Ludzki czynnik krzepnięcia X - Zastosowanie, działanie, opis

Ludzki czynnik krzepnięcia X jest stosowany w leczeniu i profilaktyce krwawień u osób z dziedzicznym niedoborem czynnika X, włączając w to okres okołooperacyjny.

Dawkowanie ludzkiego czynnika krzepnięcia X zależy od ogólnego stanu klinicznego pacjenta, początkowego poziomu czynnika X, miejsca i nasilenia krwawienia. Dawka wyrażana jest w jednostkach międzynarodowych (j.m.).
Lek podaje się dożylnie.
Nie należy przekraczać maksymalnej dawki dobowej wynoszącej 60 j.m./kg masy ciała.

Przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na ludzki czynnik krzepnięcia X.

Podawanie ludzkiego czynnika krzepnięcia X wiąże się z ryzykiem wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. Do wczesnych objawów  reakcji nadwrażliwości należą obrzęk naczynioworuchowy, zawroty i ból głowy, kaszel, dreszcze, gorączka, stan zapalny w miejscu podania objawiający się kłuciem, pieczeniem i wystąpieniem rumienia, bóle mięśniowo-szkieletowe, dyskomfort w klatce piersiowej, tachykardia, nudności, niepokój itp.
Na skutek przyjmowania ludzkiego czynnika krzepnięcia X może dojść do wytworzenia przeciwciał neutralizujących czynnik X. Wymagane jest monitorowanie ogólnego stanu klinicznego pacjenta i wykonywanie testów laboratoryjnych celem ustalenia, czy aktywność czynnika krzepnięcia jest na odpowiednim poziomie.
Ze względu na wykorzystywanie ludzkiego osocza do przygotowania preparatu nie można wykluczyć ryzyka przekazania czynników zakaźnych. Każdorazowo przy podaniu pacjentowi należy zapisać numer serii preparatu celem umożliwienia identyfikacji w przypadku wystąpienia powikłań. Wskazane jest poddanie szczepieniu przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B pacjentów, którzy cyklicznie przyjmują ludzki czynnik krzepnięcia X.
Rozpoczynając terapię należy uwzględnić ryzyko wystąpienia zakrzepicy i rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego. Do grupy szczególnego ryzyka należą niemowlęta, osoby ze współistniejącą chorobą wieńcową, chorobą wątroby lub przebytym zawałem mięśnia sercowego, a także pacjenci w okresie około- i pooperacyjnym.

Podanie dożylne: ból pleców, ból i rumień w miejscu podania, pieczenie i kłucie w miejscu podania, obrzęk naczynioworuchowy, ucisk w klatce piersiowej, nudności, wymioty, świszczący oddech, mrowienie, uogólniona pokrzywka, dreszcze, ból głowy, spadek ciśnienia, niepokój, tachykardia, gorączka, incydenty mózgowo-naczyniowe, zakrzepica tętnicza/żylna, zatorowość płucna, duszność.

Przedawkowanie ludzkiego czynnika krzepnięcia X wiąże się z ryzykiem wystąpienia zakrzepu z zatorami.

Czynnik Xa po połączeniu z czynnikiem Va (kompleks protrombinazy) w obecności jonów wapnia katalizuje przemianę protrombiny do aktywnej trombiny. Wygenerowana w śladowych ilościach trombina przyczynia się do aktywacji czynnika IX, który wraz z czynnikiem VIII nasila aktywację czynnika X i tworzenie kolejnych kompleksów protrombinazy. Powstająca trombina przyspiesza polimeryzację włóknika i tworzenie skrzepu poprzez oddziaływanie na rozpuszczalny fibrynogen i czynnik XIII. W efekcie czynnik X przyczynia się do zapobiegania poważnym krwawieniom.

Nieaktywny ludzki czynnik krzepnięcia X ulega w organizmie aktywacji przy udziale czynnika IXa lub VIIa do postaci Xa. Dochodzi do tego w wyniku skrócenia łańcucha ciężkiego czynnika X o 52-aminokwasowy peptyd.

Średni okres półtrwania ludzkiego czynnika krzepnięcia X wynosi 30,3 h (zakres 17-44 h).