Kobieta z bólem zatok dotykająca nasady nosa
Weronika Krawiec

Ból zatok – przyczyny, diagnostyka, leczenie

Okres jesienno-zimowy to czas wzmożonego występowania infekcji układu oddechowego. W sezonie przeziębieniowym, lecz również w innych porach roku, chorzy często skarżą się na ból zatok. Jakie mogą być jego przyczyny? Czy jest to niebezpieczne? Jak sobie radzić z bólem w okolicy zatok?

  1. Jakie są przyczyny bólu zatok?
  2. Ból zatok – lokalizacja
  3. Ból zatok – diagnostyka
  4. Jak leczyć ból zatok?
  5. Domowe sposoby na bolące zatoki

Jakie są przyczyny bólu zatok?

Najczęstszą przyczyną bólu zatok jest zapalenie zatok przynosowych (rhinosinusitis). Schorzenie może być ostre lub przewlekłe: ostre zapalenie zatok trwa poniżej 12. tygodni, natomiast przewlekłe trwa zdecydowanie dłużej, utrzymuje się powyżej 12. tygodni.

Zapalenie zatok może być spowodowane zakażeniem: 

  • wirusowym, 
  • powirusowym,
  • bakteryjnym. 

Zakażenie wirusowe to tak zwane przeziębienie, które ustępuje samo w ciągu 10 dni, może mu towarzyszyć ból zatok, ból głowy i gardła, wyciek z nosa (rzadko występuje wirusowe zapalenie zatok bez kataru). Zakażenie powirusowe powoduje chorobę, która trwa dłużej i jest bardziej nasilona od 5 doby. Chore zatoki, których przyczyną jest bakteria objawiają się bólem zatok, ropnym wyciekiem z nosa i gorączką. 

Zapalenie zatok (niezależnie od przyczyny) powoduje: ból zatok, który może objawiać się jako ból głowy w okolicy czoła nasilający się przy schylaniu, ból w okolicy szczęki lub policzków, ból zębów, upośledzenie węchu lub smaku, zatkanie nosa i gorączkę. 

Poznanie dokładnej przyczyny chorych zatok może być problematyczne ze względu na bardzo podobne objawy. Należy pamiętać, że antybiotykoterapię stosuje się wyłącznie w przypadku zakażenia bakteryjnego. Nieuzasadnione przyjmowanie antybiotyków może prowadzić do antybiotykoodporności.

Ból zatok – przyczyny nielaryngologiczne

Poza zapaleniem zatok, ból nosa może być spowodowany przez alergię. Towarzyszy mu wówczas przezroczysta wydzielina z nosa. Nieprawidłowości w budowie nosa, takie jak skrzywienie przegrody nosa, uraz, złamanie także mogą być przyczyną bólu zatok.

Powiązane produkty

Ból zatok – lokalizacja

Ból w różnych okolicach głowy świadczy o zapaleniu poszczególnych zatok:

  • zapalenie zatoki czołowej – ból odczuwalny w okolicy czoła, nasila się przy schylaniu,
  • zapalenie zatoki szczękowej – ból odczuwalny w okolicy policzków, zębów, najczęściej w godzinach porannych oraz w ciągu dnia,
  • zapalenie zatoki sitowej – ból odczuwalny w okolicy oczodołu, przyśrodkowego kąta oka,
  • zapalenie zatoki klinowej – ból odczuwalny w okolicy szczytu głowy, za oczami, na potylicy, promieniuje do tyłu głowy. Może nasilać się w wyniku zwiększenia ciśnienia w jamie nosowej, np. podczas nurkowania czy lądowania samolotu.

Należy pamiętać, że niemowlęta nie mają wykształconych zatok czołowych, więc nie można rozpoznać zapalenia w tej okolicy. Szczególną uwagę należy zwrócić na zapalenie zatok sitowych u niemowląt, gdyż może mieć poważne konsekwencje pod postacią zapalenia oczodołu i skutkować nawet utratą wzroku.

Ból zatok – diagnostyka

Aby poznać przyczyny bólu zatok, można wykonać badania krwi – OB, poziom leukocytów – ich podwyższone wartości mogą świadczyć o zakażeniu. Badaniem obrazowym wykonywanym w diagnostyce chorych zatok jest CT (tomografia komputerowa) zatok przynosowych. Badanie to wykonuje się bez kontrastu. Rezonans magnetyczny jest natomiast wykonywany przy podejrzeniu zakażenia grzybiczego zatok lub nowotworu. 

Jeśli leczenie jest nieskuteczne, a podany antybiotyk nie działa, wykonuje się nakłucie zatoki w celu pobrania płynu, który następnie poddaje się badaniu mikrobiologicznemu. Nie wykonuje się go rutynowo, lecz dzięki temu badaniu można zastosować antybiotykoterapię celowaną. 

PREPARATY NA ZATOKI

SPRAYE DO NOSA

PREPARATY DO PŁUKANIA NOSA i ZATOK

Ból zatok a COVID-19

Objawy podobne do zapalenia zatok może wywoływać również wirus SARS–CoV2. Zakażenie COVID–19 może manifestować się szeregiem objawów ze strony układu oddechowego, są to m.in.: kaszel, katar, bóle zatok (głowy), zaburzenia węchu i smaku. Część z nich występuje również w zapaleniu zatok, dlatego obserwując u siebie któreś z tych symptomów, należy wykonać test RT-PCR w celu wykluczenia zakażenia koronawirusem.

Jak leczyć ból zatok?

Lecząc ból zatok, należy przede wszystkim skupić się na jego przyczynie. Główną przyczyną zapaleń zatok są zakażenia wirusowe, przy których przyjmujemy postawę wyczekującą i stosujemy leczenie objawowe. 

Co pomoże w złagodzeniu objawy bólu zatok? 

  • leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, takie jak ibuprofen i paracetamol,
  • płukanie nosa solą fizjologiczną, 
  • inhalacje na zatoki, np. z wykorzystaniem olejków eterycznych (eukaliptusowego, miętowego, sosnowego) czy ziół (rumianki, szałwii, nagietka),
  • płukanie zatok (irygacje),
  • glikokortykosteroidy donosowe stosowane do 14 dni (1–2 x dziennie),
  • leki antyhistaminowe u chorych z alergią – zmniejszą obrzęk błony śluzowej,
  • donosowe leki obkurczające błonę śluzową nosa,
  • antybiotyki – u chorych z bakteryjnym zapaleniem zatok – głównie amoksycylina.

Domowe sposoby na bolące zatoki

Podstawą leczenia wszystkich dolegliwości związanych z zatokami jest odpoczynek i nawadnianie. Należy unikać wysiłku, zwłaszcza schylania się. Ciepłe okłady na bolesne miejsca mogą usprawnić usuwanie wydzieliny z zatok, a zarazem zmniejszyć ból nosa. Inhalacje solą fizjologiczną oraz płukanie wodą morską do nosa również pomogą w oczyszczeniu dróg oddechowych. Herbata z dodatkiem miodu, imbiru i cytryny będzie świetnym dodatkiem do kuracji.

  1. P. Gajewski, A. Szczeklik (red.), Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2020/2021, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, s. 459–461, 1284–1285.
  2. H.–G. Boenninghaus, Otolaryngologia, Springer PWN, Warszawa 1997.
  3. W. Kawalec, R. Grenda, H. Ziółkowska i in., Pediatria, PZWL, Warszawa 2018.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Napięciowy ból głowy – przyczyny, objawy, diagnostyka. Jak sobie radzić z naczynioruchowymi bólami głowy?

    Napięciowy ból głowy jest najczęściej występującym samoistnym (pierwotnym) bólem głowy. Jego przyczyny nie są do końca poznane, wiadomo natomiast, że różne czynniki, takie jak stres, zmiany pogody, przemęczenie czy odwodnienie mogą zwiększać ryzyko jego wystąpienia. Naczynioruchowe bóle głowy charakteryzują się dolegliwościami zlokalizowanymi po obu stronach głowy, zazwyczaj w okolicy skroni, o charakterze uciskowym. 

  • Ból głowy – stres, migrena, a może zatoki?

    Zatokowy ból głowy i migrenę łatwo jest pomylić. Obie dolegliwości objawiają się podobnie. Ból pojawia się najczęściej w przedniej części czaszki w okolicy oczodołu i nasila się podczas prostych czynności fizycznych. Jeżeli sam próbujesz postawić diagnozę, statystycznie masz tylko 10 procent szans, żeby zrobić to celnie.

  • Leki na zatoki bez recepty – jak wybrać skuteczne tabletki, spraye lub krople?

    Bardzo charakterystyczny i silnie zlokalizowany ból zatok jest nie tylko mocno uciążliwy, ale też nieprzyjemny. Zaburzenia związane z zatokami mogą być skutkiem infekcji bakteryjnych, wirusowych oraz innych nietypowych przyczyn, często pomijanych w trakcie stawiania diagnozy chorobowej. Leczenie tej dolegliwości nie jest łatwe i zwykle rozpoczyna się od wyboru doraźnych preparatów bez recepty. Do wyboru mamy kilka postaci leków na zatoki: od tabletek doustnych, po spraye i krople do nosa. Czym się kierować przy wyborze odpowiedniego specyfiku? Który preparat jest skutecznym lekiem na zatoki, umożliwiającym szybkie zmniejszenie uciążliwych dolegliwości?

  • Zalegająca wydzielina w drogach oddechowych - przyczyny

    Drogi oddechowe są elementami układu oddechowego, poprzez które powietrze dostaje się i wydostaje z płuc. W drogach oddechowych powietrze zostaje oczyszczone, nawilżone i ogrzane. Drogi oddechowe można podzielić na górne drogi oddechowe, do których zalicza się jamę nosową, zatoki przynosowe, gardło i krtań oraz dolne drogi oddechowe, do których zalicza się tchawicę, oskrzela, oskrzeliki i pęcherzyki płucne. Zdarzają się sytuacje, w których drogi oddechowe przestają prawidłowo funkcjonować i zaczyna zalegać w nich wydzielina, której obecność doprowadza do powstawania odruchu kaszlu oraz uczucia niedrożności w nosie czy też uczucia "ściekania wydzieliny" po tylnej ścianie gardła. Zalegająca w drogach oddechowych wydzielina może być wydzieliną śluzową, a w przypadku nadkażenia bakteryjnego może mieć charakter wydzieliny ropnej.

  • Kaszel alergiczny – objawy. Jak odróżnić go od przeziębienia?

    Kaszel często pojawia się jako reakcja organizmu na alergeny. Może towarzyszyć mu nieżyt nosa, dlatego bywa mylony z kaszlem spowodowanym przeziębieniem. Jak odróżnić kaszel alergiczny od kaszlu występującego przy przeziębieniu? Jak leczyć kaszel alergiczny?

  • Woda morska do nosa – jak działa? Kiedy warto stosować sól morską w sprayu?

    Preparaty wody morskiej do nosa przeznaczone są zarówno do codziennej higieny nosa, jak i w przypadku wystąpienia schorzeń układu oddechowego. Przeznaczone są dla dzieci (nawet od pierwszych dni życia), osób dorosłych, starszych oraz kobiet w ciąży i karmiących. Dostępne są w postaci roztworu izotonicznego lub hipertonicznego. Mają działanie nawilżające oraz oczyszczające.  

  • RTG zatok – jak wygląda badanie i kiedy należy je wykonać? Co można zdiagnozować dzięki prześwietleniu zatok?

    RTG zatok nie jest popularną metodą obrazowania schorzeń tego obszaru, niemniej sprawdzającą się dobrze zarówno przy ocenie stanu zapalnego, jak i stopnia zaawansowania choroby. W porównaniu do bardziej popularnej i dokładnej metody badania kondycji zatok, czyli tomografu komputerowego – RTG nie wymaga zastosowania aż tak dużej dawki promieniowania jonizującego. Jakie inne choroby zatok możemy diagnozować dzięki RTG, ile kosztuje badanie i jak długo trwa? Na te i inne pytania odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Przewlekłe zapalenie zatok – objawy i leczenie

    Problemy z zatokami mogą dotknąć każdego. Niezależnie od wieku, nawet najprostsza infekcja czy przeziębienie może skutkować zablokowaniem zatok wydzieliną, która powoduje duży dyskomfort oraz charakterystyczny ból. Zapalenie zatok to dolegliwość, która jest często związana z nietrafioną diagnozą. Często umyka ona oczom doświadczonych lekarzy. Zwykle nie występuje samotnie i jest powikłaniem infekcji, dodatkowo zamaskowanym objawami przeziębienia lub innej infekcji wirusowej. Początkowo zwykłe zapalenie zatok, gdy jest niewłaściwie leczone lub nieleczone wcale może stać się przewlekłe i przerodzić się w codzienność, która jest wyjątkowo nieprzyjemna.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl