Tran kontra olej z wątroby rekina

Oleje rybie zajmują czołowe miejsce wśród preparatów wzmacniających odporność, przyspieszających okres rekonwalescencji i niezmiennie skupiają mnóstwo entuzjastów. Nie każdy zna jednak różnicę między tranem a olejem z wątroby rekina. Bardzo często używamy tych określeń zamiennie. Warto jednak podkreślić, że w ścisłym znaczeniu określenie „tran” zarezerwowane jest wyłącznie dla oleju pozyskanego z wątroby ryb dorszowatych. Czemu tak istotna jest znajomość takiego podziału? Czym się różni się tran od oleju z wątroby rekina i co z tego wynika?

Dlaczego tran?

Tran (Oleum Jecoris Aselli) jest ciekłym tłuszczem otrzymywanym z wątroby ryb z rodziny dorszowatych. Olej ten jest przede wszystkim bogatym źródłem dobrze przyswajalnych kwasów omega-3, zaliczanych do grupy NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), a także witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A i D. Niektóre preparaty są także dodatkowo wzbogacone w witaminę E. Dostarczanie długołańcuchowych kwasów tłuszczowych omega-3, do których należą EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy) jest szczególnie ważne, gdyż nasz organizm nie potrafi ich syntetyzować samodzielnie w wystarczających ilościach. Tymczasem ich dobroczynny wpływ jest wielokierunkowy - kwasy te są niezbędnym składnikiem budulcowym i odgrywają rolę w profilaktyce wielu chorób cywilizacyjnych (nie tylko sercowo-naczyniowych). Warto podkreślić, że DHA występuje w fosfolipidach komórek nerwowych i odgrywa kluczową rolę w rozwoju układu nerwowego, zachodzącym podczas życia płodowego i we wczesnym dzieciństwie. Jest więc szczególnie istotny w przypadku małych dzieci i kobiet w ciąży. Najczęściej sięgamy jednak po tran w celu stymulacji odporności, a jego smak nie wzbudza już u nas takiej gęsiej skórki jak kiedyś. Do wyboru mamy bowiem różne, atrakcyjne wersje  - tran miętowy, cytrynowy, pomarańczowy, owocowy albo tran w neutralnych kapsułkach.

A może olej z wątroby rekina?

Dlaczego olej z wątroby rekina (Oleum Piscium) jest tak wyjątkowy, skoro zawartość dobroczynnych kwasów tłuszczowych omega-3 jest tu zdecydowanie niższa niż w tranie. Otóż jego biologiczna wartość wiąże się przede wszystkim z obecnością dwóch naturalnych immunomodulatorów - alkilogliceroli i skwalenu. Substancje te wpływają korzystnie na wiele parametrów (limfocyty, granulocyty i monocyty), które odpowiadają za uruchomienie mechanizmów obronnych naszego organizmu. Interesującym faktem jest występowanie alkilogliceroli w mleku matek karmiących, co zapewnia rozwijającemu się noworodkowi obronę immunologiczną. Wysoką zawartość skwalenu odnotowano natomiast w skórze, gruczołach łojowych oraz w wydzielanym przez nie sebum, które tworzy ochronną warstwę. Warto też dodać, że niektóre produkty z olejem z wątroby rekina zawierają również dodatkowo wyciąg z czosnku.

• Największym skarbem tranu są kwasy tłuszczowe omega-3. W oleju z wątroby rekina, w ramach rekompensaty, mamy alkiloglicerole i skwalen.
• Ponieważ na rynku występuje wiele różnych preparatów warto zwrócić uwagę na skład pod kątem zawartości wymienionych, najważniejszych składników w porcji produktu oraz na zalecane spożycie.
• Źródła kwasów omega-3 nie powinny być stosowane u osób ze skazami krwotocznymi, stosującymi leki przeciwzakrzepowe lub w okresach okołozabiegowych. Efektem może być bowiem wydłużenie czasu krwawienia.
• Ze względu na to, że tran zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, nigdy nie należy stosować jednocześnie innych preparatów wielowitaminowych, gdyż praktycznie każdy z nich zawiera witaminy A i D.
• Tran łatwo ulega utlenieniu i wpływowi ciepła, dlatego po pierwszym otwarciu butelki należy go przechowywać w lodówce.
• Przyjmowanie tranu w czasie posiłków zmniejszy tzw. efekt "odbijania się". Dzieciom oraz osobom dorosłym mającym trudności z połykaniem zawartość kapsułki można wycisnąć i podać z posiłkiem.
• Dla uzyskania efektów konieczne jest regularne przyjmowanie tranu lub oleju z wątroby rekina przez okres co najmniej 3 miesięcy.
• W przypadku małych dzieci, kobiet w ciąży lub karmiących piersią, a także osób z przewlekłymi chorobami wątroby stosowanie wszelkich preparatów powinno być konsultowane z lekarzem.