Wypadanie włosów – najczęstsze przyczyny, diagnostyka, pielęgnacja

Wypadanie włosów to powszechny problem, który może znacząco wpływać na samopoczucie i pewność siebie. Chociaż codzienna utrata pewnej liczby włosów jest zjawiskiem naturalnym, jej nasilenie często budzi niepokój. Zrozumienie przyczyn tego procesu jest kluczowe dla podjęcia skutecznych działań. Problem wypadania włosów może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn, a jego podłoże bywa złożone – od stresu i niedoborów, po poważne schorzenia ogólnoustrojowe.

1. Dlaczego włosy wypadają?
2. Wypadające włosy – kiedy można mówić o problemie zdrowotnym?
3. Najczęstsze przyczyny nadmiernego wypadania włosów
4. Wypadanie włosów – badania, które warto wykonać
5. Wypadające włosy – codzienna pielęgnacja
6. Wypadanie włosów – najczęściej zadawane pytania

Z tego artykułu dowiesz się:

• jak przebiega fizjologiczny cykl wzrostu włosa i dlaczego włosy wypadają;
• jaka dobowa utrata włosów mieści się w granicach normy, a kiedy należy zgłosić się do specjalisty;
• jakie są najczęstsze przyczyny nadmiernego wypadania włosów, w tym czynniki hormonalne, dietetyczne i chorobowe;
• jakie badania (trichoskopia, badania krwi) pomagają zdiagnozować problem;
• jak powinna wyglądać codzienna pielęgnacja osłabionych włosów oraz jakie profesjonalne zabiegi mogą pomóc w walce z nadmierną utratą włosów.

Dlaczego włosy wypadają?

Aby lepiej zrozumieć problem wypadania włosów, należy najpierw poznać ich naturalny cykl wzrostu. Każdy mieszek włosowy przechodzi przez trzy następujące po sobie fazy:

1. Anagen (faza wzrostu): To najdłuższa faza, trwająca od 2 do 7 lat. W tym czasie komórki macierzy w opuszce włosa intensywnie się dzielą, a włos aktywnie rośnie. W warunkach fizjologicznych około 85–90% włosów na głowie znajduje się właśnie w tej fazie.
2. Katagen (faza przejściowa): Trwa krótko, zazwyczaj od 1 do 2 tygodni. Mieszek włosowy kurczy się, a wzrost włosa zostaje zahamowany. Dotyczy to około 0,5–1% włosów.
3. Telogen (faza spoczynku): Trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy (zwykle 2–4 miesiące). Włos pozostaje w mieszku, ale już nie rośnie. U podstawy mieszka powoli tworzy się zawiązek nowego włosa. Kiedy nowy włos wchodzi w fazę anagenu, wypycha stary włos telogenowy, co skutkuje jego wypadnięciem.

Wypadanie włosów jest więc naturalnym etapem kończącym cykl życia włosa. Problem pojawia się, gdy zbyt wiele mieszków włosowych przedwcześnie przechodzi w fazę telogenu lub gdy faza anagenu ulega znacznemu skróceniu.

Wypadające włosy – kiedy można mówić o problemie zdrowotnym?

Codzienna utrata włosów jest zjawiskiem fizjologicznym. Za normę przyjmuje się utratę od 50 do 100 włosów dziennie. Niektóre źródła podają, że liczba ta może sięgać nawet 150 włosów, a podczas mycia głowy może wypaść ich do 200, co nadal mieści się w granicach normy.

O problemie zdrowotnym, określanym jako nadmierne wypadanie włosów lub łysienie, można mówić wtedy, gdy dzienna utrata włosów systematycznie przekracza te wartości lub gdy proces ten trwa nieprzerwanie dłużej niż kilka tygodni (np. 2–3 miesiące).

Prostym, choć subiektywnym badaniem, które można wykonać w domu lub w gabinecie, jest test pociągania (pull test). Polega on na delikatnym pociągnięciu pasma około 40–60 włosów w trzech różnych miejscach na głowie. Jeśli w dłoni pozostaje więcej niż 3–10% włosów (czyli ok. 3–6 włosów z jednego pasma lub łącznie ponad 10 włosów ze wszystkich badanych lokalizacji), wynik uznaje się za dodatni i wskazujący na aktywny proces wypadania.

Najczęstsze przyczyny nadmiernego wypadania włosów

Nadmierne wypadanie włosów może być objawem wielu różnych zaburzeń.

• Czynniki hormonalne – to jedna z głównych przyczyn:
  • Łysienie androgenowe – najczęstszy typ łysienia. U osób predysponowanych genetycznie hormon dihydrotestosteron (DHT) prowadzi do miniaturyzacji mieszków włosowych i skraca fazę anagenu.
  • Wahania estrogenów – gwałtowny spadek poziomu estrogenów po ciąży (łysienie poporodowe) powoduje, że włosy, które były „zatrzymane” w fazie wzrostu, masowo przechodzą w fazę spoczynku i wypadają. Podobne wahania obserwuje się w okresie menopauzy lub po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych.
  • Choroby tarczycy – zarówno niedoczynność (w tym choroba Hashimoto), jak i nadczynność tarczycy mogą powodować wypadanie włosów.
  • Stres – silny lub przewlekły stres (fizyczny lub emocjonalny) jest częstą przyczyną tzw. łysienia telogenowego. Na skutek działania silnego czynnika stresowego duża liczba mieszków (znacznie przekraczająca normę) przedwcześnie przechodzi z fazy wzrostu (anagenu) do fazy spoczynku (telogenu). Skutkuje to masowym wypadaniem włosów, które jest zauważalne po około 2–6 miesiącach od wystąpienia czynnika wyzwalającego. Stres może również nasilać łysienie androgenowe lub plackowate.
• Niedobory żywieniowe – dieta uboga w białko, żelazo (anemia), ferrytynę, cynk, witaminy z grupy B (zwłaszcza B12) oraz witaminę D3 znacząco osłabia kondycję włosów i nasila ich wypadanie.
• Choroby ogólnoustrojowe i skórne – wypadanie włosów mogą nasilać choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty), ostre choroby infekcyjne z wysoką gorączką (np. grypa, COVID-19), a także choroby skóry głowy takie jak łojotokowe zapalenie skóry, grzybica czy łuszczyca.
• Przyjmowane leki – wiele leków może powodować wypadanie włosów (łysienie polekowe). Należą do nich m.in. niektóre leki przeciwzakrzepowe, beta-blokery, retinoidy (nadmiar witaminy A), leki immunosupresyjne czy cytostatyki stosowane w chemioterapii.
• Niewłaściwa pielęgnacja i stylizacja – agresywne zabiegi (rozjaśnianie, trwała ondulacja, częste prostowanie), a także ciasne upięcia (warkocze, koki) mogą prowadzić do tzw. łysienia z pociągania (trakcyjnego).
• Starzenie się organizmu – wraz z wiekiem dochodzi do naturalnego procesu starzenia się (senescencji) komórek, w tym także mieszków włosowych. Faza anagenu ulega skróceniu, pogarsza się mikrokrążenie skóry głowy, a włosy stają się cieńsze i rzadsze.
• Zanieczyszczenie środowiska – smog i inne zanieczyszczenia powietrza mogą wywoływać stres oksydacyjny w skórze głowy i zaburzać cykl wzrostu włosa.

Wypadanie włosów – badania, które warto wykonać

Podstawą jest konsultacja ze specjalistą – dermatologiem lub trychologiem. Przeprowadzi on dokładny wywiad i wykona niezbędne badania, aby ustalić przyczynę problemu.

Najważniejsze metody diagnostyczne:

• Trichoskopia – to podstawowe, nieinwazyjne badanie. Za pomocą wideodermatoskopu (specjalnej kamery z powiększeniem 20x do 70x) specjalista ocenia stan skóry głowy, ujścia mieszków włosowych, naczynia krwionośne oraz strukturę łodyg włosów. Badanie to pozwala na różnicowanie typów łysienia, np. odróżnienie łysienia androgenowego od telogenowego.
• Badania laboratoryjne (z krwi) – niezbędne do wykluczenia przyczyn ogólnoustrojowych. Zazwyczaj zaleca się wykonanie:
  • morfologii krwi (w kierunku anemii);
  • poziomu żelaza i ferrytyny (magazyn żelaza);
  • badań tarczycy – TSH, FT3, FT4 oraz przeciwciał (anty-TPO, anty-TG) w kierunku np. choroby Hashimoto;
  • badań hormonalnych – u kobiet często oznacza się poziom androgenów (np. wolny testosteron, DHEA-S), prolaktyny;
  • poziomu witaminy D3 (metabolit 25(OH)D);
  • poziomu witaminy B12 i cynku.
• Biopsja skóry głowy – wykonywana w rzadkich przypadkach, gdy obraz trichoskopowy jest niejednoznaczny, zwłaszcza przy podejrzeniu łysienia bliznowaciejącego. Polega na pobraniu niewielkiego wycinka skóry (zwykle 4 mm) do badania histopatologicznego.

Wypadające włosy – codzienna pielęgnacja

Chociaż pielęgnacja nie zatrzyma łysienia o podłożu hormonalnym czy autoimmunologicznym, jest kluczowa dla utrzymania zdrowej skóry głowy i wzmocnienia włosów, które jeszcze rosną.

Podstawą jest delikatne mycie i dobór odpowiednich kosmetyków.

W przypadku wypadania włosów warto sięgnąć po specjalistyczne szampony przeciw wypadaniu włosów, które często zawierają składniki wzmacniające cebulki i poprawiające mikrokrążenie.

Niezwykle ważnym, a często pomijanym elementem, jest regularny peeling skóry głowy (peeling trychologiczny), który pomaga usunąć martwy naskórek, nadmiar łoju i pozostałości kosmetyków. Peeling odblokowuje ujścia mieszków włosowych, dzięki czemu skóra jest lepiej dotleniona, a składniki aktywne z wcierek czy ampułek mogą wnikać głębiej.

Odżywki i maski należy nakładać wyłącznie na łodygę włosa (od połowy jego długości lub od ucha w dół) z pominięciem skóry głowy. Obciążanie skóry preparatami emolientowymi może nasilać przetłuszczanie i osłabiać włosy u nasady.

Należy również unikać czynników mechanicznych i chemicznych, które osłabiają włosy:

• nie szarpać włosów podczas czesania,
• unikać suszenia bardzo gorącym nawiewem,
• ograniczyć agresywne zabiegi chemiczne (rozjaśnianie, trwała),
• nie nosić ciasnych upięć, które mechanicznie naciągają mieszki włosowe.

Jakie zabiegi kosmetyczne wykonać na wypadające włosy?

Gdy domowa pielęgnacja i suplementacja nie wystarczają, warto rozważyć profesjonalne zabiegi trychologiczne. Ich celem jest intensywne odżywienie mieszków włosowych, poprawa mikrokrążenia i stymulacja wzrostu nowych włosów. Zabiegi, które można rozważyć, to:

• Mezoterapia igłowa lub mikroigłowa – to jeden z najpopularniejszych zabiegów. Polega na podawaniu śródskórnie (za pomocą iniekcji) koktajli bogatych w substancje aktywne. Mogą to być peptydy biomimetyczne, kompleksy witamin (zwłaszcza z grupy B), aminokwasy czy kwas hialuronowy. Samo mikronakłuwanie dodatkowo pobudza skórę do regeneracji.
• Osocze bogatopłytkowe (PRP) – uznawane za jedną z najskuteczniejszych metod. Zabieg polega na pobraniu od pacjenta niewielkiej ilości krwi, odwirowaniu jej w celu skoncentrowania płytek krwi, a następnie wstrzyknięciu uzyskanego osocza w skórę głowy. Osocze jest bogate w naturalne czynniki wzrostu (m.in. PDGF, VEGF, EGF), które silnie stymulują mieszki włosowe do regeneracji i wzrostu. Osocze jest materiałem autologicznym, dzięki czemu ryzyko alergii jest minimalne.
• Karboksyterapia – terapia polegająca na śródskórnym lub podskórnym podawaniu medycznego dwutlenku węgla (CO2​). Iniekcja CO2​ powoduje natychmiastowe rozszerzenie naczyń krwionośnych i tworzenie się nowych (neowaskularyzację). Prowadzi to do silnego dotlenienia i odżywienia mieszków włosowych oraz stymuluje ich regenerację.

Wypadanie włosów – najczęściej zadawane pytania

Czego brakuje w organizmie, gdy wypadają włosy?

Najczęściej wypadanie włosów wynika z niedoboru żelaza i niskiego poziomu ferrytyny. Często powodem są także niedobory witaminy D3, witamin z grupy B (szczególnie B12) oraz cynku. Utrata włosów może pojawić się również przy diecie ubogiej w białko.

Kiedy wypadanie włosów jest niepokojące?

Niepokojące jest wypadanie ponad 100–150 włosów dziennie przez ponad 2–3 miesiące. Objawami alarmującymi są też przerzedzenie włosów, poszerzający się przedziałek, okrągłe „placki” bez włosów lub cofanięcie linii włosów.

Co robić, gdy włosy wypadają garściami?

Intensywne, nagłe wypadanie włosów zwykle jest reakcją na silny czynnik stresowy, który miał miejsce ok. 2–4 miesiące wcześniej (np. choroba z wysoką gorączką, operacja, silny stres, poród lub COVID-19). W takiej sytuacji należy szybko skonsultować się z dermatologiem lub trychologiem i wykonać trichoskopię oraz badania krwi, aby ustalić przyczynę.

Jakie choroby mogą powodować wypadanie włosów?

Najczęstsze choroby powodujące wypadanie włosów to zaburzenia tarczycy, anemia, choroby autoimmunologiczne (m.in. łysienie plackowate), zaburzenia hormonalne (np. PCOS), infekcje z wysoką gorączką oraz choroby skóry głowy takie jak grzybica czy łojotokowe zapalenie skóry.

Czy warto obciąć włosy, gdy wypadają?

​​Obcięcie włosów nie zatrzymuje wypadania, bo nie wpływa na mieszek włosowy, w którym zachodzi cały proces. Krótsze włosy są jednak lżejsze, mniej obciążają cebulki i mogą optycznie zwiększyć objętość fryzury, co poprawia komfort psychiczny w trakcie leczenia.