Czy warto zaszczepić się przeciw grypie?
Wirus grypy wnika do naszego organizmu poprzez błonę śluzową dróg oddechowych, gdzie szybko i intensywnie się rozmnaża, uszkadzając lub niszcząc rzęski nabłonka. W ten sposób osłabia naszą pierwszą linię obrony i toruje sobie drogę w głąb organizmu, co może doprowadzić do wystąpienia powikłań ze strony układu oddechowego: zapalenia ucha środkowego, zapalenia krtani, oskrzeli lub płuc albo do bardzo groźnych dla zdrowia i życia powikłań ze strony układu krążenia, takich jak: zaostrzenie choroby wieńcowej serca, zawał serca, niewydolność krążenia oraz zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia.
Obserwujemy wyraźną zależność pomiędzy występowaniem grypy w sezonie zimowym i zdecydowanie częstszym wtedy występowaniem zawałów serca. Średnio aż co czwarty zawał serca zimą poprzedzony jest infekcją wirusową.
Niekorzystne działania wirusa grypy na układ krążenia
- Negatywne działanie wirusa na układ krążenia obejmuje m.in. stymulację procesu zapalnego w blaszkach miażdżycowych. Infekcja grypowa powoduje nasilenie procesu zapalnego w blaszkach miażdżycowych, co sprzyja ich destabilizacji i pękaniu. Pękająca, czyli niestabilna blaszka miażdżycowa, jest bardzo dużym zagrożeniem dla zdrowia i życia człowieka, ponieważ narastająca w tym miejscu skrzeplina grozi zatkaniem światła danej tętnicy i jej niedrożnością. Wirus wywołuje w organizmie stan nadkrzepliwości krwi, co sprzyja tworzeniu zakrzepów płytkowych. Dodatkowo efekt ten nasilony jest przez wysoką gorączkę i odwodnienie, które także zwiększają lepkość krwi.
- Grypa odpowiada też za deficyt tlenowy mięśnia sercowego, do którego przyczynia się przyspieszona akcja serca spowodowana gorączką i stresem związanym z chorobą.
- Efektem grypy może być też upośledzenie czynności oddechowej płuc w przebiegu zakażenia dróg oddechowych, co dodatkowo pogarsza bilans tlenowy.
Powikłania kardiologiczne grypy
- Zaostrzenie choroby wieńcowej serca i zawał serca. Obecnie uważa się, że u podłoża choroby wieńcowej serca leży stan zapalny, którego nasilenie podlega dynamicznym zmianom, między innymi w czasie grypy. Zaostrzenie choroby wieńcowej serca podczas grypy wymaga leczenia szpitalnego, ponieważ może doprowadzić do zawału serca.
- Niewydolność krążenia. Stan ten rozwija się wówczas, kiedy minutowy rzut serca, czyli objętość krwi przepompowywanej przez lewą komorę serca do krążenia dużego w ciągu jednej minuty, jest niewystarczający dla zapewnienia prawidłowego dowozu krwi do tkanek obwodowych. Z uwagi na szybkość rozwoju choroby wyróżniamy ostrą i przewlekłą niewydolność krążenia.
- Ostra niewydolność krążenia objawia się nagłym i postępującym osłabieniem, narastającą dusznością, bladością powłok i przyspieszonym lub niemiarowym rytmem serca. Jest to stan zagrożenia życia wymagający niezwłocznego leczenia szpitalnego.
- Przewlekła niewydolność krążenia charakteryzuje się powolnym narastaniem objawów, do których należą obrzęki oraz duszność. Poinfekcyjna przewlekła niewydolność krążenia wymaga leczenia szpitalnego.
- Zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia. Zapalenie mięśnia sercowego jest to proces zapalny toczący się w mięśniu, który uszkadza jego komórki. Objawami zapalenia mięśnia sercowego są: ból w klatce piersiowej i symptomy niewydolności krążenia. Mogą także występować zaburzenia rytmu serca. Osierdzie jest błoniastym workiem, w którym znajduje się serce. W przebiegu zapalenia osierdzia w jego jamie gromadzi się płyn, który uciska na serce, dodatkowo zaburzając jego pracę. Zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia może przebiegać dość łagodnie, ale może też rozwijać się bardzo szybko, doprowadzając do śmierci. Dlatego jest stanem wymagającym szybkiego leczenia szpitalnego.
Kiedy wybuchnie kolejna pandemia grypy?
Na to pytanie nikt nie zna odpowiedzi, dysponujemy natomiast skutecznymi szczepionkami, których szerokie stosowanie w społeczeństwie może ustrzec przez masowym zachorowaniem na grypę w nadchodzącym sezonie jesienno-zimowym.
Szczepienia przeciw grypie zmniejszają ryzyko wystąpienia powtórnego zawału serca o 67%, udaru niedokrwiennego mózgu o 50%, a liczbę zgonów z powodów kardiologicznych w ciągu roku od szczepienia aż o 81 procent.
Co roku firmy farmaceutyczne uaktualniają skład szczepionki zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia w związku z przewidywanymi mutacjami wirusów grypy.
Argumentem za szczepieniem niech będzie fakt, że zaszczepić się można w każdej chwili przez cały okres jesienno-zimowy, a odporność poszczepienna pojawia się już po 7-10 dniach od podania szczepionki i utrzymuje się około roku. Do tej pory dla dorosłych stosowane były tylko szczepionki domięśniowe o objętości 0,5 ml. Obecnie pojawiła się w ofercie aptek nowa szczepionka przeciwko grypie do podawania śródskórnego, co oznacza, że antygeny wirusów grypy podawane są do warstwy skóry właściwej. W skórze właściwej znajduje się dużo wyspecjalizowanych komórek odpornościowych, które aktywnie uczestniczą w pobudzeniu reakcji odpornościowej, dając szybką i stabilną odpowiedź immunologiczną organizmu na podaną szczepionkę. Szczepionka ta, o objętości 0,1 ml, podawana jest specjalną ampułkostrzykawką z systemem do mikrowstrzykiwania gwarantującym iniekcję szczepionki do skóry właściwej.
Zanim nowa szczepionka została dopuszczona do obrotu, przeszła szereg badań, w których między innymi porównywano zdolność tej szczepionki i szczepionki podawanej domięśniowo do pobudzania produkcji przeciwciał poprzez porównanie poziomu przeciwciał przed szczepieniem i po upływie trzech tygodni od szczepienia. Okazało, się że obie drogi podawania szczepionki (śródskórna i domięśniowa) wywołują powstanie przeciwciał w ilości wystarczającej do ochrony przed wszystkimi trzema szczepami wirusa grypy. Nowa szczepionka występuje w dwóch dawkach:
- dla osób dorosłych poniżej 60. roku życia zalecana jest dawka 9 mikrogramów
- dla osób od 60. roku życia wzwyż zalecana jest dawka15 mikrogramów.
Obie wymienione dawki zapewniają równie skuteczną ochronę, jak szczepionka domięśniowa. Należy przy tym pamiętać, że szczepionka ta nie jest przeznaczona dla osób poniżej 18. roku życia, a więc nie można polecać jej dla dzieci i młodzieży i, że jest wydawana na receptę. Niewątpliwymi atutami nowej szczepionki jest nowatorska droga podania śródskórnego generująca szybką odpowiedź immunologiczną oraz bardzo niewielka objętość szczepionki, bo tylko 0,1 ml w systemie mikrowstrzykiwania, co gwarantuje komfortowe wykonanie iniekcji.
W trosce o nasze zdrowie u progu sezonu jesiennego warto przekonywać pacjentów w aptekach do profilaktyki grypy, czyli szczepienia przeciwko tej chorobie. Nie zapominajmy przy tym, że szczepienie przeciwko grypie warto zaplanować też dla siebie i swoich bliskich.