Gorączka neutropeniczna po chemioterapii

Gorączka po chemioterapii?

Reaguj natychmiast – to może być gorączka neutropeniczna.

Działaj, zanim będzie za późno!

Gorączka neutropeniczna to stan zagrożenia życia, który wymaga natychmiastowego działania⁵.

Dowiedz się, jak szybko rozpoznać objawy, jakie są zasady profilaktyki i dlaczego liczy się każda godzina.

U około

25–40%

pacjentów rozpoczynających chemioterapię pojawia się gorączka neutropeniczna*

*Dzietczenia J. Profilaktyka neutropenii u pacjentów w wieku podeszłym / Prophylaxis of neutropenia in elderly patients. Acta Haematol Pol. 2013;44(2):127–132

U pacjentów z chorobą nowotworową poddawanych chemioterapii istnieje ryzyko wystąpienia gorączki neutropenicznej⁴

Czym jest neutropenia?

Twój układ odpornościowy składa się z wielu różnych komórek, tkanek i narządów, które pomagają zwalczać infekcje¹

Neutrofile to rodzaj białych krwinek wytwarzanych w szpiku kostnym i uwalnianych do krwiobiegu². Stan, w którym liczba neutrofili jest niższa niż przewidziana norma, określany jest neutropenią³

U pacjenta z neutropenią nie jest możliwa pełna odpowiedź immunologiczna, w związku z czym mogą nie występować typowe objawy infekcji. Gorączka jest często pierwszym i jedynym objawem infekcji⁴

Kiedy neutropenia występuje jednocześnie z gorączką (podwyższoną temperaturą ciała), stan ten nazywa się gorączką neutropeniczną⁵

Gorączkę neutropeniczną definiujemy jako jednorazowy wzrost temperatury ciała >38,3°C lub dwa kolejne odczyty temperatury >38,0°C w ciągu 2 godzin i niższą niż normalnie liczbę neutrofili*⁵

Czy wiesz, że...?⁸

Neutropenię diagnozuje się na podstawie badania morfologii krwi
W ramach tego badania oznaczana jest bezwzględna liczba neutrofili (ANC) we krwi

Objawy infekcji
spowodowanej neutropenią

Chemioterapia stosowana w leczeniu nowotworów może spowolnić lub ograniczyć produkcję białych krwinek, w tym neutrofili, które odgrywają istotną rolę w układzie odpornościowym człowieka, reagując na ataki patogenów.

Niedobór neutrofili zmniejsza zdolność organizmu do obrony przed atakującymi drobnoustrojami, co potencjalnie może prowadzić do infekcji. W zależności od rodzaju zakażenia pojawić się mogą różne objawy z nim związane, takie jak⁶:

Gorączka (temperatura ciała ≥38°C) Gorączka neutropeniczna

Dreszcze lub pocenie się

Wymioty

Ból gardła, owrzodzenia w jamie ustnej lub ból zęba

Kaszel lub duszność

Jakiekolwiek zaczerwienienie, obrzęk lub ból (szczególnie wokół nacięcia, rany lub cewnika)

Ból brzucha

Ból lub pieczenie podczas oddawania moczu lub częste oddawanie moczu

Jakiekolwiek zaczerwienienie, obrzęk lub ból (szczególnie wokół nacięcia, rany lub cewnika)

Nietypowa wydzielina z pochwy lub świąd

W jaki sposób chemioterapia wywołuje
gorączkę neutropeniczną?

Chemioterapia stosowana w leczeniu nowotworów hamuje/spowalnia produkcję białych krwinek w szpiku kostnym, co prowadzi do neutropenii⁷

Neutropenia może osłabić zdolność Twojego organizmu do zwalczania zakażeń i dlatego nawet łagodna infekcja może mieć bradzo poważne konsekwencje^7,8

Gorączka neutropeniczna jest częstym i poważnym powikłaniem chemioterapii onkologicznej⁵

Jak leczyć i zapobiegać gorączce neutropenicznej wywołanej chemioterapią?

Zalecane metody leczenia gorączki neutropenicznej wywołanej chemioterapią to⁵:

antybiotyki
lub w niektórych przypadkach czynnik stymulujący kolonie granulocytów (G‑CSF)^5a

Jaki jest cel stosowania G-CSF?

Celem stosowania G-CSF jest zwiększenie liczby białych krwinek, co pomaga zmniejszyć ryzyko neutropenii, gorączki neutropenicznej i zakażeń u pacjentów onkologicznych poddawanych chemioterapii^5,10

Profilaktyka G-CSF

Lekarz prowadzący oceni poziom ryzyka wystąpienia gorączki neutropenicznej przed rozpoczęciem leczenia antynowotworowego⁵

Ocena poziomu ryzyka wystąpienia gorączki neutropenicznej jest podstawą decyzji lekarza o włączeniu terapii G-CSF w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia gorączki – jest to tzw. profilaktyczne stosowanie G-CSF^5,11–27

Profilaktyczne stosowanie G-CSF jest zalecane wyłącznie osobom z wysokim i średnim ryzykiem wystąpienia gorączki neutropenicznej uwzględniając rodzaj chemioterapii oraz czynniki ryzyka związane z pacjentem^5,28

Warto pamiętać, że nie wszystkie rodzaje leczenia przeciwnowotworowego wymagają profilaktycznego zastosowania G-CSF⁵

Leczenie G-CSF

Podawanie G-CSF ma na celu skrócenie czasu trwania gorączki neutropenicznej^11–27

W jaki sposób leczenie G‑CSF pomaga w przypadku wystąpienia gorączki neutropenicznej?

Czynnik stymulujący kolonii granulocytów (G‑CSF) to czynnik wzrostu, który powoduje, że szpik kostny zaczyna wytwarzać białe krwinki³⁰

Leczenie preparatami G-CSF naśladuje działanie naturalnie występującego G‑CSF i stymuluje szybką produkcję białych krwinek, co pomaga zwiększyć liczbę neutrofili^11–27

Więcej informacji o konkretnym leku G-CSF przepisanym przez lekarza znajdziesz w ulotce dla pacjenta dołączonej do opakowania leku

W jaki sposób należy przyjmować G-CSF?

CLeczenie G-CSF jest dostępne w postaci ampułko-strzykawki.^11-27

Neutropenia może osłabić zdolność Twojego organizmu do zwalczania zakażeń i dlatego nawet łagodna infekcja może mieć bradzo poważne konsekwencje^7,8

Gorączka neutropeniczna jest częstym i poważnym powikłaniem chemioterapii onkologicznej⁵

Porady dotyczące stylu życia, pomocne w trakcie leczenia G-CSF i chemioterapii

Skonsultuj się z lekarzem przed dokonaniem jakichkolwiek zmian w stylu życia.

Bezpieczeństwo żywienia

Nieprawidłowo ugotowana lub przechowywana żywność umożliwia rozwój szkodliwych bakterii i może zwiększać ryzyko infekcji u osób z neutropenią oraz osłabionym układem odpornościowym^7,31
Przestrzeganie zasad higieny żywności może pomóc zmniejszyć ryzyko zakażenia³¹
Twój lekarz może również zalecić Ci stosowanie diety neutropenicznej zawierającej listę produktów, których należy unikać, aby zminimalizować ryzyko infekcji³¹
Przed wprowadzeniem jakichkolwiek zmian w diecie, omów je ze swoim lekarzem

Aktywność fizyczna

Aktywność fizyczna może pomóc w radzeniu sobie ze skutkami ubocznymi nowotworu i leczenia, w tym zmęczeniem, bólem, problemami ze snem oraz uczuciem depresji lub lęku³²
Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek aktywności fizycznej porozmawiaj o niej z lekarzem

Zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie

W trakcie leczenia onkologicznego ważne jest dbanie o zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie. Można to zrobić, poprzez przestrzeganie dotychczasowego planu dnia lub aktywności, co pomoże stworzyć poczucie normalności i odwrócić myśli od choroby nowotworowej i jej leczenia³³
Porozmawiaj szczerze z lekarzem o swoich wątpliwościach. Możesz też dołączyć do grupy wsparcia prowadzonej online lub stacjonarnie^33,34

Źródła

InformedHealth.org [Internet]. Kolonia, Niemcy: Instytut Jakości i Efektywności w Ochronie Zdrowia (IQWiG); 2006. What are the organs of the immune system? [Aktualizacja 30 lipca 2020]. Dokument dostępny na stronie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279395/
Kraus RF, Gruber MA. Front Immunol. 2021 Dec 23;12:767175.
ASCO.org. Cancer.Net. Neutropenia. Dokument dostępny pod adresem: https://www.cancer.net/coping-with-cancer/physical-emotional-and-social-effects-cancer/managing-physical-side-effects/neutropenia [dostęp: wrzesień 2022 r.]
Zimmer AJ, Freifeld AG. J Oncol Pract. 2019 Jan;15(1):19–24.
Klastersky J, et al. Ann Oncol. 2016 Sep; 27(suppl 5): v111–v118.
5a. Czyżykowski RŁ, Chilczuk P, Iskierka-Jażdżewska E, et. all Stanowisko ekspertów: Czynnik wzrostu kolonii granulocytów w leczeniu wspomagającym w onkologii i hematologii. Onkologia w Praktyce Klinicznej – Edukacja. 2025;11(3):153–178. Dostępne na: https://journals.viamedica.pl/onkologia_w_praktyce_klin_edu/article/view/105356.
Cancer.net. Neutropenia. 2019. https://www.cancer.net/coping-with-cancer/physicalemotional-and-social-effects-cancer/managing-physical-side-effects/neutropenia. [dostęp: wrzesień 2022 r.]
Crawford J, Dale DC, Lyman GH. Cancer. 2004;100(2):228–237.
American Journal of Managed Care. Guidelines in the management of febrile neutropenia for clinical practice. 2017. https://www.ajmc.com/view/guidelines-in-the-management-of-febrile-neutropenia-for-clinical-practice [dostęp: wrzesień 2022 r.]
Lyman GH, Lyman CH, Agboola O. Oncologist. 2005;10(6):427–437.
Scotte F, Simon H, Laplaige P, et al. BMJ Support Palliat Care. 2021:bmjspcare-2021-003082.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Accofil.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Neupogen.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Zarzio.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Nivestim.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Gastrofil.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Filgrastim HEXAL.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Tevagrastim.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Lonquex.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Neulasta.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Ziextenxo.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Fulphila.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Grasustek.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Pelgraz.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Pelmeg.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Stimufend.
Charakterystyka Produktu Leczniczego Nyvepria.
Charakterystyka Produktu Leczniczego GRANOCYTE.
Smith TJ, et al. J Clin Oncol 2015;33:3199–212.
Mitchell S, et al. J Oncol Pharm Pract. 2016;22(5):702–716.
Bendall LJ, Bradstock KF. Cytokine Growth Factor Rev. 2014;25(4):355–367.
Blood Cancer UK. Infection risk and neutropenia. https://bloodcancer.org.uk/understanding-blood-cancer/blood-cancer-side-effects/neutropenia/neutropenic-diet/ [dostęp: wrzesień 2022]
Mustian KM, et al. Oncol Hematol Rev. 2012;8(2):81–88.
The University of Texas MD Anderson Cancer Centre. 2019.https://www.mdanderson.org/cancerwise/10-chemotherapy-tips-from-cancer-patients-who-ve-been-there.h00-159303834.html [dostęp: wrzesień 2022]
Cancer Research UK. How do i mentally prepare for cancer treatment? https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancerin-general/treatment/prehabilitation/look-after-mental-wellbeing [dostęp: wrzesień 2022]

ONCO/041/07-2025