Stawudyna, Stavudinum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o stawudynie

Rok wprowadzenia na rynek
1994
Substancje aktywne
stawudyna
Działanie stawudyny
przeciwwirusowe
Postacie stawudyny
kapsułki twarde, proszek do przygotowania roztworu lub zawiesiny
Układy narządowe
układ immunologiczny (odpornościowy)
Specjalności medyczne
Choroby zakaźne i pasożytnicze
Rys historyczny stawudyny

Stawudyna została zsyntezowana w 1966r. W 1994r. została dopuszczona do obrotu w USA, a w 2018r. w Polsce. Do 2015r. znajdowała się na liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia. 

Wzór sumaryczny stawudyny

C10H12N2O4

Spis treści

Wskazania do stosowania stawudyny

Stawudyna znajduje zastosowanie w leczeniu przeciwretrowirusowym u osób zakażonych  wirusem HIV, w skojarzeniu z innymi preparatami. 

Dawkowanie stawudyny

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od masy ciała oraz chorób towarzyszących. Dawka dobowa u dorosłych o masie ciała do 60kg wynosi 60mg, a o masie ciała powyżej 60kg wynosi 80mg. U dzieci o masie ciała poniżej 30kg dawkę należy przeliczyć, wynosi ona 2mg/kg na dobę. U dzieci o masie ciała powyżej 30kg dawka dobowa jest taka sama, jak u osób dorosłych. W przypadku zaburzeń czynności nerek dawka jest ustalana indywidualnie w zależności od klirensu kreatyniny. W przypadku wystąpienia neuropatii obwodowej należy rozważyć zmianę terapii, a gdy to jest niemożliwe należy zastosować modyfikację dawkowania. Leczenie powinien prowadzić lekarz doświadczony w leczeniu zakażenia wirusem HIV. 

Przeciwskazania do stosowania stawudyny

Przeciwwskazaniem do stosowania stawudyny jest nadwrażliwość na substancję czynną. 

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania stawudyny

Stawudyna może powodować kwasicę mleczanową, lipoatrofię i polineuropatię, które najprawdopodobniej są spowodowane toksycznością mitochondrialną. Może powodować również uszkodzenie wątroby, niekiedy zakończone zgonem pacjenta. W przypadku podwyższenia wyników aktywności aminotransferaz, należy przerwać leczenie stawudyną.  W początkowej fazie leczenia stawudyną może wystąpić zespół reaktywacji immunologicznej, należy wykonać badania i wprowadzić odpowiednie leczenie. Pacjenci z ryzykiem zapalenia trzustki powinni być poddani wnikliwej obserwacji, gdyż ryzyko wystąpienia zapalenia trzustki wzrasta z 2 do 5% w trakcie leczenia stawudyną. 

Przeciwwskazania stawudyny do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Nie należy łączyć stawudyny z zydowudyną, ze względu na zmniejszanie fosforylacji stawudyny do jej aktywnych metabolitów. U pacjentów leczonych stawudyną, hydroksymocznikiem i dydanozyną może wystąpić neuropatia obwodowa oraz zapalenie trzustki, dlatego nie należy stosować tych leków łącznie. 

Interakcje stawudyny z innymi substancjami czynnymi

Zwiększone ryzyko uszkodzenia nerwów.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Adalimumab (Adalimumab) przeciwciała monoklonalne - immunosupresyjne
Amiodaron (Amiodarone) leki przeciwarytmiczne - klasa III
Atorwastatyna (Atorvastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Bortezomib (Bortezomib) inne leki przeciwnowotworowe
Certolizumab pegol (Certolizumab pegol) inhibitory czynnika martwicy nowotworów alfa - TNF-alfa
Detreomycyna (Chloramfenikol) (Chloramphenicol) antybiotyki - INNE
Chlorochina (Chloroquine) substancje przeciwpierwotniakowe
Cisplatyna (Cisplatin) inne leki przeciwnowotworowe
Dinutuksymab beta (Dinutuximab beta) przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne
Disulfiram (Disulfiram) substancje stosowane w leczeniu alkoholizmu
Docetaksel (Docetaxel) inne cytostatyki pochodzenia naturalnego
Elotuzumab (Elotuzumab) przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne
Erybulina (Eribulin) inne leki przeciwnowotworowe
Etambutol (Ethambutol) substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Etanercept (Etanercept) inhibitory czynnika martwicy nowotworów alfa - TNF-alfa
Etopozyd (Etoposide) inne cytostatyki pochodzenia naturalnego
Etrawiryna (Etravirine) nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Fludarabina (Fludarabine) cytostatyki alkilujące
Fluwastatyna (Fluvastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Golimumab (Golimumab) przeciwciała monoklonalne - przeciwreumatyczne
Iksazomib (Ixazomib) inne leki przeciwnowotworowe
Infliksymab (Infliximab) inhibitory czynnika martwicy nowotworów alfa - TNF-alfa
Interferon Alfa-2A (Interferon alfa-2a) substancje immunostymulujące - interferony
Interferon Alfa-2B (Interferon alfa-2b) substancje immunostymulujące - interferony
Ipilimumab (Ipilimumab) przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne
Izoniazyd (Isoniazid) substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Karboplatyna (Carboplatin) inne leki przeciwnowotworowe
Kolchicyna (Colchicine) substancje niewpływające na metabolizm kwasu moczowego (przeciw dnie moczanowej)
Kryzotynib (Crizotinib) inhibitory kinazy białkowej
Lewodopa (Levodopa) DOPA i pochodne
Linezolid (Linezolid) inne leki przeciwbakteryjne
Lowastatyna (Lovastatin (monacolin k, mevinolin)) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Nelarabina (Nelarabine) antymetabolity, analogi puryn
Oksaliplatyna (Oxaliplatin) cytostatyki alkilujące
Paklitaksel (Paclitaxel) taksoidy
Peginterferon alfa-2A (Peginterferon alfa-2a) substancje immunostymulujące - interferony
Peginterferon alfa-2B (Peginterferon alfa-2b) substancje immunostymulujące - interferony
Pitawastatyna (Pitavastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Pomalidomid (Pomalidomide) inne leki immunosupresyjne
Ponatynib (Ponatinib) inhibitory kinazy białkowej
Prawastatyna (Pravastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Rosuwastatyna (Rosuvastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Simwastatyna (Simvastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Talidomid (Thalidomide) inne leki immunosupresyjne
Telbiwudyna (Telbivudine) nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Tynidazol (Tinidazole) przeciwbakteryjne pochodne imidazolu
Winblastyna (Vinblastine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
Winkrystyna (Vincristine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
Winorelbina (Vinorelbine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
Dapson (Dapsone) inne leki przeciwbakteryjne
Hydroksychlorochina (Hydroxychloroquine) substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania
Ryzyko negatywnego wpływu na wątrobę.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Bedakilina (Bedaquiline) substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Brentuksymabu wedotin (Brentuximab vedotin) przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne
Daklizumab (Daclizumab) inhibitory interleukiny
Efawirenz (Efavirenz) nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Epirubicyna (Epirubicin) antybiotyki cytostatyczne
Idelalizyb (Idelalisib) inne leki przeciwnowotworowe
Interferon Beta-1A (Interferon beta-1a) substancje immunostymulujące - interferony
Interferon Beta-1B (Interferon beta-1b) substancje immunostymulujące - interferony
Klofarabina (Clofarabine) antymetabolity, analogi puryn
Leflunomid (Leflunomide) selektywne leki immunosupresyjne
Lomitapid (Lomitapide) inne substancje zmniejszające stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi o zróżnicowanym mechanizmie działania
Metotreksat (Methotrexate) antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego)
Naltrekson (Naltrexone) antagoniści receptora opioidowego
Pegaspargaza (Pegaspargase) inne cytostatyki pochodzenia naturalnego
Peginterferon beta-1A (Peginterferon beta-1a) substancje immunostymulujące - interferony
Tioguanina (Tioguanine) antymetabolity, analogi puryn
Trabektedyna (Trabectedin) inne cytostatyki pochodzenia naturalnego
Zwiększone ryzyko wystąpienia zapalenia trzustki.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Beksaroten (Bexarotene) inne leki przeciwnowotworowe
Zwiększenie stężenia obydwu substancji.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Kobicystat (Cobicistat) inhibitory proteazy HIV
Osłabienie działania stawudyny.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Doksorubicyna (Doxorubicin) antybiotyki cytostatyczne
Rybawiryna (Ribavirin) przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy
Zydowudyna (Azydotymidyna, AZT) (Zidovudine) nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Zmniejszenie wchłaniania stawudyny.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Orlistat (Orlistat) inhibitory lipazy

Interakcje stawudyny z pożywieniem

Stawudynę należy przyjmować na czczo, co najmniej godzinę przed posiłkiem. 

Interakcje stawudyny z alkoholem

Nie należy łączyć stawudyny z alkoholem, ze względu na możliwe uszkodzenie wątroby , wystąpienie neuropatii obwodowej oraz martwicy kości. 

Wpływ stawudyny na prowadzenie pojazdów

Stawudyna nie powinna wpływać na prowadzenie pojazdów oraz obsługę maszyn w ruchu, jednak w przypadku wystąpienia działań niepożądanych, takich jak zmęczenie i zawroty głowy należy wstrzymać się od prowadzenia pojazdów do ustąpienia objawów niepożądanych. 

Wpływ stawudyny na ciążę

Stawudyna nie powinna być stosowana w okresie ciąży, ze względu na odnotowane przypadki poronień i wad wrodzonych u płodu. Możliwe jest także wystąpienie kwasicy mleczanowej u matki, prowadzącej nawet do śmierci. 

Wpływ stawudyny na laktację

Stawudyna przenika do mleka matki, nie należy jej zatem stosować w trakcie karmienia piersią. 

Wpływ stawudyny na płodność

Badania na szczurach nie wykazały negatywnego wpływu na płodność, u ludzi nie wykonano takich badań. 

Skutki uboczne

zawroty głowy
bezsenność
biegunka
ból głowy
wysypka
zaburzenia myślenia
depresja
senność
ból brzucha
zmęczenie
świąd
niestrawność
nudności
parestezje
neuropatia obwodowa
Niezwykłe sny
lipoatrofia
lipodystorfia
bezobjawowa hyperlaktatemia
obwodowe objawy neurologiczne
obwodowe zapalenie nerwów
jadłowstręt
bóle mięśniowe
bóle stawów
ginekomastia
labilność emocjonalna
kwasica mleczanowa
niepokój
pokrzywka
wymioty
zapalenie trzustki
astenia
zapalenie wątroby lub żółtaczka
neutropenia
niedokrwistość
niewydolność wątroby
hiperglikemia
małopłytkowość
osłabienie ruchowe
cukrzyca
zapalenie wątroby i stłuszczenie wątroby

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Objawy przedawkowania stawudyny

Stawudyna w przypadku przewlekłego przedawkowania może powodować neuropatię obwodową oraz zaburzenia pracy wątroby. 

Mechanizm działania stawudyny

Stawudyna hamuje odwrotną transkryptazę HIV. Działanie to jest możliwe dzięki fosforylowaniu porzez kinazy komórkowe do trifosforanu stawudyny, co prowadzi również do zatrzymania syntezy DNA wirusa HIV. 

Wchłanianie stawudyny

Po podaniu doustnym stawudyna wchłania się szybko, jej biodostępność wynosi 68-100%.

Dystrybucja stawudyny

Stawudyna wiąże się z białkami osocza w znikomych stężeniach, które wynoszą 0,01-11,4 μg/ml. Objętość dystrybucji stawudyny wynosi 46 ± 21l. 

Metabolizm stawudyny

Stawudyna metabolizowana jest poprzez utlenianie i glukuronidację, jej metabolity to utleniona stawudyna, glukoronidy oraz połączenie rybozy z N-acetylocysteiną. 

Wydalanie stawudyny

Stawudyna w 95% wydalana jest z moczem - z czego w ok. 70% w postaci niezmienionej, a w 3% z kałem. Okres półtrwania stawudyny u osób dorosłych wynosi 0,8-1,5 godziny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij