Stenty – czym są i kiedy się je stosuje w kardiologii?

Współczesna kardiologia nieustannie rozwija metody leczenia chorób układu sercowo-naczyniowego, a jednym z kluczowych rozwiązań stosowanych w terapii choroby wieńcowej są stenty. Stanowią one niewielkie, a zarazem niezwykle istotne elementy medyczne, które mają na celu przywrócenie prawidłowego przepływu krwi w naczyniach wieńcowych, co jest fundamentalne dla prawidłowego funkcjonowania mięśnia sercowego.

1. Czym są stenty?
2. Jakie są wskazania kardiologiczne do wszczepienia stentu?
3. Jak wygląda zabieg wszczepienia stentu?
4. Powikłania po zabiegu wszczepienia stentów
5. Stenty – najczęściej zadawane pytania

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym są stenty i jakie są wskazania do ich wszczepienia,
• jak przebiega zabieg wszczepienia stentów,
• jakie potenjalne powikłania mogą się wiązać z wszczepieniem stentów.

Dzięki temu artykułowi zrozumiesz również, jak wygląda codzienne życie po założeniu stentów sercowych. 

Czym są stenty?

Stenty to cienkie rurki wykonane z metalu lub materiałów biodegradowalnych, które po umieszczeniu w zwężonym lub zamkniętym naczyniu wieńcowym, rozszerzają jego światło, umożliwiając swobodny przepływ krwi. Ich podstawową funkcją jest podtrzymywanie ścian naczynia na odpowiednim poziomie szerokości, by zabezpieczyć je przed ponownym zwężeniem lub zamknięciem. Dzięki temu stent pozwala na skuteczne przywrócenie perfuzji mięśnia sercowego, co jest niezbędne w leczeniu choroby niedokrwiennej serca oraz zapobieganiu kolejnym incydentom sercowym. 

Istotą działania stentu jest mechaniczne rozszerzenie zwężonego miejsca, najczęściej powstałego na skutek miażdżycy, a także zapobieganie tzw. restenozie – ponownemu zwężeniu naczynia po wcześniejszym zabiegu angioplastyki. Ten drobny implant jest montowany wewnątrz naczynia przez cewnik, który przez tętnicę udową lub promieniową jest wprowadzany aż do miejsca zmienionego chorobowo, co umożliwia precyzyjne i efektywne leczenie. 

Rodzaje stentów

Istnieje kilka rodzajów stentów różniących się budową, materiałem oraz sposobem uwalniania leków, co determinuje ich zastosowanie oraz skuteczność: 

• stenty metalowe (bare-metal stents – BMS): stanowią klasyczne rozwiązanie zbudowane z metalowej siateczki. Nie posiadają powłoki farmakologicznej, co niestety niesie ryzyko większej częstości zwężenia w miejscu wszczepienia. 
• stenty uwalniające leki (drug-eluting stents – DES): są pokryte specjalnymi substancjami farmakologicznymi, które hamują namnażanie się komórek i rozwój nowej tkanki, co znacząco zmniejsza ryzyko restenoz. 
• stenty bioresorpcyjne: wykonane z materiałów rozpuszczalnych w organizmie, które po spełnieniu funkcji mechanicznego podtrzymania naczynia ulegają stopniowemu rozpuszczeniu, co pozwala na przywrócenie naturalnej elastyczności naczyń. 
• stenty hybrydowe: łączą cechy stentów metalowych i bioresorpcyjnych, mając na celu optymalizację efektów terapeutycznych w różnych typach zmian naczyniowych. 

Dobór właściwego typu stentu zależy od wielu czynników, w tym od stopnia i lokalizacji zwężenia, ogólnego stanu pacjenta, obecności innych chorób oraz wcześniejszych interwencji kardiologicznych. 

Jakie są wskazania kardiologiczne do wszczepienia stentu?

Implantacja stentu w kardiochirurgii jest procedurą rutynowo stosowaną przede wszystkim w leczeniu dusznicy bolesnej i ostrego zespołu wieńcowego, w tym zawału mięśnia sercowego. Główne wskazania obejmują: 

• zwężenia tętnic wieńcowych o znacznym stopniu utrudniającym przepływ krwi, które manifestują się objawami niedokrwienia serca – dusznicą bolesną lub zagrażającym zawałem. 
• ostry zawał serca, zwłaszcza z uniesieniem odcinka ST, gdzie szybkie przywrócenie przepływu krwi w zwężonym lub zatkanym naczyniu jest kluczowe dla minimalizacji uszkodzeń mięśnia sercowego. 
• przewlekła choroba wieńcowa, u której niepowodzenie leczenia farmakologicznego wymaga zastosowania technik inwazyjnych. 
• alternatywa lub uzupełnienie klasycznych operacji kardiochirurgicznych, takich jak pomostowanie aortalno-wieńcowe (bajpasy). 

Wskazania muszą być dobrze skonsultowane i dopasowane indywidualnie do pacjenta w oparciu o badania obrazowe, takie jak koronarografia, które precyzyjnie lokalizują zmiany miażdżycowe. 

Jak wygląda zabieg wszczepienia stentu?

Procedura implantacji stentu jest jednym z podstawowych zabiegów wykonywanych metodą przezskórnej interwencji wieńcowej (PCI). Polega ona na wprowadzeniu specjalnego cewnika z balonikiem i zamocowanym na nim stentem przez tętnicę, najczęściej udową lub promieniową, do miejsca zwężenia w tętnicy wieńcowej. Po precyzyjnym umocowaniu stentu, balon zostaje nadmuchany, co powoduje rozciągnięcie i utrzymanie światła tętnicy w odpowiedniej średnicy. 

Cały zabieg jest przeprowadzany zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym i monitorowany za pomocą fluoroskopii, co umożliwia lekarzowi dokładne umieszczenie stentu oraz ocenę efektu rozszerzenia naczynia. Zabieg trwa zwykle od 30 minut do 2 godzin w zależności od stopnia skomplikowania zmian naczyniowych. 

Powikłania po zabiegu wszczepienia stentów

Chociaż implantacja stentu jest procedurą rutynową i bezpieczną, jak każda interwencja inwazyjna, niesie ze sobą ryzyko wystąpienia efektów niepożądanych, które warto znać: 

• restenoza – ponowne zwężenie naczynia w obrębie stentu, najczęściej spowodowane nadmiernym rozrostem tkanki,
• zakrzepica stentu – tworzenie się skrzepliny w obrębie wszczepionego implantu, które może prowadzić do zablokowania przepływu krwi i ostrego zawału,
• krwawienia – z powodu stosowania leków przeciwzakrzepowych po zabiegu może dojść do zwiększonego ryzyka krwawień, szczególnie w miejscach wkłuć naczyniowych,
• perforacja lub uszkodzenie naczynia – choć rzadkie, powikłania mechaniczne mogą mieć poważne konsekwencje kliniczne,

Właściwa kwalifikacja, doświadczenie operatora oraz dobór odpowiednich leków po zabiegu minimalizują ryzyko tych powikłań i wpływają na pozytywne rokowania pacjenta.

Stenty – najczęściej zadawane pytania

Jak długo można żyć ze stentem?

Stenty, szczególnie nowoczesne stenty uwalniające leki, mogą służyć pacjentowi przez całe życie, pod warunkiem odpowiedniej kontroli kardiologicznej i stosowania zaleconej terapii przeciwzakrzepowej oraz modyfikacji stylu życia. Dzięki nim możliwe jest znaczące ograniczenie ryzyka nawrotu dusznicy bolesnej i kolejnych zawałów. 

Czy stenty są na stałe?

Stenty metalowe pozostają w naczyniu na zawsze, będąc jego integralną częścią, natomiast stenty bioresorpcyjne z czasem ulegają całkowitemu rozpuszczeniu, co przywraca naturalną elastyczność tętnicy. Decyzja o rodzaju stentu jest zawsze dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta. 

Jaki jest zalecany tryb życia po stentach?

Pacjenci po wszczepieniu stentów powinni prowadzić zdrowy styl życia, który obejmuje zbilansowaną dietę ubogą w tłuszcze nasycone i cholesterol, regularną aktywność fizyczną dostosowaną do możliwości, unikanie palenia tytoniu oraz regularne przyjmowanie leków zaleconych przez kardiologa. Ważne jest także kontrolowanie ciśnienia tętniczego i poziomu cukru we krwi. 

Czy można latać samolotem ze stentami?

Posiadanie stentu nie stanowi przeciwwskazania do podróży lotniczych, pod warunkiem, że pacjent znajduje się w stabilnym stanie zdrowia i nie występują powikłania po zabiegu. Zaleca się jednak konsultację z lekarzem przed planowanym lotem, zwłaszcza po niedawnym wszczepieniu stentu. 

Czy po założeniu stentów można dźwigać?

Nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do umiarkowanego wysiłku fizycznego, w tym dźwigania, o ile nie przeciąża ono organizmu i jest dostosowane do ogólnego stanu zdrowia. Zaleca się jednak unikanie ciężkich prac fizycznych bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem, aby zapobiec ryzyku powikłań.