Bisakodyl, Bisacodylum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o bisakodylu

Rok wprowadzenia na rynek
lata 50. XX wieku
Substancje aktywne
bisakodyl
Działanie bisakodylu
przeczyszczające
Postacie bisakodylu
czopki, czopki doodbytnicze, tabletki dojelitowe
Układy narządowe
układ pokarmowy (trawienny)
Specjalności medyczne
Gastroenterologia, Medycyna rodzinna, Proktologia
Wzór sumaryczny bisakodylu

C22H19NO4

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające bisakodyl

Wskazania do stosowania bisakodylu

Bisakodyl jest substancją o działaniu przeczyszczającym stosowaną w krótkotrwałym leczeniu zaparć (nawykowych, przewlekłych, atonicznych). Jego działanie wykorzystywane jest w premedykacji do zabiegów chirurgicznych (np. rektoskopia, rentgenodiagnostyka jamy brzusznej, RTG odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa), badań diagnostycznych, położniczych oraz w okresie okołooperacyjnym.

Leczenie bisacodylem na charakter leczenia objawowego, jest stosowany w sytuacjach wymagających ułatwionej defekacji (wypróżnienia).

Dawkowanie bisakodylu

Bisakodyl jest stosowany w podaniu doustnym i doodbytniczym.

Dawka bisakodylu zależna jest od wieku dziecka, wieku pacjenta, wskazań (łagodzenie zaparcia, przygotowanie do zabiegu), typu zaparcia (uporczywe, przewlekłe).

Podanie doustne

Bisakodyl jest podawany zwykle wieczorem, nie dłużej niż 5 dni. Leczenie należy rozpocząć od najmniejszej skutecznej dawki.

Dla osób w podeszłym wieku, z zaburzoną czynnością nerek/wątroby nie ma konieczności modyfikacji dawki.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych i dzieci powyżej 10 lat: od 5 do 10 mg.

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u dzieci 4-10 lat: 5 mg.

Dawka u osób dorosłych dla celów diagnostycznych może sięgać do 20 mg (czyli 4 tabletki po 5 mg).

Podanie doodbytnicze

Bisakodyl w czopkach jest przeznaczony dla osób dorosłych. Zwykle stosuje się 1 czopek (10 mg) na dobę. Nie należy stosować go dłużej niż 5 dni.

Dawka dobowa u osób dorosłych również może sięgać do 20 mg na dobę (w dawkach podzielonych).

Przeciwskazania do stosowania bisakodylu

Nie należy stosować bisakodylu w przypadku nadwrażliwości na tę substancję. Niektóre choroby jelit i inne dolegliwości stanowią przeciwwskazanie do jego stosowania, są to: niedrożność jelit, stany zapalne w obrębie jamy brzusznej (zapalenie wyrostka robaczkowego, ostre choroby zapalne jelit, choroba Leśniewskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego), ból brzucha z towarzyszącymi wymiotami/nudnościami, odwodnienie, krwawienie z przewodu pokarmowego.

Wśród innych przeciwwskazań literatura fachowa podaje (dla doodbytniczego stosowania):

  • szczelinę odbytu,
  • zapalenie odbytu / odbytnicy z owrzodzeniem i/lub uszkodzeniem śluzówki.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania bisakodylu

Stosowanie bisakodylu i innych środków o właściwościach przeczyszczających powinno być możliwie krótkie. Nadużywanie może prowadzić do nasilenia zaparć, niemożności wypróżnienia.

Nie zaleca się stosowania środków przeczyszczających w przypadku bólu brzucha o nieznanej etiologii, szczególnie gdy występują nudności/wymioty.

Istnieje ryzyko omdleń - nie jest to jednak związane z samym bisakodylem, jeśli już jest to wynik z odruchu naczyniowo-nerwowego spowodowanego przez ból związany z zaparciem.

Dłuższe stosowanie, w wyższych dawkach może prowadzić do zaburzeń elektrolitowych, odwodnienia i hipokaliemii. W wyniku odwodnienie może wystąpić zmniejszone wydalanie moczy i wzmożone pragnienie. Niekiedy zdarza się obecność krwi w stolcu (niewielkie nasilenie), zwykle ustępuje samoistnie; realne jest również występowanie krwawych biegunek z bólami w podbrzuszu.

Bisakodyl nie jest środkiem odchudzającym i nie powoduje utraty masy ciała.

Interakcje bisakodylu z innymi substancjami czynnymi

Możliwość nasilonego działania glikozydów naparstnicy - jeśli bisakodyl wywoła hipokaliemię lub znaczącą utratę jonów potasu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Digoksyna (Digoxin) glikozydy nasercowe
Metylodigoksyna (Metildigoxin) glikozydy nasercowe
Nasilone objawy ze strony żołądka, jelit, przewodu pokarmowego, jeśli bisakodyl jest stosowany łącznie z innymi środkami o właściwościach przeczyszczających.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Dokuzynian sodu (Docusate sodium) substancje przeczyszczające o działaniu kontaktowym
Makrogol (Macrogol, poliethylene glycol) substancje przeczyszczające o działaniu osmotycznym
Siarczan magnezu (Sól gorzka) (Magnesium sulphate) związki magnezu
Zwiększone ryzyko zaburzeń elektrolitowych gdy bisakodyl jest łączony z diuretykami.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Acetazolamid (Acetazolamide) inhibitory anhydrazy węglanowej
Chlorotalidon (Chlorthalidone) leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Furosemid (Furosemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide) leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Indapamid (Indapamide) sulfonamidy
Irbesartan (Irbesartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Kandesartan (Candesartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Klopamid (Clopamide) leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Losartan (Losartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Telmisartan (Telmisartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Torasemid (Torasemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Walsartan (Valsartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Zwiększone ryzyko zaburzeń elektrolitowych gdy bisakodyl jest łączony z kortykosteroidami.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Betametazon (Betamethasone) glikokortykosteroidy
Deksametazon (Dexamethasone) glikokortykosteroidy
Metyloprednizolon (Methylprednisolone) glikokortykosteroidy
Możliwy wzrost wystąpienia arytmii, wydłużenia odcinka QT jeśli wystąpi biegunka po bisakodylu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Anagrelid (Anagrelide) inne leki przeciwnowotworowe
Asenapina (Asenapine) neuroleptyki atypowe
Chlorochina (Chloroquine) substancje przeciwpierwotniakowe
Idarubicyna (Idarubicin) antybiotyki cytostatyczne
Solifenacyna (Solifenacin) leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu
Inotuzumab ozogamycyny (Inotuzumab ozogamicin) przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne
Hydroksychlorochina (Hydroxychloroquine) substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania

Wpływ bisakodylu na prowadzenie pojazdów

Bisakodyl nie wpływa bezpośrednio na zdolność kierowania pojazdami. Należy jednak wziąć pod uwagę to, że stany skurczowe jelit powodowane przez zaparcia mogą powodować omdlenia, zawroty głowy. W przypadku ich wystąpienia należy zrezygnować z wykonywania czynności jak prowadzenie pojazdów czy obsługiwanie maszyn.

Inne rodzaje interakcji

Wiele ziół posiada działanie przeczyszczające, są to: senes, rzewień czy kruszyna. Łączne stosowanie może nasilać dolegliwości żołądkowo-jelitowe jak i wzmaga się ich działanie przeczyszczające.

Wpływ bisakodylu na ciążę

Nie zaleca się stosowania tego leku w okresie ciąży.

Wpływ bisakodylu na laktację

Może być stosowany w okresie karmienia piersią.

Skutki uboczne

biegunka
bóle brzucha
nudności
skurcze brzucha / w obrębie jamy brzusznej
wymioty
zawroty głowy
dyskomfort w jamie brzusznej
krew w kale/stolcu
obrzęk naczynioruchowy
odwodnienie
omdlenia
reakcje alergiczne
zapalenie okrężnicy
ból brzucha
krwawa biegunka

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Bisakodyl jest stosowany w postaci czopków. Niektóre skutki uboczne jest identyczne względem doustnej postaci tej substancji.

Podanie doodbytnicze może wiązać się z podrażnieniem okolic odbytu na skutek miejscowego działania, jednak samo działanie niepożądane może być związane z nasiloną defekacją.

Objawy przedawkowania bisakodylu

Nadmierne przyjmowanie bisakodylu może prowadzić do stanów spastycznych (skurczowych) jelit i brzucha, biegunki, utraty elektrolitów jak potas i płynów (zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej).

Długotrwałe stosowanie może wiązać się z występowaniem przewlekłych biegunek, hipokaliemii, bólu brzucha, kamicy nerkowej, wtórnego hiperaldosteronizmu. Hipokaliemii może towarzyszyć dodatkowo osłabienie mięśniowe, zasadowica metaboliczna i uszkodzenie kanalików nerkowych.

Należy wziąć pod uwagę, że hipokaliemia wywołana bisakodylem może wpływać na działanie innych leków jak digoksyna i innych glikozydów naparstnicy.

Mechanizm działania bisakodylu

Bisakodyl ma działanie przeczyszczające, jest środkiem kontaktowym - pobudza perystaltykę jelita grubego na skutek drażnienia błony śluzowej i/lub zakończeń nerwowych splotów mięśniowych / podśluzówkowych.

Bisakodyl to ester octowy difenolu. Zwiększa ilość wody w świetle jelita, co powoduje zmiękczenie stolca, wzrost jego objętości, wzmożony pasaż jelitowy i ułatwioną defekację.

Bisakodyl jest metabolizowany w jelicie to aktywnego difenolu, który ulega efektowi pierwszego przejścia - ulega sprzęganiu z kwasem glukuronowym i siarkowym - kolejno jest wydzielany do żółci i trafia do jelita, gdzie wydłuża działanie bisakodylu.

Bisakodyl działa na jelito grube, swoiście pobudza proces wypróżnienia - nie zaburza trawienia i wchłaniania podstawowych składników.

Wchłanianie bisakodylu

Wchłanianie jest małe - zarówno podanie drogą doustną jak i doodbytniczą. Niektóre źródła podają wartość 15%.

Dystrybucja bisakodylu

We krwi obecny jest BHPM (metabolit bisakodylu) - maksymalne stężenie osiąga po 4-10 godzinach. Działanie przeczyszczające nie zależy od ilości BHPM w osoczu.

Metabolizm bisakodylu

Bisakodyl ulega dezacetylacji w wątrobie do pochodnej BHPM. W świetle jelit ulega hydroksylacji do aktywnego związku (na skutek działania esteraz z błony śluzowej jelita).

Wydalanie bisakodylu

Wydalany jest głównie z kałem (powyżej 90%), z moczem w niewielkim stopniu (jako glukuronid).

Okres półtrwania w fazie eliminacji glukuronidu BHPM wynosi ok. 16 godzin.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij