Edotreotyd, Edotreotidum - Zastosowanie, działanie, opis

Edotreotyd jest czynnikiem diagnostycznym stosowanym w celu wykrycia lokalizacji guzów i przerzutów. Lek znakowany za pomocą roztworu chlorku galu (⁶⁸Ga) jest wykorzystywany w badaniu PET (pozytonowa tomografia emisyjna). Badanie diagnostyczne jest nieinwazyjne i opiera się na emisji pozytonów przez cząsteczki podanego środka diagnostycznego, który gromadzi się w tkankach aktywnych metabolicznie (tkanki nowotworowe, w tym guzy neuroendokrynne z dodatnim receptorem somastatynowym).

Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania edotreotydu dla dzieci i młodzieży. Dawki stosowane u osób w podeszłym wieku nie odbiegają od dawek zwykle stosowanych dla osób dorosłych, które wynoszą 100 do 200 MBq (dawka radioaktywności dla dorosłego o masie 70 kg).

Lek podawany jest przez wyszkolony personel medyczny podczas powolnego wstrzyknięcia dożylnego.

Brak jest badań dotyczących zastosowania edotreotydu u pacjentów z zaburzoną pracą wątroby i/lub nerek.

Czas trwania badania PET z wykorzystaniem edotreotydu znakowanego galem ⁶⁸Ga  powinien mieścić się w granicach 40-90 minut.

Przeciwwskazaniem do stosowania edotreotydu jest nadwrażliwość na tę substancję leczniczą.

Wstrzyknięcie dożylne edotreotydu może wywołać reakcje nadwrażliwości, w tym wstrząs anafilaktyczny.

Zaburzenia pracy nerek i wątroby są czynnikiem predysponującym do wchłonięcia przez organizm pacjenta większej dawki promieniowania niż w przypadku osób bez tych zaburzeń.

U pacjentów z zespołem Cushinga metody obrazowania z wykorzystaniem edotreotydu mogą być ograniczone. U tych osób dochodzi do ograniczenia ekspresji receptorów somatostatyny z którymi łączy się edotreotyd,  na skutek występowania  hiperkortyzolizmu.

Duże stężenia receptorów somastatyny wystepują nie tylko w obrębie zmian nowotworowych, ale także chorobach tarczycy i tkankach objętych zmianami zapalnymi.

Przez 8 godzin po podaniu edotreotydu należy ograniczyć kontakt z kobietami w ciąży oraz niemowlętami.

W celu uniknięcia interakcji edotreotydu jako środka diagnostycznego i leków z grupy analogów somastatyny należy wykonać badanie diagnostyczne z wykorzystaniem ⁽⁶⁸Ga)-edotreotydu w dniu/dniach poprzedzających podanie leków przeciwnowotworowych z tej grupy. 

Zarówno przed podaniem edotreotydu jak i po zabiegu, pacjenci powinni wypijać dużą ilość płynów aby szybko wyeliminować lek z organizmu.

Przed wykonaniem zabiegu PET pacjenci nie powinni spożywać pokarmów (okres 4-6 godzin przed zabiegiem).

Edotreotyd nie wywiera istotnego wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych, w tym samochodów.

Brak jest badań dotyczących wpływu edotreotydu na płód. Ze względu na to, że jest to środek diagnostyczny w badaniu PET związanym z napromieniowaniem to jego stosowanie musi być ograniczone do sytuacji gdy to badanie jest niezbędne.

Dla zachowania bezpieczeństwa przez 8 godzin od podania edotreotydu należy ograniczyć kontakt z dzieckiem i nie karmić piersią. Nie wolno podawać mleka odciągniętego w ciągu 8 godzin od wstrzyknięcia środka diagnostycznego.

Brak jest badań opisujących wpływ edotreotydu na płodność, także wśród zwierząt.

Dotychczas nie są znane przypadki wystąpienia działań niepożądanych po zastosowaniu edotreotydu jako środka diagnostycznego. Teoretycznie możliwe jest wystąpienie zmian nowotworowych na skutek promieniowania jonizującego oraz rozwój wad wrodzonych.

Podanie pacjentowi zbyt dużej dawki promieniowania jest korygowane poprzez wypijanie dużych ilości płynów po badaniu PET, co prowadzi do eliminacji edotreotydu wraz z moczem.

Mechanizm działania edotreotydu znakowanego galem (⁶⁸Ga) polega na połączeniu leku z receptorami dla somastatyny (SSTR). Do tej pory określono 5 typów receptorów somatostatynowych. Edotreotyd działa głównie na typ SSTR2, w mniejszym stopniu SSTR5. Po połączeniu z receptorami edotreodyt emituje promieniowanie β, co umożliwia jego wykrycie przez pozytonową tomografię emisyjną (PET) i określenie lokalizacji guzów oraz przerzutów.

Kumulacja edotreotydu znakowanego galem ⁶⁸Ga osiąga swój szczyt w guzach nowotworowych po około 70 minutach od podania dożylnego (+/- 20 minut). Lek jest wchłaniany najpierw do śledziony i nerek, następnie do wątroby, przysadki mózgowej, tarczycy i nadnerczy.

Badania farmakokinetyki edotreotydu znakowanego ⁶⁸Ga wykazują, że lek najprawdopodobniej posiada zdolność do wiązania z białkami osocza. Dotychczas nie ustalono w jakim stopniu edotreotyd wiąże się z tymi białkami. Lek jest silniej wychwytywany przez niektóre narządy (śledziona, nerki, wyrostek haczykowaty trzustki), przez niektóre słabiej (wątroba, przysadka mózgowa, tarczyca, nadnercza). Stabilny poziom edotreotydu w narządach jest osiągany po około 50 minutach od podania dożylnego.

Dotychczas nie wykryto metabolitów edotreotydu we krwi. Lek jest eliminowany w postaci niezmienionej wraz z moczem.

Edotreotyd jest usuwany z organizmu wraz z moczem, w postaci związku macierzystego (brak metabolitów). Okres półtrwania dla (⁶⁸Ga)-edotreotydu wynosi 68 godzin. W ciągu pierwszych 120 minut po wstrzyknięciu leku 16 % dawki jest eliminowanej przez nerki.