Fluoresceina, Fluoresceinum - Zastosowanie, działanie, opis

Fluoresceina to barwnik z grupy trifenylometanu. Substancja jest stosowana w okulistycznych badaniach diagnostycznych. Wskazaniem do stosowania jest angiografia fluoresceinowa dna oka oraz unaczynienia tęczówki. Substancję stosuję się również w tonometrii aplanacyjnej (badanie ciśnienia w oku).

Fluoresceinę podaje się dożylnie do żyły dołu łokciowego lub w formie kropli do worka spojówkowego.

Dawka substancji zależna od wyboru metody diagnostycznej i chorób towarzyszących.

Podanie dożylne

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 2,5 ml – 5 ml (angiografia fluoresceinowa).

Podanie do worka spojówkowego

Dawka zwykle stosowana u osób dorosłych: kropla roztworu 0,25% (tonometria aplanacyjna).

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na substancję czynną oraz podanie jej dokanałowo lub dotętniczo.

Przed podaniem fluoresceiny, u każdego pacjenta należy przeprowadzić wywiad uwzględniający występowanie chorób sercowo–naczyniowych, alergii oraz dotyczący przyjmowanych leków.

Fluoresceina może wywoływać poważne reakcje nietolerancji.

Śródskórne testy skórne mają ograniczoną wartość w przewidywaniu reakcji nietolerancji na substancję czynną.

Należy unikać przedostania się roztworu fluoresceiny poza naczynie krwionośne. Substancja może spowodować ciężkie uszkodzenie okolicznych tkanek.

Należy zachować ostrożność podając substancję pacjentom z dodatnim wywiadem w kierunku astmy oskrzelowej.

Fluoresceina może powodować objawy wpływające na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn takie jak zaburzenia widzenia. Nie zaleca się prowadzić pojazdów mechanicznych i obsługiwać maszyn do czasu powrotu ostrości widzenia do normy.

Fluoresceina może zaburzać i zmieniać parametry badania moczu i krwi przez okres od 3 do 4 dni.

Zaleca się ostrożność w trakcie terapeutycznego monitorowania leków z wąskim indeksem terapeutycznym, ponieważ istniały doniesienia o wpływie fluoresceiny na wyniki badania stężenia digoksyny i kortyzolu w surowicy krwi.

Brak precyzyjnych danych klinicznych oceniających wpływ dożylnego podania fluoresceiny na ciążę. W celu zachowania ostrożności, nie zaleca się stosowania substancji w tym okresie.

Fluoresceina przenika do mleka kobiecego przez okres do 7 dni po podaniu. W związku z powyższym należy zaprzestać karmienia dziecka na czas do 7 dni, a mleko w tym czasie odciągać i wylewać.

Brak danych klinicznych oceniających wpływ dożylnego podania fluoresceiny na płodność.

Podanie dożylne: nadwrażliwość, reakcje anafilaktyczne, wstrząs anafilaktyczny, omdlenie, parestezje, zawroty głowy, ból głowy, drgawki, niewydolność krążenia tętnicy kręgowej i podstawnej, zatrzymanie czynności serca, dławica piersiowa, bradykardia, tachykardia, zakrzepowe zapalenie żył, niedociśnienie, wstrząs, nadciśnienie, skurcz naczyń, bladość, uderzenia gorąca, rozszerzenie naczyń, kaszel, uczucie ściskania w gardle, skurcz oskrzeli, zatrzymanie czynności oddechowej, obrzęk płuc, astma, obrzęk krtani, duszność, obrzęk śluzówki nosa, kichanie, nudności, uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, wymioty, ból w jamie brzusznej, świąd, pokrzywka, wynaczynienie, zaburzenia mowy, ból i uczucie gorąca w miejscu podania.

Nie opisywano przypadków przedawkowania substancji.

Fluoresceina jest barwnikiem diagnostycznym. Stymulacja fluoresceiny światłem niebieskim o długości fali 465 nm do 490 nm powoduje żółtozieloną fluorescencję. Substancja ułatwia rozpoznanie zmian patologicznych w naczyniach krwionośnych siatkówki.

Po dożylnym podaniu substancji jest ona szybko rozprowadzana do wszystkich tkanek ustroju. Pojawia się w tkankach siatkówki po paru sekundach.

Fluoresceina wiąże się w około 50% – 84% z białkami osocza oraz w 15% – 17% z erytrocytami. Podana do żyły w obrębie dołu łokciowego, zazwyczaj pojawia się w tętnicy centralnej oka już w ciągu od 7 do 14 sekund. Objętość dystrybucji substancji wynosi 0,5 l/kg. Fluoresceina dobrze przenika do przestrzeni śródmiąższowej.

Metabolizm fluoresceiny polega na jej szybkim przekształceniu do monoglukuronidu fluoresceiny.

Fluoresceina jest wydalana głównie przez nerki. Po zastosowaniu dożylnym substancji, mocz może lekko fluoryzować do 24–36 godzin. Klirens układowy fluoresceiny jest praktycznie całkowity po 48–72 godzin od podania dawki 500 mg. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek czas wydalania wydłuża się. Nie ma jednak konieczności zmiany dawki substancji.