Tamoksyfen, Tamoxifenum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o tamoksyfenie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1986
- Substancje aktywne
-
tamoksifen, tamoksyfen
- Działanie tamoksyfenu
-
przeciwestrogenne (antyestrogenowe), przeciwnowotworowe (cytostatyczne, cytotoksyczne)
- Postacie tamoksyfenu
-
tabletki, tabletki powlekane
- Układy narządowe
-
układ endokrynny (dokrewny), układ immunologiczny (odpornościowy), układ płciowy żeński
- Specjalności medyczne
-
Immunologia kliniczna, Onkologia kliniczna
- Wzór sumaryczny tamoksyfenu
-
C26H29NO
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające tamoksyfenu
- Wskazania do stosowania tamoksyfenu
- Dawkowanie tamoksyfenu
- Przeciwskazania do stosowania tamoksyfenu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania tamoksyfenu
- Interakcje tamoksyfenu z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje tamoksyfenu z pożywieniem
- Interakcje tamoksyfenu z alkoholem
- Wpływ tamoksyfenu na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ tamoksyfenu na ciążę
- Wpływ tamoksyfenu na laktację
- Wpływ tamoksyfenu na płodność
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania tamoksyfenu
- Mechanizm działania tamoksyfenu
- Wchłanianie tamoksyfenu
- Dystrybucja tamoksyfenu
- Metabolizm tamoksyfenu
- Wydalanie tamoksyfenu
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające tamoksyfenu
Wskazania do stosowania tamoksyfenu
Tamoksyfen stosowany jest w terapii uzupełniającej po wcześniejszym leczeniu nowotworu piersi oraz w leczeniu zaawansowanego guza piersi z ujawnionymi przerzutami do innych organów.
Dawkowanie tamoksyfenu
Tamoksyfen stosuje się doustnie podczas posiłków, połykając tabletki w całości i popijając płynem. Zakres stosowanych dawek w trakcie 24h to 20-40mg. Dawkowanie ustala lekarz. Leczenie preparatem może być prowadzone wyłącznie przez doświadczonych specjalistów.
Przeciwskazania do stosowania tamoksyfenu
Nadwrażliwość na tamoksyfen jest przeciwskazaniem do jego stosowania. Również zaburzenia polegające na nieprawidłowo małej liczbie płytek krwi (małopłytkowość), stan zdrowia z obniżoną ilością białych krwinek (leukopenia), hiperkalcemia (zbyt wysoki poziom wapnia) oraz ciąża wykluczają terapię tym lekiem.
Tamoksyfenu nie należy przyjmować przez dzieci poniżej 12 roku życia.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania tamoksyfenu
W przypadku niewielkiego procenta kobiet przed okresem przekwitania otrzymujących tamoksyfen w leczeniu nowotworu piersi następuje zahamowanie menstruacji.
U pacjentek leczonych tamoksyfenem zanotowano częściej występujące przypadki raka błony śluzowej macicy i mięsaka tego narządu. Ponieważ jest bardzo prawdopodobne, że przypadki te związane są z estrogenopodobnym działaniem tamoksyfenu należy bardzo dokładnie przyjrzeć się wszelkim nieprawidłowościom natury ginekologicznej zgłaszanym przez pacjentki.
Bardzo istotne jest wykonanie badań okulistycznych na początku terapii tamoksyfenem, gdyż ujawniona podczas leczenia retinopatia lub zaćma we wczesnym etapie ustępują po zaprzestaniu leczenia.
U pacjentek leczonych tamoksyfenem obserwowano znacznie podwyższone ryzyko zakrzepicy żylnej, szczególnie u kobiet otyłych, w podeszłym wieku lub tych, u których stosowana była równocześnie chemioterapia. Dlatego też u pacjentek z nowotworem piersi oraz zwiększoną podatnością na zakrzepy i zatory w żyłach zasadne jest równoległe stosowanie leków o działaniu przeciwzakrzepowym.
Zaleca się regularne badania krwi mające na celu kontrolę parametrów krwi (głównie płytek), pracy wątroby i gospodarki elektrolitowej ( stężenie wapnia w surowicy).
Interakcje tamoksyfenu z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Estriol (Estriol) | estrogeny naturalne i syntetyczne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Klopidogrel (Clopidogrel) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Acenokumarol (Acenocoumarol) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Cyklofosfamid (Cyclophosphamide) | cytostatyki alkilujące |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Paroksetyna (Paroxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) | antybiotyki - INNE |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Klozapina (Clozapine) | neuroleptyki atypowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Piperachina (Piperaquine) | substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Droperydol (Droperidol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amiodaron (Amiodarone) | leki przeciwarytmiczne - klasa III |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amisulpryd (Amisulpride) | neuroleptyki atypowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Bupropion (Bupropion) | NDRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Citalopram (Citalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Escitalopram (Escitalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Cynakalcet (Cinacalcet) | inne leki przeciwprzytarczycowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Difenhydramina (Diphenhydramine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Interakcje tamoksyfenu z pożywieniem
Ze względu na zawartość w owocach cytrusowych furanokumaryn podczas terapii tamoksyfenem należy ich unikać.
Interakcje tamoksyfenu z alkoholem
Podczas terapii tamoksyfenem nie zaleca się spożywania alkoholu.
Wpływ tamoksyfenu na prowadzenie pojazdów
Tamoksyfen powoduje często zaburzenia widzenia i odczucie oszołomienia. Z tych względów prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn należy w znacznym stopniu ograniczyć.
Inne rodzaje interakcji
W grupie wiekowej poniżej 12 roku życia bezpieczeństwo i skuteczność terapii takmoksyfenem nie została potwierdzona, dlatego nie zaleca się jego stosowania.
Wpływ tamoksyfenu na ciążę
Tamoksyfen należy do leków kategorii D, czyli takich które mają działanie embriotoksyczne i teratogenne na płód. Wśród pacjentek stosujących ten lek zdarzały się przypadki poronień, wad wrodzonych czy nawet śmierci płodu, dlatego jest on bezwzględnie przeciwskazany w ciąży.
Wpływ tamoksyfenu na laktację
Podczas terapii tamoksyfenem karmienie piersią nie jest możliwe, gdyż lek ten hamuje laktację u ludzi, a przerwanie jego podawania nie wznawia produkcji mleka.
Wpływ tamoksyfenu na płodność
Przed rozpoczęciem leczenia tamoksyfenem należy wykluczyć u pacjentki ciążę. Podczas terapii
tym lekiem pacjentki powinny stosować skuteczne niehormonalne metody antykoncepcyjne przez minimum dwa miesiące od zakończenia leczenia.
Skutki uboczne
- nudności
- uderzenia gorąca
- nieregularne miesiączkowanie
- wysypka skórna
- kurcze mięśni nóg
- łysienie
- zaburzenia widzenia
- hiperkalcemia
- niedokrwienie mózgu
- niedokrwistość
- ból mięśni
- incydenty zakrzepowo-zatorowe
- oszołomienie
- wzrost stężenia cholesterolu HDL i trójglicerydów
- leukopenia
- marskość wątroby
- śródmiąższowe zapalenie płuc
- udar naczyniowy mózgu
- Zapalenie naczyń skóry
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania tamoksyfenu
Przy przekroczonych dawkach dobowych tamoksyfenu pojawiały się zmiany w EKG (wydłużony odcinek QT). Znaczne przekroczenie dawek (powyżej 300mg na metr kwadratowy powierzchni ciała) może spowodować powstanie takich objawów świadczących o neurotoksyczności, jak: drżenie, hiperrefleksja, chwiejny chód i zawroty głowy.
Przyjęcie zbyt dużej dawki leku może powodować nasilone działania przeciwestrogenowe.
Mechanizm działania tamoksyfenu
Tamoksyfen hamuje kompetytywnie receptory estrogenowe w komórkach nowotworowych. Prowadzi to do zahamowania syntezy czynników wzrostu i pobudza tworzenie receptorów progesteronowych. Efektem tego jest zmniejszenie podziału komórek nowotworowych (wrażliwych na działanie estrogenów).
Wchłanianie tamoksyfenu
Tamoksyfen dobrze się wchłania po podaniu doustnym. W ciągu 4-7 godzin osiąga maksymalne stężenie w surowicy krwi.
Dystrybucja tamoksyfenu
Tamoksyfen w bardzo wysokim procencie wiąże się z białkami. Jego biologiczny okres półtrwania, czyli czas, w którym stężenie w surowicy zmniejszy się do połowy wartości pierwotnej wynosi 7dni. Tamoksyfen i jego metabolity gromadzą się w organach miąższowych, a także skórze i kościach. Podczas przewlekłej terapii tamoksyfen gromadzi się w surowicy.
Metabolizm tamoksyfenu
Głównym metabolitem tamoksyfenu w surowicy jest N-demetylotamoksyfen. Zarówno ten związek, jak i inne metabolity mają podobnie jak związek macierzysty działanie antyestrogenowe.
Wydalanie tamoksyfenu
Lek wydala się głównie z kałem w postaci różnych metabolitów.