Opryszczka w ciąży – objawy, przyczyny i leczenie
Łukasz Stelmaszczyk

Opryszczka w ciąży – objawy, przyczyny i leczenie

Opryszczka jest jedną z najczęściej występujących schorzeń wirusowych skóry i błon śluzowych, a opryszczka narządów płciowych to głównie spotykana choroba przenoszona drogą płciową. W ostatnich latach obserwuje się wzrost częstości zakażeń wirusem opryszczki. Szacuje się, że problem dotyczy dwa razy częściej kobiet niż mężczyźni. Jakie są objawy oraz przyczyny wirusa wywołującego schorzenie? Jak wygląda leczenie opryszczki w ciąży?

Opryszczka to choroba zakaźna wywołana przez wirusy HSV-1 i HSV-2 (Herpes simplex virus). Szczep HSV-1, tzw. szczep twarzowy (wargowy), odpowiedzialny jest za zmiany zlokalizowane na ustach i twarzy, natomiast szczep HSV-2 (nazywany genitalnym) – na narządach płciowych (męskich i żeńskich). Do zakażeń dochodzi za pośrednictwem drogi kropelkowej, dotyku czy kontaktów seksualnych – wirus obecny jest w wydzielinach. Wrotami dla wirusa HSV-1 jest jama ustna, a dla HSV-2 skóra i błona śluzowa narządów płciowych oraz odbytu. 

O zakażeniu pierwotnym mówimy wtedy, kiedy objawy pojawiają się po raz pierwszy. Wirus dociera do zwojów nerwowych, gdzie pozostaje w uśpieniu przez całe życie. W zakażeniu nawracającym symptomy pojawiają się po raz kolejny (następuje reaktywacja utajonego wirusa, który już jest obecny w organizmie – w zwojach nerwowych). O charakterze niepierwotnym mówi się wtedy, gdy u osoby z przeciwciałami przeciw wirusowi HSV-1 dojdzie do kontaktu z wirusem HSV-2 lub odwrotnie. Zakażenie wirusem HSV może mieć też charakter bezobjawowy. 

Opryszczka na ustach w ciąży 

Opryszczka na ustach (tzw. zimno na ustach), wywołana szczepem HSV-1, objawia się w postaci małych pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym. Pojawienie się zmian często poprzedza ból, pieczenie i świąd. Pęcherzyki te po pewnym czasie pękają, a w ich miejscu powstają najpierw owrzodzenia, a następnie strupy, po czym rozpoczyna się proces gojenia. W przypadku nawrotowego zakażenia objawy zwiastujące są silniejsze, ale wykwity zazwyczaj mniejsze. Może mu towarzyszyć także powiększenie węzłów chłonnych głowy i szyi. 

Opryszczka narządów płciowych w ciąży 

Wirus opryszczki wnika do organizmu przez uszkodzenia skóry bądź błony śluzowej (błona śluzowa wyściela pochwę, ujście cewki moczowej i odbyt). Do zakażenia może dojść podczas stosunku pochwowego, analnego lub oralnego. Po wniknięciu wirusa do organizmu zaczyna się on szybko namnażać i powoduje lokalny stan zapalny. Początkowo w postaci pęcherzyków wypełnionych surowiczym płynem, które pękając, zamieniają się w krosty, a następnie owrzodzenia. W typowym przebiegu zamiany goją się i nie pozostawiają blizn.  

Objawy pojawiają się zazwyczaj po 2-10 dniach po stosunku seksualnym. Epizod zakażenia pierwotnego zazwyczaj trwa 2-4 tygodni i może towarzyszyć mu powiększenie lokalnych węzłów chłonnych, a także gorączka, uczucie zmęczenia czy bóle mięśniowe. 

W przypadku nawrotu zakażenia często występują symptomy zwiastujące, takie jak świąd, ból i pieczenie w miejscu, w którym wirus wniknął do organizmu po raz pierwszy. 

Rozpoznanie lekarz może postawić na podstawie zgłaszanych dolegliwości oraz objawów klinicznych. Potwierdzeniem jest badanie wykrywające obecność wirusa w materiale pobranym ze zmian skórnych. W badaniu serologicznym oznaczany jest poziom swoistych przeciwciał (immunoglobuliny anty-HSV1 oraz anty-HSV2), których obecność świadczy o tym, iż badana osoba przechorowała opryszczkę i w każdej chwili może dojść do jej nawrotu. 

Polecane dla Ciebie

Co stosować na opryszczkę w ciąży – leczenie opryszczki w ciąży 

Zakażenie pierwotne w ciąży jest bezwzględnym wskazaniem do terapii farmakologicznej. Warto pamiętać, że przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku w ciąży należy skonsultować się z lekarzem. Leczenie antywirusowe należy rozpocząć jak najszybciej, ponieważ hamuje ono dalszy wysiew zmian i zapobiega występowaniu powikłań (najlepiej w 1. dniu pojawienia się objawów lub nawet w momencie zaobserwowania symptomów zwiastujących). Najczęściej stosowanym lekiem jest acyklowir. Do medykamentów wykorzystywanych w leczeniu opryszki należą również famcyklowir i walacyklowir. Dawkowanie oraz okres przyjmowania preparatu ustala lekarz. 

U kobiet, u których w wywiadzie występowały epizody infekcji HSV narządów płciowych, zaleca się podawanie acyklowiru w dawce 400 mg 2-3 razy dziennie od 34. do 36. tygodnia ciąży. Tego typu profilaktykę można również zastosować u kobiet, u których pojawiały się częste nawroty opryszczki wargowej. Postępowanie takie znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia u noworodka. 

W przypadku zakażenia wirusem HSV u partnera kobiety ciężarnej zaleca się leczenie przeciwwirusowe oraz najlepiej abstynencję seksualną. W takiej sytuacji kobieta ciężarna powinna skontaktować się z lekarzem, który może zlecić wykonanie badania serologicznego w kierunku zakażenia HSV. 

Leczenie miejscowe jest mniej skuteczne niż terapia doustna, dlatego nie jest rutynowo zalecane. W przypadku opryszczki o niewielkim nasileniu lekarz może zalecić stosowanie plastrów lub kremu z dokonazolem. Natomiast przy zakażeniu uogólnionym terapię należy prowadzić na oddziałach intensywnej opieki medycznej, stosując dożylnie acyklowir. 

Opryszczka ciężarnych a zagrożenie ciąży – czy opryszczka jest niebezpieczna dla dziecka? 

Opryszczka w czasie ciąży może mieć wpływ na jej przebieg. Zakażenie płodu wirusem zależy od czynników, takich jak długość trwania ciąży i charakter infekcji. Najczęściej dochodzi do niego w przypadku pierwotnej infekcji HSV u matki (2%). Prawdopodobieństwo zakażenia w każdym z trzech trymestrów jest takie samo, niemniej, występuje ono bardzo rzadko. Do niedawna uważano, że pierwotne zakażenie HSV w I i II trymestrze może być przyczyną poronień, wcześniactwa czy ograniczonego wzrostu płodu, jednakże opinie te nie znalazły potwierdzenia w najnowszych badaniach. 

Jeżeli natomiast dojdzie do zakażenia płodu, konsekwencje mogą być bardzo poważne, ze śmiercią włącznie. Może dojść do zajęcia skóry, jamy ustnej, oczu oraz mózgu. Rozsiana, nieleczona infekcja może doprowadzić do zgonu. Wirus HSV typu II jest pozapołożniczym wskazaniem do zakończenia ciąży drogą cięcia cesarskiego. Oznacza to, że lekarz ginekolog-położnik nie podejmuje decyzji o przeprowadzeniu cięcia sam, a na podstawie opinii lekarza innej specjalizacji.

  1. G. Bręborowicz, Ciąża wysokiego ryzyka, Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań 2010. 
  2. G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • In vitro – na czym polega? Przebieg, skuteczność, koszt

    Zgodnie ze stanowiskiem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) problemy z płodnością ma ok. 12% populacji. Szacuje się, że w Polsce dotyczy to aż 20% osób w wieku reprodukcyjnym. Nadzieję na posiadanie potomstwa daje jednak metoda in vitro, która w dużej mierze jest finansowana z programów samorządowych.

  • Łysienie poporodowe – jak długo trwa wypadanie włosów po ciąży i jak sobie z nim radzić?

    Każda kobieta marzy o tym, aby jej włosy były piękne, gęste i lśniące. I właśnie w okresie ciąży włosy takie się stają — są mocniejsze i wyglądają zdrowiej niż przed ciążą. Niestety, ten stan nie będzie utrzymywał się długo, ponieważ włosy zaczynają wypadać zazwyczaj po porodzie. Mówi się wówczas, że doszło do łysienia poporodowego. Czy jest ono groźne? Co robić, gdy po ciąży nadmiernie wypadają włosy? Podpowiadamy.

  • USG genetyczne – kiedy wykonać? Ile kosztuje i co może pokazać?

    Badanie USG genetyczne jest w pełni bezpieczne zarówno dla dziecka, jak i dla kobiety ciężarnej. Jest ono jednym z najważniejszych badań wykonywanych w trakcie trwania ciąży. Podczas badania oceniana jest m.in. anatomia płodu oraz ryzyko aberracji chromosomowych. Jak wygląda obowiązkowe badanie prenatalne i ile kosztuje USG genetyczne?

  • Jakie zmiany hormonalne zachodzą w organizmie kobiety w trakcie ciąży?

    Burza hormonalna to potoczne określenie na wszelkiego rodzaju zmiany zachodzące w gospodarce gruczołów dokrewnych w trakcie trwania ciąży. Każdą kobietę ciężarną dotyczą te same wahania, niemniej towarzyszą im różne odczucia. Co dzieje się z organizmem kobiety w czasie ciąży? Jakie hormony działają na początku ciąży oraz co kortyzol ma wspólnego ze zmiennością nastroju?

  • Pierwsze objawy ciąży – po czym poznać, że doszło do zapłodnienia?

    Mdłości, zawroty głowy, tkliwość piersi? Czy te objawy świadczą o tym, że kobieta jest w ciąży? Owszem, mogą na to wskazywać, niemniej nie muszą. Specjaliści z zakresu ginekologii i położnictwa nie definiują jednoznacznie tzw. wczesnych i późnych objawów ciąży. Można jednak wyróżnić zarówno prawdopodobne, jak i pewne jej oznaki.

  • Kangurowanie – czym jest i jakie może przynieść korzyści?

    Budowanie więzi z dzieckiem można rozpocząć już od pierwszych minut, w których malec pojawi się na świecie. Proces, który odbywa się w kontakcie skóra do skóry, nazywa się kangurowaniem. Może być wykonywane przez mamę, ale także przez tatę noworodka. Jak się przygotować do kangurowania i jak długo można je praktykować?

  • Jakie są objawy niedoczynności tarczycy w ciąży? Czy można ją leczyć? Normy badań

    Niedoczynność tarczycy w ciąży może zwiększyć ryzyko związane z poronieniem, odklejeniem łożyska, niedokrwistością, nadciśnieniem ciążowym czy krwawieniem poporodowym. Wyjątkowo newralgiczny moment to ten, kiedy niedoczynność wystąpi w pierwszym trymestrze ciąży. Jak diagnozować i leczyć niedoczynność tarczycy u kobiety w ciąży, tak aby terapia była skuteczna i nie zaszkodziła dziecku?

  • Jak sobie radzić z alergią w ciąży?

    Co piąta kobieta w ciąży cierpi na alergię, zwłaszcza na alergiczny nieżyt nosa i astmę alergiczną. W czasie ciąży może pojawić się także alergiczne zapalenie spojówek, ostra pokrzywka, alergia pokarmowa, alergia na leki, a nawet anafilaksja. Jak zatem radzić sobie z alergią w ciąży? Jakie leki można stosować na alergię w ciąży? Czy w ciąży można robić testy alergiczne? I czy alergia w ciąży szkodzi dziecku?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij