Słodziki – dlaczego są słodkie i jak wpływają na nasz organizm?
Joanna Orzeł

Słodziki – dlaczego są słodkie i jak wpływają na nasz organizm?

Słodki smak nie jest zarezerwowany tylko dla cukrów takich jak glukoza, fruktoza czy sacharoza. Istnieją setki substancji pochodzenia naturalnego i syntetycznego, które są słodkie. Wszystkie zaliczamy do substancji słodzących. Co ciekawe, słodki smak charakteryzuje nie tylko związki zaliczane do substancji organicznych (zbudowanych w większości z węgla, wodoru i tlenu). Również związki nieorganiczne, np. sole berylu i ołowiu, wywołują podobne doznania zmysłowe. Jednak należy pamiętać, że są silnie trujące i pod żadnym pozorem nie powinny być spożywane.

Słodki smak i jego odczuwanie

Słodki smak odczuwamy wówczas, gdy receptory zlokalizowane na naszym języku oraz w głębi jamy ustnej wchodzą w interakcję z odpowiednimi molekułami. Taką interakcję wywołują cukry naturalne oraz syntetyczne substancje słodzące. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku do naszego mózgu wysyłana jest informacja, że spożywany coś słodkiego. Stopień odczuwanej słodkości zależy od intensywności oddziaływania receptor-molekuła. Im większa intensywność, tym słodszy smak. Ze względu na to, że dotychczas nie opracowano sztucznego systemu oceny stopnia słodkości substancji, dokonuje się jej na podstawie badań sensorycznych. Zatrudniani są wykwalifikowani eksperci, którzy tworzą tzw. panel sensoryczny. Eksperci na podstawie porównania z wzorcem oceniają stopień słodkości badanej substancji. Wzorcem w badaniach jest 10% roztwór sacharozy (cukier), którego słodkość przyjmuje się za równą 1. Analiza polega na wyznaczeniu stężenia procentowego roztworu badanej substancji, który wywoła wrażenie słodkości identyczne jak w przypadku wzorca.

Substancje słodzące

Do substancji słodzących zaliczamy naturalne i syntetyczne dodatki do żywności, które mają specyficzny słodki smak o różnym natężeniu.

Substancje słodzące pochodzenia naturalnego to wspomniane wcześniej cukry: glukoza, fruktoza czy sacharoza, ale również nazywany cukrem brzozowym ksylitol, pozyskiwany ze skrobi mannitol, stewia czy szeroko rozpowszechnione w świecie roślin erytrytol i sorbitol.

Syntetyczne substancje słodzące mają swój początek w XIX w. W 1987 r. została odkryta pierwsza sztuczna substancja słodząca – sacharyna (E 954). Co ciekawe, odkrycie jej słodkiego smaku było spowodowane brakiem higieny osobistej badacza, który zapomniał umyć rąk po wyjściu z laboratorium i podczas jedzenia posiłku wyczuwał dziwnie słodki smak. Podobnie kolejne odkrycia syntetycznych słodkości były dziełem palenia papierosów brudnymi rękoma lub przypadkowego oblizywania palców podczas opracowywania syntezy np. nowych leków.

Kolejne znane i stosowane sztuczne substancje słodzące to acesulfam K (E 950), aspartam (E 951), sól aspartamowo-acesulfamowa (E 962), cyklaminiany (E 952), taumatyna (E 957), neohesperydyna DC (E 959) i sukraloza (E 955). Wraz z wymienionymi wcześniej, a zaliczanymi do półsyntetycznych substancji słodzących sorbitolem (E 420), mannitolem (E 421) i ksylitolem (E 967) stanowią grupę substancji nazywanych słodzikami.

Są one często używane jako zamienniki cukru. Niektóre z nich są uznawane za produkty niskokaloryczne ze względu na wysoki poziom słodyczy, którym się charakteryzują (np. taumatyna jest 2000-2500 razy bardziej słodka niż sacharoza), co przekłada się na niewielkie ilości niezbędne do uzyskania pożądanej słodyczy produktu. Inne nie są metabolizowane przez nasz organizm. Po dostarczeniu doznań słodkości i transporcie przez układ trawienny są z organizmu wydalane (przykładem takiej substancji jest sacharyna). Takie substancje dostarczają zero kalorii do organizmu.

Powiązane produkty

Złudne działanie słodzików na naszą podświadomość

Niestety często swego rodzaju „ziemia obiecana dla łasuchów”, czyli słodycze bez kalorii, przynosi skutek odwrotny do zamierzonego. Dzieje się tak ze względu na rozmieszczenie receptorów słodkiego smaku w naszym ciele. Znajdują się one również w jelitach. Doznanie słodkiego smaku w tym obszarze układu pokarmowego uruchamia procesy mające na celu strawienie nowej porcji cukrów.

Gotowa do działania trzustka produkuje porcję insuliny, która bierze udział w trawieniu glukozy. Jej poziom we krwi zostaje nadmiernie obniżony, przez co nasz organizm odczuwa głód pomimo zjedzenia porcji pokarmu. Takie zaburzenie zdolności organizmu do oceny faktycznej kaloryczności posiłku skutkuje fałszywym uczuciem głodu i spożywaniem zbyt dużych porcji jedzenia w porównaniu do naszego zapotrzebowania.

Jak słodziki wpływają na nasz organizm?

Syntetyczne i półsyntetyczne substancje słodzące są coraz częściej stosowane do produkcji żywności, napojów oraz leków. Znajdziemy je w produktach przeznaczonych dla osób dbających o linię, odchudzających się czy cierpiących na cukrzycę. Ich obecność w spożywanych produktach nie jest obojętna dla naszego organizmu. Przede wszystkim należy pamiętać, że nie wszystkie są niskokaloryczne bądź w ogóle bez kalorii. Przykładowo zaliczany do grupy słodzików ksylitol jest tylko o połowę mniej kaloryczny niż sacharoza. Inny aspekt to skutki uboczne wywoływane przez tę grupę substancji słodzących.

Alkohole polihydroksylowe, czyli sorbitol i mannitol, spożywane w nieodpowiednich ilościach mogą wywoływać przeczyszczenia lub nawet biegunki. Sacharyna jest podejrzewana o działanie kancerogenne. Nadmierne stosowanie słodzików może powodować bóle głowy, wymioty czy nawet zachowania agresywne.

Kolejny aspekt to stabilność słodzików podczas obróbki termicznej żywności je zawierających. Przykładowo aspartam uznawany za bezpieczną substancję słodzącą powyżej temperatury 100℃ ulega rozkładowi, traci swoje słodkie właściwości i może być wręcz niebezpieczny dla naszego zdrowia. Substancja ta zawiera fenyloalaninę, w związku z czym nie może być stosowana przez osoby chore na fenyloketonurię.

Dowiedz się więcej, jak powinna wyglądać dieta w fenyloketonurii

Aktualna narracja badań naukowych wydaje się wskazywać na stwierdzenie, że umiarkowane stosowanie substancji słodzących syntetycznych i półsyntetycznych nie wykazuje negatywnego wpływu na nasze zdrowie i życie. Jednak ze względu na stosunkowo krótki czas, w którym słodziki są obecne w codziennym jadłospisie wielu z nas, nie jesteśmy w stanie przewidzieć długotrwałych skutków ich stosowania.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Leczenie promieniami podczerwonymi – czym jest i jak korzystać z infrared (IR)?

    Terapia infrared (IR) opiera się na wykorzystaniu światła podczerwonego, którego zastosowanie jest poparte badaniami naukowymi. Jego właściwości są dobrze znane i wykorzystywane już od pewnego czasu. Jedne z najciekawszych możliwości zastosowania terapii infrared, opisywane w wielu różnych źródłach naukowych, to przede wszystkim leczenie bólu i pobudzanie wzrostu komórek w organizmie.

  • Czy kot domowy powinien wychodzić na dwór?

    Kot domowy to jedno z najbardziej tajemniczych i fascynujących zwierząt, które towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat. Choć dzisiaj postrzegany jest głównie jako zwierzę domowe, zachował swoje drapieżne instynkty, które niejednokrotnie stają się wyzwaniem – zarówno dla jego opiekunów, jak i dla lokalnych ekosystemów. Jakie są korzenie jego współpracy z człowiekiem i jakie zagrożenia wiążą się z jego swobodnym wypuszczaniem?

  • Dieta niskosodowa – dla kogo? Przepisy od dietetyka

    Sód to pierwiastek niezbędny do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego podstawową rolą jest kontrola objętości płynów pozakomórkowych oraz utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Sód jest niezwykle ważny, jednak jego nadmiar spożywany głównie w postaci soli kuchennej może wpływać na wzrost ciśnienia tętniczego krwi, niewydolność nerek oraz na wiele innych patologicznych procesów w organizmie. Czym jest dieta niskosodowa? Jakie niesie za sobą korzyści? Kto szczególnie powinien stosować dietę niskosodową? 

  • Jak się przygotować do sylwestra? Twarz, ciało i... nawodnienie

    Sylwestrowa noc to wyjątkowa okazja, by z radością pożegnać stary rok i przywitać nowy. Aby zabawa była udana, a poranek 1 stycznia okazał się łaskawszy, warto pamiętać o kilku zasadach i wprowadzić je w życie jeszcze przed szampańską imprezą.

  • Jak oczyścić organizm w 3 dni – przepisy dietetyka

    W okresie świątecznym często spożywamy więcej ciężkostrawnych, słodkich i tłustych posiłków niż zazwyczaj, co może prowadzić do zaburzeń trawiennych i gorszego samopoczucia. Czy po takim czasie powinniśmy oczyścić organizm specjalną dietą? Jak racjonalnie oczyścić organizm w 3 dni? Kto nie powinien korzystać z detoksów?

  • Jak skutecznie chronić psa lub kota przed pasożytami? Praktyczne porady

    Pasożyty stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia naszych pupili - psów i kotów. Zarażenie nimi może prowadzić do groźnych chorób, a nawet do stanów zagrażających życiu – szczególnie u młodych zwierząt. Dowiedz się, jak skutecznie dbać o profilaktykę, regularne odrobaczanie oraz ochronę przed pchłami i kleszczami.

  • Trening w parach to nie tylko bieganie. Co jeszcze można wspólnie ćwiczyć?

    Walentynki to czas, kiedy celebrujemy miłość i bliskość z naszymi ukochanymi. Warto wykorzystać ten dzień, aby nie tylko obdarować się prezentami, ale także wspólnie zatroszczyć się o zdrowie i kondycję fizyczną. Jednym ze wspaniałych sposobów na to są ćwiczenia we dwoje. Nie tylko umacniają więzi, ale również wprowadzają do naszego życia ruch i radość. W poniższym artykule omówimy korzyści płynące ze wspólnego treningu, sporty, które można uprawiać w tej formie oraz praktyczne wskazówki dotyczące ćwiczeń razem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.