Przewlekła niewydolność żylna – jak powstają żylaki?

Przewlekła niewydolność żylna (PNŻ) jest zespołem objawów, które występują na skutek długotrwałego poszerzenia naczyń żylnych, co jest związane ze wzrostem ciśnienia w tych naczyniach krwionośnych. Problem PNŻ dotyczy częściej kobiet. Szacuje się, że nawet 50% kobiet i 40% mężczyzn zmaga się z objawami niewydolności żylnej.

Czym jest niewydolność żylna?

O niewydolności żylnej można mówić wtedy, gdy dochodzi do wstecznego przepływu krwi w naczyniach, czyli tzw. refluksu żylnego, zwężenia naczyń żylnych lub ich niedrożności. Istnieje kilka czynników, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby żylnej, wśród których należy wymienić przede wszystkim wiek, ponieważ to u osób starszych wzrasta ryzyko wystąpienia choroby żył. Nie bez znaczenia jest również płeć i tu w gorszej sytuacji są kobiety. Do pozostałych czynników ryzyka należą otyłość, siedzący lub stojący tryb życia, a także obciążenie wynikające z wywiadu rodzinnego w kierunku występowania żylaków kończyn dolnych.

Przewlekła niewydolność żylna – objawy

Obrzęk w przebiegu niewydolności żylnej początkowo ustępuje po odciążeniu kończyny lub po odpoczynku. Niestety z czasem dyskomfort towarzyszy pacjentowi nieprzerwanie. Owrzodzenia na początku choroby obejmują zazwyczaj tylko okolicę kostek, lecz wraz z postępem choroby mogą objąć całą łydkę. Owrzodzeniom towarzyszy silny świąd. Na skutek drapania może dojść do nadkażenia bakteryjnego rany, co bardzo utrudnia gojenie.

Przewlekła niewydolność żylna – rozpoznanie

Kiedyś podstawą diagnostyki choroby żylnej były trzy badania :

• próba Trendelenburga (ocena niewydolności żył) ,
• próba Schwartza – odwrotna próba Trendelenburga (ocena wydolności żył),
• próba Perthesa (ocena refluksu żylnego).

Jednocześnie z rozwojem medycyny i możliwości badań obrazowych, powyższe stosowane są bardzo rzadko.

Aktualnie podstawowym badaniem, które pozwala na potwierdzenie niewydolności żylnej jest USG doppler. Diagnostyka ta polega na przyłożeniu głowicy USG do kończyny i umożliwia ocenę przepływu krwi przez naczynia. Badanie jest bezbolesne i nieinwazyjne, można je wykonywać wielokrotnie, nie niesie za sobą żadnych powikłań. Pacjent przed wykonaniem USG nie musi się w żaden sposób do niego przygotowywać. Lekarz wykonujący badanie nałoży na skórę odpowiedni żel do USG, który pozwoli na uzyskanie obrazu po przyłożeniu głowicy do ciała. Ultrasonografia nie trwa długo, najwyżej kilkanaście minut.

Niewydolność żylna – leczenie

Podstawą leczenia niewydolności żylnej na początkowym etapie jest zmiana trybu życia. Każdy, u kogo rozpoznano refluks żylny, powinien unikać długotrwałego pozostania zarówno w pozycji siedzącej, jak i stojącej. Należy wprowadzić do swojego planu dnia aktywność fizyczną, chociaż tę najdrobniejszą, jak spacery. Wskazana jest również jazda na rowerze lub aerobik wodny. Lekarze zalecają także spanie z nogami uniesionymi powyżej linii serca, co może zniwelować objawy PNŻ.

Opaski uciskowe są zalecane zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu niewydolności żylnej. Można je stosować w każdym stadium zaawansowania choroby. W ofertach aptek Wykwalifikowany personel dobierze indywidualnie do potrzeb chorego pończochy lub podkolanówki uciskowe oraz podpowie, jak prawidłowo ich używać. Terapii uciskowej nie wolno stosować u osób, u których rozpoznano niedokrwienie kończyn dolnych, owrzodzenia lub aktywny stan zapalny. Zazwyczaj do terapii uciskowej należy dołączyć leczenie farmakologiczne.

Leki stosowane w leczeniu choroby żylnej są hesperydyna, diosmina, escyna, dobesylan wapnia. Hamują one rozwój choroby. W przypadku powstania owrzodzeń na kończynach dolnych stosuje się leki przeciwbólowe, substancje odkażające rany, specjalne opatrunki, które wspomagają gojenie. W przypadku wystąpienia martwicy należy usunąć chirurgicznie obumarłe tkanki.  Metodami leczniczymi w bardziej zaawansowanych stadiach choroby będzie chirurgiczne lub laserowe usunięcie żylaków. Usuwa się je również ze względów estetycznych. Po leczeniu operacyjnym żylaki powracają u nawet 50% osób leczonych. Po zabiegu należy stosować leczenie uciskowe po to, by uzyskać lepszy efekt.

Niewydolność żylna jest chorobą postępującą, dlatego należy stosować się do zaleceń lekarza. Im bardziej zaawansowane jest stadium choroby, tym leczenie staje się trudniejsze. Niewydolność żylna wpływa niekorzystnie na jakość życia.

Przewlekła niewydolność żylna — czy można jej zapobiec?

Podstawą jest prowadzenie zdrowego i aktywnego trybu życia, bogatego w spacery, jazdę na rowerze czy pływanie. W przypadku wystąpieniu objawów zmęczenia i uporczywej ciężkości nóg w trakcie dnia, należy położyć się z uniesionymi nogami, dając im odpocząć. Samo spanie z uniesionymi kończynami dolnymi, wyprostowanymi w kolanach może zapobiec wystąpieniu niewydolności żylnej. Podobnie jest ze wskaźnikiem BMI, ponieważ prawidłowa masa ciała jest bardzo istotna z punktu widzenia uniknięcia problemów z chorobami żył. Do kolejnych czynników, które przybliżają do wystąpienia niewydolności żylnej zaliczono częste noszenie butów na obcasie, gorące kąpiele, ciasne ubranie,  a także zakładanie nogi na nogę podczas siedzenia.  Ważne jest również odpowiednie nawodnienie, a w niektórych przypadkach farmakoterapia i suplementacja.