Eksemestan, Exemestanum - Zastosowanie, działanie, opis

Eksemestan jest stosowany jako uzupełnienie terapii u pacjentek po menopauzie z inwazyjnym wczesnym rakiem piersi po około 2-3 latach stosowania leczenia uzupełniającego tamoksifenem oraz w leczeniu zaawansowanego raka piersi u pacjentek po menopauzie (wywołanej leczeniem lub naturalnej), u których choroba rozwinęła się po zastosowaniu terapii przeciwestrogenowej. Warunkiem koniecznym skuteczności eksemestanu u kobiet jest obecność receptorów estrogenowych w tkance guza.

Doustnie jedna tabletka (25 mg) na dobę, najlepiej po posiłku. W przypadku pacjentek z wczesnym rakiem piersi leczenie eksemestanem prowadzi się do końca pięcioletniej skojarzonej, hormonalnej terapii uzupełniającej, gdzie stosuje się najpierw tamoksyfen a później eksemestan. Gdy dojdzie do nawrotu guza, należy zakończyć terapię wcześniej. W przypadku pacjentek z zaawansowanym rakiem piersi leczenie eksemestanem prowadzi się do momentu stwierdzenia wyraźnej progresji guza. Stosowanie leku u dzieci i młodzieży nie jest zalecane. W przypadku pacjentek z niewydolnością wątroby lub nerek nie jest wymagana zmiana dawkowania.

Eksemestan przeciwwskazany jest u pacjentek z nadwrażliwością na substancję czynną, będących przed menopauzą, w ciąży lub karmiących piersią.

Eksemestanu nie należy podawać kobietom przed menopauzą. Z tego względu, przed rozpoczęciem terapii konieczne jest oznaczenie poziomu hormonów płciowych, aby potwierdzić, że pacjentka przeszła już menopauzę.

Eksemestan należy ostrożnie stosować u pacjentek z zaburzeniami czynności nerek i wątroby.

Eksemestan, jako związek silnie obniżający stężenie estrogenów, może przyczyniać się do zmniejszenia gęstości mineralnej kości oraz zwiększenia częstości złamań. Przed rozpoczęciem terapii eksemestanem należy ocenić gęstość mineralna kości, szczególnie u pacjentek z osteoporozą lub z grupy wysokiego ryzyka.

Ze względu na częste występowania ciężkiego niedoboru witaminy D₃ u kobiet z wczesnym rakiem piersi, przed wdrożeniem terapii eksemestanem zaleca się  oznaczenie jej stężenia u pacjentek, a następnie zalecić odpowiednią suplementację.

Eksemestanu nie należy łączyć z ryfampicyną.

Eksemestanu nie powinno się stosować jednocześnie z lekami, które zawierają estrogeny, ponieważ mogą osłabić jego działanie farmakologiczne.

Nie potwierdzono interakcji z pożywieniem, jednak wykazano, ze stosowanie eksemestanu z pożywieniem zwiększa dostępność biologiczną leku o 40%.

Brakuje danych na temat interakcji eksemestanu z alkoholem, nie zaleca się jednak spożywania napojów alkoholowych podczas terapii.

Ze względu na działania niepożądane, występujące po eksemestanie, takie jak senność, astenia oraz zawroty głowy, nie jest wskazane obsługiwanie maszyn ani prowadzenie pojazdów podczas terapii.

Ziele dziurawca (Hypericum perforatum) może zmniejszać skuteczność eksemestanu.

Stosowanie eksemestanu u kobiet w ciąży jest przeciwwskazane. Brakuje badań klinicznych przeprowadzanych na ciężarnych, ale badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały toksyczne działanie na zarodki.

Brakuje badań potwierdzających przenikanie eksemestanu do mleka matki. Nie należy stosować tego leku u kobiet karmiących piersią.

Inhibitory aromatazy, do których należy eksemestan, powinny być stosowane tylko u kobiet po menopauzie. Wynika to z tego, że stosowanie substancji z tej grupy u kobiet w wieku przedmenopauzalnym wpływa na obwodową konwersję do estrogenów i może powodować hiperstymulację jajników, a w konsekwencji zaburzenie równowagi hormonalnej.

W badaniach klinicznych, w którym podano 30 krotnie wyższą dawkę dobową eksemestanu, nie zauważono objawów przedawkowania.  Nie jest znana pojedyncza dawka eksemestanu mogąca zagrażać życiu.  Nie istnieje swoista odtrutka, a w przypadku przedawkowania zaleca się leczenie objawowe.

Eksemestan hamuje aromatazę, enzym który bierze udział w przekształcaniu androgenów w estrogeny u kobiet. Aromataza przekształca eksemestan w substancję czynną, która wiąże się z enzymem. W konsekwencji zmniejsza się stężenie estrogenów i podziały hormonozależnych komórek nowotworowych sutka.

Eksemestan szybko wchłania się po podaniu doustnym, a z przewodu pokarmowego wchłania się znaczna część dawki. Badania u szczurów i psów wykazały biodostępność eksemestanu na poziomie tylko 5%. U ludzi nie jest znana całkowita biodostępność. Lek podany w dawce 25 mg osiąga w osoczu po dwóch godzinach maksymalne stężenie, wynoszące 18ng/ml. Przyjmowanie leku razem z pokarmem zwiększa jego dostępność biologiczną o 40%.

Eksemestan wiąże się z białkami osocza w 90% niezależnie od stężenia. Lek i jego metabolity nie wiążą się z czerwonymi krwinkami. Nie wykazano, aby eksemestan kumulował się w organizmie w niespodziewany sposób po wielokrotnym podaniu.

W metabolizmie eksemestanu bierze udział izoenzym CYP 3A4 oraz aldoketoreduktaza. Klirens eksemestanu bez korekty uwzględniającej dostępność biologiczną po podaniu doustnym wynosi 500 l/h. Metabolity eksemestanu są nieaktywne lub wykazują słabsze hamujące działanie aromatazy niż związek macierzysty.

Z moczem wydalany jest 1% dawki w postaci niezmienionej. Badania wykazały, że w ciągu tygodnia po podaniu leku równe ilości eksemestanu są wydalane z moczem i z kałem. Okres półtrwania leku wynosi 24 godziny.