosowanie obu leków jednocześnie powoduje osłabienie działania tamoksyfenu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Bupropion (Bupropion)	NDRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy

Zażywanie obu leków jednocześnie podnosi ryzyko wystąpienia groźnych zaburzeń pracy serca, może również obniżyć skuteczność antynowotworową tamoksifenu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Citalopram (Citalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Escitalopram (Escitalopram)	SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Stosowanie tych leków jednocześnie może spowodować osłabienie działania tamoksyfenu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Cynakalcet (Cinacalcet)	inne leki przeciwprzytarczycowe

Jednoczesne stosowanie tych leków może spowodować znaczne osłabienie działania tamosyfenu.

Substancja czynna:	Grupa farmakoterapeutyczna:
Difenhydramina (Diphenhydramine)	antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym

Ze względu na zawartość w owocach cytrusowych furanokumaryn podczas terapii tamoksyfenem należy ich unikać.

Podczas terapii tamoksyfenem nie zaleca się spożywania alkoholu.

Tamoksyfen powoduje często zaburzenia widzenia i odczucie oszołomienia. Z tych względów prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn należy w znacznym stopniu ograniczyć.

W grupie wiekowej poniżej 12 roku życia bezpieczeństwo i skuteczność terapii takmoksyfenem nie została potwierdzona, dlatego nie zaleca się jego stosowania.

Tamoksyfen należy do leków kategorii D, czyli takich które mają działanie embriotoksyczne i teratogenne na płód. Wśród pacjentek stosujących ten lek zdarzały się przypadki poronień, wad wrodzonych czy nawet śmierci płodu, dlatego jest on bezwzględnie przeciwskazany w ciąży.

Podczas terapii tamoksyfenem karmienie piersią nie jest możliwe, gdyż lek ten hamuje laktację u ludzi, a przerwanie jego podawania nie wznawia produkcji mleka.

Przed rozpoczęciem leczenia tamoksyfenem należy wykluczyć u pacjentki ciążę. Podczas terapii
tym lekiem pacjentki powinny stosować skuteczne niehormonalne metody antykoncepcyjne przez minimum dwa miesiące od zakończenia leczenia.

Przy przekroczonych dawkach dobowych tamoksyfenu pojawiały się zmiany w EKG (wydłużony odcinek QT). Znaczne przekroczenie dawek (powyżej 300mg na metr kwadratowy powierzchni ciała) może spowodować powstanie takich objawów świadczących o neurotoksyczności, jak: drżenie, hiperrefleksja, chwiejny chód i zawroty głowy.

Przyjęcie zbyt dużej dawki leku może powodować nasilone działania przeciwestrogenowe.

Tamoksyfen hamuje kompetytywnie receptory estrogenowe w komórkach nowotworowych. Prowadzi to do zahamowania syntezy czynników wzrostu i pobudza tworzenie receptorów progesteronowych. Efektem tego jest zmniejszenie podziału komórek nowotworowych (wrażliwych na działanie estrogenów).

Tamoksyfen dobrze się wchłania po podaniu doustnym. W ciągu 4-7 godzin osiąga maksymalne stężenie w surowicy krwi.

Tamoksyfen w bardzo wysokim procencie wiąże się z białkami. Jego biologiczny okres półtrwania, czyli czas, w którym stężenie w surowicy zmniejszy się do połowy wartości pierwotnej wynosi 7dni. Tamoksyfen i jego metabolity gromadzą się w organach miąższowych, a także skórze i kościach. Podczas przewlekłej terapii tamoksyfen gromadzi się w surowicy.

Głównym metabolitem tamoksyfenu w surowicy jest N-demetylotamoksyfen. Zarówno ten związek, jak i inne metabolity mają podobnie jak związek macierzysty działanie antyestrogenowe.

Lek wydala się głównie z kałem w postaci różnych metabolitów.