Dusznica bolesna (dławica piersiowa) – przyczyny, objawy, rozpoznanie i leczenie
Piotr Ziętek

Dusznica bolesna (dławica piersiowa) – przyczyny, objawy, rozpoznanie i leczenie

Ból w klatce piersiowej jest głównym objawem dusznicy bolesnej (dławicy piersiowej), który może pojawić się przy chorobie niedokrwiennej serca. Na jego wystąpienie najbardziej są narażone osoby, które m.in. cierpią na cukrzycę, mają wysokie stężenie cholesterolu, palą papierosy czy też są w podeszłym wieku. Czym się objawia dusznica bolesna i jakie są jej rodzaje? W jaki sposób można skutecznie leczyć dławicę piersiową? Podpowiadamy.  

Dusznica bolesna, zwana również dławicą piersiową, to określenie zespołu objawów występującego w przebiegu choroby niedokrwiennej serca. Głównym objawem jest ból w klatce piersiowej. Pojawia się on, gdy do komórek mięśnia sercowego dociera zbyt mało krwi. Bólowi często towarzyszy duszność, uczucie gniecenia w klatce piersiowej. Sam ból może promieniować do lewego ramienia, szyi lub żuchwy. U niektórych osób dolegliwości mogą być niecharakterystyczne. Na wystąpienie dławicy piersiowej narażone są głównie osoby z czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, takimi jak podwyższone stężenie cholesterolu, cukrzyca, otyłość, palenie papierosów czy podeszły wiek.

Dusznica bolesna – co to jest?

Dusznica bolesna nie jest odrębną chorobą, a raczej manifestacją choroby niedokrwiennej serca. Mięsień sercowy jest zaopatrywany w krew przez tętnice wieńcowe. Krew dostarcza do serca niezbędne substancje energetyczne oraz tlen. U zdrowych, młodych osób serce posiada pewną rezerwę wieńcową, co znaczy, że w razie zwiększonego wysiłku do serca może dopłynąć nawet kilkakrotnie więcej krwi niż w stanie spoczynku. Choroba niedokrwienna serca rozwija się najczęściej na podłożu miażdżycy. Powoduje ona zwężenie naczyń wieńcowych, a tym samy utrudnienie przepływu krwi. Brak rezerwy wieńcowej powoduje ból dławicowy w przypadku stresu lub zwiększonego wysiłku. 

Wyróżniamy dławicę piersiową stabilną i niestabilną. Stabilna dusznica bolesna powinna ustąpić w ciągu 5 minut po zaprzestaniu wysiłku lub po przyjęciu leku rozszerzającego naczynia. Stabilna dławica piersiowa zwykle wymaga leczenia farmakologicznego i modyfikacji stylu życia. Koronarografia – jako leczenie inwazyjne – często nie jest konieczna. Natomiast niestabilna dławica piersiowa jest jednym z ostrych zespołów wieńcowych. Mówimy o niej, gdy dolegliwości nie ustępują po zaprzestaniu wysiłku (mogą pojawić się w stanie spoczynku) ani po zażyciu leku rozszerzającego naczynia. Może ona przejść w zawał serca typu NSTEMI i wymaga pilnego leczenia. 

Różnica między dusznicą bolesną, a zawałem polega na tym, że w przypadku dusznicy nie doszło jeszcze do martwicy komórek mięśnia sercowego. Natomiast w czasie zawału komórki objęte niedokrwieniem obumierają.

Przyczyny dławicy piersiowej (dusznicy bolesnej)

Przyczyną prawie wszystkich przypadków dławicy piersiowej jest miażdżyca tętnic wieńcowych. To choroba polegająca na odkładaniu się blaszek miażdżycowych. Na rozwój miażdżycy ma wpływ wiele czynników. Niektóre z nich są niezależne od nas i należą do: nich wiek, płeć i obciążenie genetyczne. Ryzyko wystąpienia chorób serca rośnie wraz z wiekiem. Bardziej narażeni są mężczyźni.

Do czynników, które możemy zmienić, aby zmniejszyć ryzyko choroby niedokrwiennej serca, należą:
•    nadciśnienie tętnicze,
•    podwyższone stężenie cholesterolu i inne zaburzenia lipidowe,
•    cukrzyca,
•    otyłość,
•    nieprawidłowa dieta – nadmierne spożycie tłuszczów nasyconych, cukrów prostych i soli kuchennej, a także nadmierna podaż kalorii,
•    palenie papierosów,
•    mała aktywność fizyczna,
•    narażenie na przewlekły stres.

Spożywanie alkoholu nie jest udokumentowanym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Niemniej jednak w przypadku dławicy piersiowej alkohol jest przeciwwskazany. Większe ryzyko napadu dusznicy bolesnej mają także osoby, u których taki epizod wystąpił w przeszłości. Dużo rzadziej do dławicy piersiowej mogą prowadzić takie choroby jak wrodzone wady serca i naczyń wieńcowych, choroby zapalne tętnic, choroby autoimmunologiczne czy choroby zapalne serca. U osób z chorobą wieńcową napad dławicy piersiowej może zostać wywołany przez duży wysiłek fizyczny lub stres. W części przypadków nie da się jednak jednoznacznie określić czynnika wywołującego napad.

Nieco inny jest mechanizm dławicy Prinzmetala, zwanej również dławicą odmienna lub fałszywą dusznicą bolesną. Jest ona wywołana skurczem, a nie zwężeniem tętnic wieńcowych. Do skurczu naczyń może dochodzić pod wpływem stresu, wysiłku, po zażyciu kokainy lub amfetaminy. Samoistny skurcz tętnic wieńcowych najczęściej ma miejsce w nocy lub nad ranem. Ta odmiana dławicy piersiowej jest dużo rzadsza. Ze względu na inne podłoże wymaga nieco innej diagnostyki i leczenia.

Powiązane produkty

Jakie są objawy dusznicy?

Charakterystyczny dla dławicy piersiowej jest gniotący ból w klatce piersiowej. Ma on charakter rozlany. Chory nie jest w stanie wskazać jednego bolącego punktu. Ból najczęściej jest zlokalizowany za mostkiem. Może też promieniować do lewego ramienia, szyi lub żuchwy. Objawy dusznicy bolesnej nie zawsze muszą być zgodne z jej typowym obrazem. U niektórych osób ból może być znikomy lub może w ogóle nie występować. Pojawiają się natomiast uczucie duszności, ból brzucha i nudności oraz osłabienie. 

Typowe symptomy częściej występują u mężczyzn, natomiast u kobiet zwykle pojawiają się niecharakterystyczne objawy. Również u kobiet dusznica bolesna częściej występuje pod wpływem przykrych emocji. 

Do monitorowania choroby niedokrwiennej serca i oceny odpowiedzi na leczenie wykorzystuje się czterostopniową klasyfikację nasilenia dławicy piersiowej CCS (ang. Canadian Cardiovascular Society). Ocenia ona przy jakim stopniu aktywności fizycznej pojawiają się objawy dławicy.

Diagnostyka dusznicy bolesnej

Chorzy z napadem dławicy piersiowej najczęściej w pierwszej kolejności trafiają na izby przyjęć, SOR-y lub do swoich lekarzy rodzinnych. Tam też dostają zalecenia do jakiego specjalisty powinni się zgłosić z powodu dusznicy bolesnej. Diagnostykę przeprowadza się w ramach poradni kardiologicznej. Rozpoznanie stabilnej dławicy piersiowej jest możliwe na podstawie obrazu klinicznego. Konieczne jest stwierdzenie typowego bólu występującego po wysiłku lub stresie, który ustępuje po zażyciu leku rozszerzającego naczynia. Za pomocą badań laboratoryjnych można wykazać czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca takie jak zaburzenia lipidowe lub cukrzyca. W badaniu EKG nie powinno być zmian typowych dla zawału mięśnia sercowego. Zapis może być całkowicie prawidłowy lub wykazywać cechy niedokrwienia mięśnia sercowego. To, jakie następne badania wykonuje się w przypadku dławicy piersiowej zależy od oceny ryzyka choroby wieńcowej, które lekarz określa na podstawie objawów, płci i wieku chorego. Jeśli konieczna jest dalsza diagnostyka, przeprowadza się próbę wysiłkową EKG lub próbę obciążeniową UKG. U chorych z dużym ryzykiem choroby wieńcowej i pogorszeniem wydolności mięśnia sercowego zaleca się wykonanie koronarografii i ew. rewaskularyzację tętnic wieńcowych.

Dusznicy bolesnej (dławicy piersiowej) – leczenie i rokowania 

Bardzo ważnym elementem leczenia choroby niedokrwiennej serca jest modyfikacja stylu życia. W prewencji dławicy piersiowej powinno się stosować dietę zbilansowaną, lekkostrawną ze zmniejszoną zawartością tłuszczów zwierzęcych i cukrów prostych. Wykazano korzystny wpływ spożywania pokarmów bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, sterole roślinne oraz witaminę D. W przypadku nadwagi wskazana jest redukcja masy ciała do wartości prawidłowej. Zaleca się też regularną, dostosowaną do wydolności aktywność fizyczną – min. 30 minut wysiłku aerobowego dziennie.

Leczenie dławicy piersiowej ma na celu zmniejszenie częstości kolejnych napadów, poprawę jakości życia i zmniejszenie ryzyka zgonu z powodów sercowych. Każda osoba z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca powinna zażywać kwas acetylosalicylowy w dawce 75 mg na dobę. Są to leki dostępne bez recepty. W razie nietolerancji stosuje się klopidogrel. Kolejnymi niezbędnymi lekami są statyny. Ich głównym zadaniem jest obniżenie stężenia cholesterolu. Wykazano jednak, że mają one dużo szerszy wpływ na przebieg miażdżycy i poprawiają rokowanie nawet u osób ze stosunkowo niskim stężeniem cholesterolu.

W przypadku choroby niedokrwiennej serca współistniejącej z nadciśnieniem tętniczym zalecane jest stosowanie inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI) takich jak peryndopryl czy ramipryl. Beta-blokery są zalecane zwłaszcza u osób z obniżoną wydolnością mięśnia sercowego. Poprawiają one tolerancję wysiłku i zmniejszają częstość napadów dławicy piersiowej. W przypadku przeciwwskazań do ich stosowania stosuje się blokery kanału wapniowego takie jak werapamil czy diltiazem.
Wspomniane wcześniej leki rozszerzające naczynia krwionośne stosowane w celu przerwania napadu dusznicy bolesnej to azotany. Należą do nich nitrogliceryna, mono- i diazotan izosorbidu. Leki te są dostępne w formie aerozolu doustnego lub tabletek podpoliczkowych. Można je stosować doraźnie w razie wystąpienia dolegliwości. 

Domowe leczenie dławicy piersiowej polega po prostu na odpoczynku. W przypadku pojawienia się bólu należy przerwać aktywność i spróbować się wyciszyć. Jeśli dolegliwości nie ustąpią po kilku minutach, należy zasięgnąć pomocy.

Aktualne wytyczne europejskie nie zawierają zaleceń dotyczących leczenia naturalnego w profilaktyce dławicy piersiowej. Stosowanie różnego rodzaju ziół należy skonsultować z lekarzem, aby uniknąć niepożądanych interakcji z lekami.

Osoby z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca powinny poddawać się corocznemu szczepieniu przeciwko grypie. Udowodniono, że grypa pogarsza rokowanie w chorobie wieńcowej, a osoby z pogorszoną wydolnością serca są narażone na jej cięższy przebieg.

Rokowanie w stabilnej dławicy piersiowej zależy od obciążenia czynnikami ryzyka. U osób z małym ryzykiem, które stosują się do zaleceń lekarskich rokowanie jest dobre, a ryzyko zgonu w ciągu roku wynosi poniżej 1%.

  1. Interna Szczeklika 2015, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2015, 153-155, 166-198.
  2. H. H. Wu, Y. Y. Chang, S. C. Kuo i in., Influenza vaccination and secondary prevention of cardiovascular disease among Taiwanese elders—A propensity score-matched follow-up study, „PLoS ONE”,  nr 14 (7) 2019. 
  3. B. Genser, G. Silbernagel, G. De Backer i in., Plant sterols and cardiovascular disease: A systematic review and meta-analysis, „European Heart Journal”, nr 33 (4) 2012.
  4. T. A. Ajith, T. G. Jayakumar, Omega-3 fatty acids in coronary heart disease: Recent updates and future perspectives, „Clinical and Experimental Pharmacology & Physiology”, nr 46 (1) 2019.
  5. Z. D. Siadat, K. Kiani, M. Sadeghi i in., Association of vitamin D deficiency and coronary artery disease with cardiovascular risk factors, „Journal of Research in Medical Sciences”, nr 17 (11) 2012.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij