Bupropion, Bupropionum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o bupropionie

Rok wprowadzenia na rynek
1985
Substancje aktywne
bupropion, chlorowodorek bupropionu
Działanie bupropionu
przeciwdepresyjne (antydepresyjne, tymoleptyczne), wspomaga leczenie uzależnienia nikotynowego (nikotynizmu), zmniejsza masę ciała (odchudzające)
Postacie bupropionu
minitabletki o przedłużonym uwalnianiu, tabletki o zmodyfikowanym uwalnianiu
Układy narządowe
układ nerwowy i narządy zmysłów
Specjalności medyczne
Psychiatria
Rys historyczny bupropionu

W 1969 Nariman Mehta jako pierwszy zsyntetyzował cząsteczkę bupropionu. . Związek został zatwierdzony do stosowania w lecznictwie przez FDA w 1985 roku. Lek powodował drgawki i szybko został wycofany. Cztery lata później został dopuszczony do obrotu ponownie, ale w niższej dawce, która znacząco zmniejszała ryzyko pojawienia się napadów drgawkowych. W 2007 roku Swissmedic dopuścił stosowanie bupropionu na terenie Szwajcarii.

Wzór sumaryczny bupropionu

    C13H18ClNO

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające bupropion

Wskazania do stosowania bupropionu

Bupropion jest stosowany do leczenia dużych epizodów depresji. Lek jest wykorzystywany w terapii uzależnienia od tytoniu, jako farmakologiczne wsparcie dla osób zmotywowanych do zaprzestania palenia papierosów. Natomiast w połączeniu z naltreksonem, substancję stosuje się jako element leczenia nadwagi i otyłości (wraz z odpowiednią dietą oraz wysiłkiem fizycznym) u osób dorosłych.

Poza wskazaniami (off-label) związek wykorzystywany jest do leczenia ADHD u pacjentów powyżej 18 roku życia ze współistniejącą chorobą efektywną dwubiegunową. W przeciwieństwie do tradycyjnych leków stymulujących stosowany w leczeniu ADHD, bupropion nie destabilizuje nastroju, co zmniejsza ryzyko wywołania epizodu maniakalnego.

Dawkowanie bupropionu

Bupropion może być stosowany niezależnie od posiłku bądź z posiłkiem. Związek nie powinien być przyjmowany wieczorem ze z względu na ryzyko wystąpienia problemów z zaśnięciem, jeśli natomiast związek przyjmowany jest dwa razy dziennie przerwa między poszczególnymi dawkami powinna wynosić 8 godzin. W przypadku gdy lek wykorzystywany jest w leczeniu uzależnienia od tytoniu, terapia trwa zwykle od 7 do 9 tygodni. Natomiast terapia przeciwdepresyjna nie powinna być krótsza niż 6 miesięcy.

Zwykle stosowane dawki dobowe u osób dorosłych: od 150 mg do 300 mg na dobę.

U osób z niewydolnością wątroby zaleca się stosowanie niższych dawek leku ze względu na zmiany w farmakokinetyce bupropionu. Podobnie postępowanie rekomenduje się pacjentom z zaburzoną funkcją nerek, gdyż może dochodzić do kumulacji leku oraz jego aktywnych metabolitów w organizmie.

Przeciwskazania do stosowania bupropionu

Przeciwwskazaniem do stosowania bupropionu jest występowanie reakcji nadwrażliwości na lek. Nie należy stosować również kilku leków zawierających bupropion jednocześnie gdyż ryzyko pojawienia się drgawek w trakcie leczenia jest ściśle zależne od dawki.

Ponadto nie należy rozpoczynać terapii związkiem gdy u pacjenta występują drgawki bądź skłonność do napadów drgawkowych oraz u osób, które mają zdiagnozowane nowotwory centralnego układu nerwowego. Ze względu na ryzyko pojawienia się drgawek, bupropionu nie należy stosować u pacjentów, u których miało miejsce nagłe odstawienie leków (np. benzodiazepin) bądź alkoholu.

Przeciwwskazaniem do leczenia bupropionem są również zaburzenia łaknienia w wywiadzie (jadłowstręt czy bulimia) oraz marskość wątroby.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania bupropionu

Podczas terapii bupropionem mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości o łagodnym nasileniu (pokrzywka, świąd) do stanów zagrażających życiu (zespół Stevensa-Johnsona, rumień wielopostaciowy, wstrząs anafilaktyczny). Jeśli pojawi się nadwrażliwość na związek, leczenie trzeba natychmiast zakończyć. Należy również pamiętać, że nadwrażliwość na bupropion może mieć charakter nawracający lub opóźniony (istnieje możliwość rozwinięcia reakcji nawet po zakończeniu terapii). Dlatego leczenie kortykosteroidami czy związkami przeciwhistaminowymi musi trwać odpowiednio przez długi okres.

Nie należy stosować większej dawki bupropionu niż zalecana, gdyż podczas terapii lekiem mogą wystąpić napady padaczkowe, które są zależne od dawki (im wyższa dawka tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia napadu). Przed podjęciem leczenia u pacjentów powino być oszacowane prawdopodobieństwo wystąpienia drgawek. Osoby predysponowane do pojawienia się napadów padaczkowych to pacjenci, którzy są uzależnieni od alkoholu, przyjmują leki obniżające próg drgawkowy (np. leki przeciwmalaryczne, przeciwpsychotyczne, przeciwdepresyjne, teofilina, tramadol, steroidy, leki przeciwalergiczne I generacji), chorują na cukrzycę i przyjmują leki hipolipemizujące, stosują leki na zaburzenia łaknienia oraz doświadczyli poważnego urazu twarzoczaszki. Jeśli przed rozpoczęciem leczenia oraz w jego trakcie, pacjenci doświadczą napadu padaczki, terapia bupropionem powinna być przerwana.

Osoby chore na depresję mogą doświadczać myśli samobójczych oraz przejawiać zachowania suicydalne. Ryzyko ich pojawienia wzrasta na początku leczenia związkami przeciwdepresyjnymi. W trakcie terapii bupropionem należy obserwować pacjentów pod kątem pogorszenia się ich stanu klinicznego i niezwłocznie kontaktować się z lekarzem prowadzącym w razie wystąpienia niepokojących objawów (szczególnie u osób poniżej 25 roku życia).

Chorzy cierpiący na chorobę afektywną dwubiegunową mogą rozwinąc stan maniakalny lub objawy psychozy w trakcie monoterapii bupropionem.

Należy zachować ostrożność w trakcie łącznego podawania związku i terapii elektrowstrząsami.

Obserwacje kliniczne pokazują, że bupropion wykazuje niski potencjał uzależniający.

Podczas leczenia substancją donoszono o pojawieniu się ciężkiego nadciśnienia tętniczego. Zjawisko to występowało zarówno u pacjentów chorujących na nadciśnienie w wywiadzie oraz u osób z prawidłowymi wartościami ciśnienia krwi. W trakcie terapii należy regularnie kontrolować parametry ciśnienia tętniczego.

Badania nad bezpieczeństwem bupropionu w leczeniu depresji jest ograniczona u osób ze schorzeniami sercowo-naczyniowymi. Mimo, że lek był dość dobrze tolerowany u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, zaleca się zachowanie ostrożności w tej grupie pacjentów.

Bupropion jest inhibitoram CYP2D6, może nasilać działania niepożądanie leków metabolizowanych przez ten izoenzym. Aby uniknąć reakcji farmakokinetycznych nie należy podawać związków metabolizowanych przez CYP2D6. 

Terapii związkiem u pacjentów poniżej 18 roku życia obarczona jest zwiększonym ryzykiem wystąpienia mysli i zachowań samobójczych.

U osób z zaburzeniami funkcji wątroby (nawet postaciami łagodnymi) mogą wystąpić zmiany w metabolizmie leku. Należy obserwować tą grupę pacjentów pod kątem nasilenia działań niepożądanych.

Pacjenci z niewydolnością nerek są narażeni na kumulację bupropionu i jego metabolitów w organizmie, dlatego dawki leku powinny być ustalane indywidualne przy zachowaniu ostrożności w trakcie leczenia bupropionem.

Przeciwwskazania bupropionu do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Nie należy przyjmować bupropionu podczas leczenia inhibitorami monoaminooksydazy oraz 14 dni po zakończeniu terapii tą grupą leków.

W związku z tym, że bupropion jest stosowany w kilku wskazaniach, należy upewnić się, czy nie zażywa się się kilku leków zawierających substancję jednocześnie. Ryzyko wystąpienia drgawek mogących pojawić się w trakcie terapii, wzrasta proporcjonalnie do przyjmowanej dawki leku.

Interakcje bupropionu z innymi substancjami czynnymi

Nasilenie działań niepożądanych bupropionu. Należy zachować 14 dniowy odstęp między stosowaniem inhibitorów MAO, a bupropionem.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Izoniazyd (Isoniazid) substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Moklobemid (Moclobemide) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Selegilina (Selegiline) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Hamowanie metabolizmu przez bupropion. Wzrost nasilenia działań niepożądanych podczas jednoczesnej terapii bupropionem.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Amitryptylina (Amitriptyline) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Citalopram (Citalopram) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Dekstrometorfan (Dextromethorphan) substancje przeciwkaszlowe działające ośrodkowo
Dihydrokodeina (Dihydrocodeine) agoniści receptora opioidowego
Fluoksetyna (Fluoxetine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluwoksamina (Fluvoxamine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Klomipramina (Clomipramine) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Klozapina (Clozapine) neuroleptyki atypowe
Kodeina (Codeine) agoniści receptora opioidowego
Lidokaina (Lidocaine) substancje znieczulające miejscowo - amidy
Metoprolol (Metoprolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Nebiwolol (Nebivolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Olanzapina (Olanzapine) neuroleptyki atypowe
Ondansetron (Ondansetron) setrony - antagoniści receptora serotoninowego 5-HT3
Paroksetyna (Paroxetine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Propafenon (Propafenone) leki przeciwarytmiczne - klasa I
Propranolol (Propranolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Rysperydon (Risperidone) neuroleptyki atypowe
Tramadol agoniści receptora opioidowego
Wenlafaksyna (Venlafaxine) SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory
Haloperidol (Haloperidol) neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu
Hamowanie metabolizmu tamoksyfenu do jego aktywnego metabolitu. Możliwość obniżonej skuteczności leczenia tamoksyfenem.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Tamoksyfen (Tamoxifen) SERM - selektywne modulatory receptora estrogenowego
Możliwe nasilenie działania uspokajającego.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Diazepam (Diazepam) BZD - benzodiazepiny
Podczas jednoczesnego stosowania z nikotyną w postaci plastrów transdermalnych może dojść do wzrostu ciśnienia krwi.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Nikotyna (Nicotine) substancje stosowane w leczeniu nikotynizmu
Możliwość obniżenia skuteczności leczenia bupropionem.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Efawirenz (Efavirenz) nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Fenytoina (Phenytoin) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Możliwość wzrostu stężenia bupropionu w osoczu krwi, ryzyko nasilenia działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas walproinowy (Valproic acid) inne leki przeciwpadaczkowe
Możliwość wzrostu stężenia bupropionu w osoczu krwi, ryzyko nasilenia działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyklofosfamid (Cyclophosphamide) cytostatyki alkilujące
Ifosfamid (Ifosfamide) cytostatyki alkilujące
Klopidogrel (Clopidogrel) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Tiklopidyna (Ticlopidine) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek

Interakcje bupropionu z alkoholem

Spożywanie alkoholu w trakcie terapii lekiem, może nasilać jego działanie depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy, jak również powodować wzrost ryzyka pojawienia się niepożądanych działań neuropsychiatrycznych. Ponadto, alkohol pity zwłaszcza w dużych stężeniach, może zmieniać farmakokinetykę bupropionu i prowadzić do szybszego uwalniania postaci o uwalnianiu zmodyfikowanym.

Wpływ bupropionu na prowadzenie pojazdów

Bupropion może powodować zawroty głowy oraz zaburzenia koordynacji, które mogą wywierać negatywny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn. Pacjenci przyjmujący lek powinni zachować ostrożność podczas wykonywania powyższych czynności.

Inne rodzaje interakcji

Łączne stosowanie bupropionu oraz nikotynowej terapii zastępczej w formie plastrów transdermalnych, może prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi.

Wpływ bupropionu na ciążę

Wyniki badań na zwierzętach nie wskazują na szkodliwy wpływ bupropionu na rozwój zarodka lub płodu. Podczas stosowania leku u kobiet będących w pierwszym trymestrze ciąży, nie zaobserwowano wzrostu pojawienia się malformacji oraz innych wad rozwojowych u ich dzieci. Terapia związkiem u kobiet ciężarnych powinna być rozpoczęta po oszacowaniu stosunku korzyści dla przyszłej matki względem potencjalnego ryzyka zdrowotnego dla zarodka bądź płodu.

Decyzję o stosowaniu bupropionu podczas ciąży podejmuje lekarz.

Wpływ bupropionu na laktację

Bupropion przenika do mleka kobiecego w niewielkiej ilości. Jego najwyższe ilości w mleku kobiet pojawiają się po 2-4 godzinach od zażycia doustnego. Badane poziomy stężeń substancji w osoczu osesków był bardzo niskie lub nawet niewykrywalne. Jednakże odnotowano przypadki wystąpienia drgawek u dzieci kobiet stosujących lek w czasie karmienia piersią.

Zaleca się stosowanie bezpieczniejszych leków przeciwdepresyjnych podczas laktacji. Leczenie bupropionem w czasie karmienia piersią, powinno być wdrożone po rozważeniu korzyści do ryzyka zdrowotnego dla dziecka.

Decyzję o stosowaniu bupropionu podczas laktacji podejmuje lekarz.

Skutki uboczne

ból głowy
wymioty
nudności
suchość w ustach
trudności w zasypianiu
zawroty głowy
ból w klatce piersiowej
drżenie
zaburzenia smaku
gorączka
zaparcia
lęk
ogólne osłabienie
zaburzenia widzenia
ból brzucha
ogólna wysypka
pobudzenie
nadmierne pocenie się
zmęczenie
świąd
dreszcze
szumy uszne
wzrost ciśnienia krwi
zmniejszenie apetytu
nagłe zaczerwienienie skóry twarzy
dezorientacja
nastrój depresyjny
zmniejszenie masy ciała
zaburzenia koncentracji
tachykardia
zaburzenia czynności wątroby
zaburzenia koordynacji
zaburzenia pamięci
zapalenie wątroby
wahanie stężenia cukru we krwi
zwiększona aktywność enzymów wątrobowych
żółtaczka
drętwienia
nietrzymanie moczu
agresja
ciężkie reakcje alergiczne
dyskineza
kołatanie serca
napady drgawkowe
zaburzenia chodu
depersonalizacja
zaostrzenie objawów łuszczycy
ciężkie reakcje skórne
niepokój
paranoja
skąpomocz
Mrowienie
Sztywność mięśni
omdlenia
wielomocz
poirytowanie
dziwne sny
skurcz oskrzeli
wstrząs anafilaktyczny
obrzęk naczynioruchowy
psychoza
leukopenia
omamy
trombocytopenia
myśli samobójcze
hiponatremia
myśli o samookaleczeniu
urojenia
niedokrwistość

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Objawy przedawkowania bupropionu

Podczas stosowania wielokrotnie wyższych dawek leku niż te terapeutyczne, oprócz nasilenia działań niepożądanych, mogą wystąpić drgawki, utrata przytomności, a także groźne dla życia zaburzenia  przewodzenia oraz zaburzenia rytmu mięśnia sercowego prowadzące do zatrzymania akcji serca. Odnotowano kilka przypadków zgonu po przedawkowaniu bupropionu.

Mechanizm działania bupropionu

Bupropion jest przedstawicielem leków przeciwdepresyjnych, nieselektywnie hamującym wychwyt zwroty noradrenaliny oraz dopaminy.

Mechanizm działania leku nie jest do końca poznany. Wiadomo jednak, że cząsteczka hamuje enzymy transportujące neuroprzekaźniki katecholaminowe w przestrzeni synaptycznej. Bupropion inhibuje transporter DAT oraz NET, blokując odpowiednio doneuronalny przepływ dopaminy i w mniejszym stopniu noradrenaliny. Właściwości te powodują wzrost stężenia powyższych neroprzekaźników w przestrzeni synaptycznej i odpowiadają za efekt przeciwdepresyjny substancji. Cząsteczka jest również niekompetycyjnym blokerem receptora nikotynowego, co pozwala na wykorzystanie związku w terapii uzależnienia od wyrobów tytoniowych.

Bupropion nie wpływa w istotny klinicznie sposób na wychwyt zwrotny czy powinowactwo wobec serotoniny, receptorów adrenergicznych alfa1, alfa2 czy muskarynowych M1 oraz histaminowych H1.

Wchłanianie bupropionu

Stopień wchłaniania substancji nie jest znany, natomiast badania stężenia bupropionu w moczu sugerują, że może on wynosić nawet ponad 80%. Pokarm nie wpływa na biodostępność leku w sposób istotny klinicznie.

Stężenie maksymalne bupropionu, po podaniu doustnym w formulacji o natychmiastowym uwalnianiu, jest osiągane w ciągu 1,5 godziny. Z kolei pik koncentracji w osoczu po zażyciu tabletek o zmodyfikowanym uwalnianiu pojawia się po 3 godzinach, a w przypadku stosowania form o spowolnionym uwalnianiu po 5 godzinach od zażycia.

Dystrybucja bupropionu

Bupropion oraz jego czynne metabolity wiążą się z białkami osocza w umiarkowanym stopniu, sama cząsteczka łączy się w największej ilości, bo w ponad 80%. Lek jest szeroko dystrybuowany w organizmie, przenika przez łożysko i do mleka kobiecego. Związek pokonuje także barierę krew-mózg.

Metabolizm bupropionu

Bupropion jest metabolizowany w wątrobie. Posiada trzy aktywne metabolity: hydroksybupropion (wykazujący najwyższą aktywność) oraz treohydrobupropion i erytrohydrobupropion. W przemiany wątrobowe związku, w dużym stopniu zaangażowana jest izoforma CYP2B6. Natomiast bupropion oraz hydroksybupropion są inhibitorami izoenzymu CYP2D6 (mimo, że nie są metabolizowane przez tą izoformę), należy więc pamiętać o możliwości zajścia interakcji farmakokinetycznych przy jednoczesnym podawaniu leków metabolizowanych przez CYP2D6.

U pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby zaobserwowano dużo wyższe stężenia leku w osoczu, w tej grupie osób istnieje wysokie ryzyko kumulacji leku w organizmie.

Wydalanie bupropionu

Metabolity bupropionu wydalane są głównie przez nerki, niewielka część wraz z kałem. Okres półtrwania bupropionu wynosi około 24 godziny, hydroksybupropionu zaś 20 godzin, pozostałych dwóch aktywnych metabolitów powyżej 30 godzin.

Proces wydalania u pacjentów z zaburzeniami funkcji nerek jest mniej efektywny. Istnieje możliwość kumulacji metabolitów bupropionu w organizmie.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij