Napięciowy ból głowy – przyczyny, objawy, diagnostyka. Jak sobie radzić z naczynioruchowymi bólami głowy?

Czym jest napięciowy ból głowy?

Napięciowy ból głowy, nazywany także nerwobólem głowy, jest bólem samoistnym, co oznacza, że nie jest powodowany przez żadne inne schorzenia. Występuje dość często, według danych statystycznych około 20–40% populacji cierpi z jego powodu. Częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Bywa opisywany jako „ból głowy ze stresu” czy „ból głowy z głodu”, ponieważ czynniki takie, jak zwiększone napięcie emocjonalne czy długie przerwy między posiłkami mogą go wywoływać. Choroba rozpoczyna się zazwyczaj około 35.–40. roku życia.

Pacjenci często pytają, jak sobie poradzić z napięciowymi bólami głowy – na szczęście dysponujemy zarówno sposobami farmakologicznymi, jak i niefarmakologicznymi, które mogą zminimalizować dolegliwości bólowe. Ważne jest skorzystanie z dostępnych form łagodzenia bólu, bowiem chroniczny napięciowy ból głowy może w istotny sposób upośledzać codzienne funkcjonowanie. 

Napięciowy ból głowy – przyczyny

Etiologia napięciowego bólu głowy jest nieznana, dysponujemy jednak wiedzą, jakie czynniki mogą wyzwalać napadu napięciowego bólu głowy, zaliczamy do nich m.in. 

• stres,
• napięcie emocjonalne,
• zbyt mała ilość snu,
• nadużywanie kofeiny, 
• odwodnienie.

Często mówi się też o „bólu głowy od komputera” – może to właśnie być ból napięciowy, spowodowany zbyt długim przebywaniem przed monitorem. Ból głowy po alkoholu czy ból głowy po wysiłku fizycznym również najczęściej spełniają kryteria napięciowego bólu głowy.

Napięciowy ból głowy – objawy

Ból napięciowy nie jest bólem głowy zlokalizowanym w jednym miejscu, jak w przypadku migreny. Ma on lokalizację obustronną, zwykle umiejscawia się w okolicy skroniowej lub obejmuje całą głowę. Aktywność fizyczna nie nasila dolegliwości. Ból ma charakter uciskowy bądź rozpierając, nie pulsuje. 

Napięciowy ból głowy trwa od 30 minut do nawet 7 dni. Dodatkowo może towarzyszyć mu światłowstręt. U niektórych pacjentów obserwuje się też wzmożone napięcie mięśni głowy i w związku z tym wzmożoną wrażliwość mięśni czepca na ucisk. Pacjenci często opisują napięciowy ból głowy jako uczucie obręczy na głowie czy założonej za ciasnej czapki. 

Napięciowy ból głowy – diagnostyka

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego. Ból musi mieć cechy charakterystyczne dla napięciowego bólu głowy. Powinno zostać przeprowadzone też badanie neurologiczne, brak odchyleń od stanu prawidłowego sugeruje ból głowy o podłożu naczynioruchowym. Niepokojące może być, gdy bólowi głowy towarzyszą choroba nowotworowa, ciąża, immunosupresja, jeżeli ból głowy występuje przy wysiłku, z utratą przytomności czy napadem padaczkowym – taki wywiad nie sugeruje napięciowego charakteru bólów głowy. Alarmujące jest też, gdy ból głowy w nocy wybudza chorego ze snu. W takim wypadku należy rozszerzyć diagnostykę o badanie neuroobrazowe. 

Napięciowy ból głowy – leczenie

W leczeniu doraźnym bóli głowy naczynioruchowych zalecane są preparaty z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, np. ibuprofen, naproksen, kwas acetylosalicylowy, ketoprofen. Do tych leków można dołączyć też preparaty zawierające kodeinę. U osób, u których lekarz podejrzewa występowanie wzmożonego napięcia mięśni czepca, można stosować leki miorelaksacyjne np. tyzanidynę czy baklofen. W leczeniu długotrwałym profilaktycznym zalecane są: wenlafaksyna, mianseryna czy amitryptylina. 

Leczenie profilaktyczne powinno być kontynuowane przez okres 3–6 miesięcy. Warto także wspomnieć o napięciowym bólu głowy przy nerwicy – u osób z depresją czy nerwicą lękową prawdopodobieństwo napięciowych bólów głowy jest większe niż w populacji ogólnej. Nie istnieje jeden skuteczny dla wszystkich lek na ból głowy, leczenie powinno być dobierane indywidualnie na podstawie holistycznego obrazu pacjenta.

Napięciowy ból głowy – domowe sposoby

Wiele osób zastanawia się, jak sobie pomóc w napięciowym bólu głowy. Warto zastosować także leczenia niefarmakologicznego, jak na przykład popularny biofeedback, czyli bezbolesna technika treningu mózgu. Dobre rezultaty u osób z napięciowymi bólami głowy przynosi także psychoterapia. Psychologowie wykorzystują terapię kognitywno–behawioralną oraz treningi relaksacyjne, aby pomóc chorym. 

Nie należy zapominać o regularnej aktywności fizycznej, zachowaniu higieny snu i pracy, regularnym spożywaniu posiłków oraz wypijaniu dostatecznej ilości wody. Można stosować także akupunkturę czy fizjoterapię. Ważne jest, aby obserwować siebie, zwracać uwagę, jakie czynniki mogą wpływać na wystąpienie bólu, np. odwodnienie, stres, zbyt długie przerwy między posiłkami.