Klasterowy ból głowy – przyczyny, objawy i leczenie zespołu Hortona

Klasterowy ból głowy – przyczyny

Klasterowe bóle głowy uznawane są za najsilniejsze wśród wszystkich rodzajów bólów głowy, występują pod postacią epizodyczną oraz przewlekłą. Zespół Hortona bardzo utrudnia funkcjonowanie i życie codzienne: częstość napadowych bólów głowy wynosi przeważnie 1–2 w ciągu doby. Na szczęście schorzenie to zaliczane jest do chorób rzadkich. Dzięki rozwojowi medycyny istnieją środki farmakologiczne zwalczające ten ból głowy. W przypadku podejrzenia klasterowego bólu głowy należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub neurologa.

Klasterowe bóle głowy to choroba rzadsza niż napięciowe bóle głowy czy migrena. Warto wspomnieć, iż ból Hortona częściej występuje u osób palących papierosy, jednak nie stwierdzono, aby zaprzestanie palenia tytoniu mogło zmniejszyć nasilenie bólu bądź częstość napadów. Ból klasterowy jest także częstszy u ludzi spożywających w dużych ilościach alkohol lub kofeinę. Również chorzy przyjmujący leki będące donorami tlenku azotu (nitrogliceryna) mają zwiększone prawdopodobieństwo występowania bólów Hortona. Przebywanie w warunkach wysokogórskich, kiedy prężność tlenu spada, może sprzyjać występowaniu napadu. 

Klasterowy ból głowy – objawy 

Napadowi klasterowego bólu głowy towarzyszą zaburzenia wegetatywne po tej samej stronie, po której występuje ból, są to: wzmożona potliwość, obrzęk błony śluzowej nosa i powiek, zaczerwienie czoła oraz spojówek, zwężenie źrenicy. W trakcie napadu pacjenci są pobudzeni, towarzyszy im niepokój, mogą zachowywać się hałaśliwie czy agresywnie. Napady mogą powtarzać się kilkukrotnie w trakcie doby, nawet w nocy. Bóle powracają o tej samej porze dnia. Po kilku tygodniach, bądź nawet miesiącach, epizody ustępują.

Klasterowy ból głowy cechuje się sezonowością – częściej dolegliwości występują wiosną i jesienią. Klasterowy ból głowy w ciąży występuje rzadko. Miesiączka, przyjmowanie doustnej antykoncepcji, menopauza odgrywają znikomą rolę w ujawnianiu się bólu klasterowego.

Klasterowy ból głowy – diagnostyka

Zespół Hortona jest uznawany jest za pierwotny ból głowy, co oznacza że nie ma czynników organicznych, które mogłoby go wywoływać. W wykluczeniu tych przyczyn przydaje się rezonans magnetyczny głowy, który wykonywany jest np. gdy objawowe bóle głowy nie są typowe dla klasteru, jeżeli bóle głowy utrzymują się ponad 3 godziny, jeżeli występuje zmienność stron podczas kolejnych napadów bólu.

W różnicowaniu klasterowych bólów głowy należy brać pod uwagę: zapalenie zatoki szczękowej, zapalenie tętnicy skroniowej, półpaśca ocznego, neuralgię trójdzielną, zespół Tolosy-Hunta, migrenę, schorzenia powodujące wtórne trójdzielno–autonomiczne bóle głowy (takie jak: zapalenie zatoki szczękowej, gruczolaka przysadki, rozwarstwienie tętnicy szyjnej). 

Klasterowy ból głowy – leczenie

W leczeniu przewlekłym, zapobiegającym kolejnym napadom, specjaliści zalecają stosowanie leków doustnych np. werapamilu, ergotaminy, kwasu walproinowego. Eksperci na podstawie badań naukowych jako lek pierwszego wyboru zalecają stosowanie werapamilu. Czasem konieczne jest także zastosowanie glikokortykosteroidów.

W szczególnych przypadkach, gdy po próbach leczenie farmakologicznego nie uzyskuje się poprawy stanu klinicznego pozostają jeszcze metody inwazyjne. Można chirurgicznie uszkodzić zwój nerwu trójdzielnego bądź nastrzyknąć go lidokainą bądź glicerolem. Niestety trwałe uszkodzenie nerwu trójdzielnego wiąże się z dużym ryzykiem powikłań, takich jak: zaburzenia czucia na twarzy, owrzodzenia rogówki oraz zbaczanie żuchwy.

Klasterowy ból głowy – domowe sposoby

Wiele osób zastanawia się, jak zwalczyć klasterowe bóle głowy? Uznawane one są za najsilniejsze i najbardziej utrudniające funkcjonowanie. Bóle Hortona mogą ustąpić bez pozostawienia po sobie żadnych skutków, niestety czasem trudno dotrwać do ich zakończenia. Wszystko zależy od długości napadu. Są pacjenci, u których ból trwa tylko kilkanaście minut, którym ulgę przynoszą leki przeciwbólowe czy kompresy, niestety są także chorzy, którzy zmagają się z nim 3 godziny.

Obecnie na rynku dostępne jest urządzenie, które służy do nieinwazyjnej stymulacji nerwu błędnego. Używając tego niewielkiego stymulatora, wykonujemy delikatny masaż szyi w określonej okolicy. Skuteczność została potwierdzona w postaci epizodycznej, zarówno w przerywaniu napadu, jak i profilaktyce długoterminowej kolejnych incydentów. W trakcie napadu samoistnego bólu głowy warto przebywać wśród osób, którzy dodatkowe nie pobudzają i nie rozdrażniają chorych z atakiem.