Grafika przedstawiająca puls
Wojciech Glinicki

Tętno spoczynkowe – co to jest, jak je obliczyć i jakie są normy?

Tętno spoczynkowe, znane również jako tętno bazowe, to liczba uderzeń serca na minutę, kiedy jesteśmy w stanie spoczynku lub w spoczynku fizycznym. Jest to ważny wskaźnik zdrowia, który pomaga lekarzom ocenić ogólne funkcjonowanie serca i układu krwionośnego. Normalne tętno spoczynkowe dla dorosłych waha się od 60 do 100 uderzeń na minutę. Wskaźnik ten może się jednak różnić w zależności od wieku, płci, poziomu aktywności fizycznej i innych czynników, takich jak stres i choroby. Jeśli tętno spoczynkowe jest nieprawidłowe, należy skonsultować się z lekarzem, aby ustalić przyczynę i uzyskać odpowiednie leczenie.

U zdrowej dorosłej osoby serce bije z częstością około 60-100 uderzeń na minutę. Tętno spoczynkowe jest ważnym wskaźnikiem zdrowia i funkcji serca. Częstość serca może różnić się w zależności od wieku lub kondycji fizycznej.

Tętno spoczynkowe – co to jest i czym się charakteryzuje?

Tętno spoczynkowe (lub inaczej puls spoczynkowy) to liczba uderzeń serca na minutę u osoby będącej w stanie spoczynku fizycznego i emocjonalnego. Jest to wymierny wskaźnik częstości akcji serca i może być wykorzystywany do oceny stanu zdrowia oraz kondycji fizycznej. Prawidłowe tętno spoczynkowe waha się w granicach od 60 do 100 uderzeń na minutę. Na wartość tętna spoczynkowego mogą wpływać czynniki, takie jak wiek, choroby współistniejące czy prowadzony styl życia. Znając tętno spoczynkowe, można monitorować swój stan zdrowia oraz kondycję fizyczną.

Na DOZ.pl znajdziesz wysokiej jakości pulsoksymetry – sprawdź, co dla Ciebie przygotowaliśmy

W czym pomoże kontrolowanie pulsu spoczynkowego:

  • ocena ogólnego stanu zdrowia – tętno spoczynkowe może być użyte do sprawdzenia, czy mięsień sercowy funkcjonuje prawidłowo; wysokie lub niskie tętno może wskazywać np. na zaburzenia rytmu serca;
  • monitorowanie postępów treningowych – można sprawdzać swoje tętno spoczynkowe i zobaczyć, jak zmienia się ono w miarę ćwiczeń – jeśli zbyt szybko i za bardzo rośnie, być może należy wykonać próbę wysiłkową (dowiedz się więcej i przeczytaj artykuł o tym, jak powinien wyglądać trening cardio i jaki zakres tętna powinno się wówczas rejestrować);
  • ocena kondycji fizycznej – im niższe jest tętno spoczynkowe, tym lepiej rozwinięte jest serce, co świadczy także o lepszej kondycji fizycznej organizmu; tętno spoczynkowe u sportowców jest niższe niż u przeciętnego człowieka i potrafi dochodzić nawet do 40 uderzeń na minutę w spoczynku (mówi się, że im organizm jest bardziej wytrenowany, tym wysokość tętna spoczynkowego powinna być niższa i wahać się w zakresie od 40 do 60 uderzeń na minutę, a nawet spaść poniżej 30 uderzeń);
  • określanie intensywności ćwiczeń – tętno w spoczynku może być użyte jako punkt wyjścia do określenia pułapu tętna podczas intensywnych ćwiczeń, np. interwałowych.
Zbyt wysoki puls (powyżej 100 uderzeń na minutę) nosi nazwę tachykardii, z kolei niski puls spoczynkowy (poniżej 50 uderzeń na minutę) to bradykardia.

Jak obliczyć tętno spoczynkowe i jak je zmierzyć?

Warto wiedzieć, jak obliczyć swoje tętno spoczynkowe. Aby to zrobić, należy kolejno wykonać następujące czynności:

  1. Usiąść lub położyć się i odpocząć przez chwilę po to, aby ustabilizować pracę serca.
  2. Znaleźć punkt pomiaru – tu najlepiej sprawdzi się tętnica szyjna lub tętnica promieniowa na nadgarstku.
  3. Za pomocą palca serdecznego i wskazującego (dwa pierwsze palce) policzyć liczbę uderzeń serca przez 15 sekund, a otrzymany wynik pomnożyć razy 4.

W przypadku kiedy trenujemy intensywnie, warto znać swoje tętno maksymalne. Jego znajomość pozwala lepiej dobrać intensywność ćwiczeń oraz zakresy tętna, w których powinno się wykonywać poszczególne etapy treningu. Aby obliczyć tętno maksymalne należy od wartości 220 odjąć swój wiek, np. jeśli osoba ma 35 lat, jej maksymalne tętno to 220 – 35, czyli 185. Wykonując pomiar tętna spoczynkowego, warto spróbować zmierzyć je kilka razy, aby wiedzieć, jakie jest średnie tętno spoczynkowe.

Powiązane produkty

Jakie jest prawidłowe tętno spoczynkowe?

Prawidłowy puls spoczynkowy osoby dorosłej mieści się w granicach od 60 do 100 uderzeń na minutę. U noworodków i niemowląt tętno wynosi od 180 (noworodki) do 170 (pierwsze lata życia dziecka) uderzeń na minutę. U dzieci do 15. roku życia tętno może zawierać się w przedziale 70–100 uderzeń na minutę. Puls spoczynkowy u młodzieży wynosi ok. 80 uderzeń serca na minutę. U osób dorosłych wartość tętna spada do ok. 60 uderzeń w ciągu minuty, niemniej jest to również zależne od stanu zdrowia oraz kondycji fizycznej.

Średnie tętno u sportowców, starszych osób i dzieci – dlaczego się różni?

Serce u dzieci bije szybciej niż u osób dorosłych i wiąże się to z aktywnością układu bodźco-przewodzącego serca, który jest w stanie szybciej przekazywać impulsy i pobudzać serce do pracy, niż ma to miejsce u dorosłych. Ponadto mniejsze serce musi wykonać więcej pracy (skurczów), aby przepompować krew zgodnie z zapotrzebowaniem organizmu. Mięsień sercowy osób starszych bije z częstością ok. 70 uderzeń na minutę. Jednak jest to również zależne od wielu czynników, między innymi od przyjmowanych przez seniorów leków, głównie tych „na serce”. Wyjątkową grupą są zawodowi sportowcy (np. pływacy lub triathloniści), których serce w spoczynku potrafi bić znacznie wolniej niż u zdrowej, dorosłej osoby. Wiąże się to z bardzo dobrą kondycją fizyczną i wytrenowaniem ciała. Ich serce potrzebuje wykonać mniej pracy, aby przepompować odpowiednią dla potrzeb organizmu ilość krwi.

Co robić w przypadku, gdy tętno spoczynkowe jest za wysokie?

Wysokie tętno spoczynkowe zwane jest również tachykardią. Świadczy ona o nieprawidłowym funkcjonowaniu serca, które może być wywołane silnymi emocjami bądź różnymi chorobami, takimi jak na przykład choroba wieńcowa serca lub nadczynność tarczycy. Tachykardia niezwiązana ze stanem emocjonalnym czy fizycznym, która długo się utrzymuje lub daje objawy, np. omdlenia, duszność, wymaga konsultacji lekarskiej, diagnostyki kardiologicznej i ewentualnego leczenia.

Sprawdź, jakie leki na serce i wsparcie układu krążenia znajdziesz na DOZ.pl

Charakter i pochodzenie wysokiego pulsu lekarz może ocenić na podstawie elektrokardiogramu (EKG serca) oraz badaniach biochemicznych wykonanych z krwi (jonogram i analiza panelu tarczycowego).

Za niski puls spoczynkowy – co może oznaczać?

Niskie tętno spoczynkowe nazywane jest fachowo bradykardią.

Rozwój bradykardii występuje na skutek:

  • niedoczynności tarczycy,
  • zaburzenia automatyzmu i przewodzenia serca (bloki przedsionkowo-komorowe),
  • stosowania niektórych leków, np. beta-blokerów,
  • bardzo dobrej kondycji fizycznej i wytrenowania kondycyjnego,

Bradykardia, podobnie jak tachykardia objawowa (osłabienie, omdlenie), powinna zostać skonsultowana z lekarzem, który może zlecić badania, takie jak EKG spoczynkowe czy EKG metodą Holtera, aby wykluczyć zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta.

Problem z pulsem spoczynkowym – kiedy udać się do lekarza?

Problemy z tętnem nigdy nie powinny być bagatelizowane. Do lekarza należy udać się w przypadku:

  • wysokich wahań pulsu – nagły wzrost oraz nagły spadek tętna spoczynkowego, tym bardziej, jeśli towarzyszy im niepokój oraz złe samopoczucie;
  • zaburzeń tętna – jeśli tętno spoczynkowe jest zbyt wysokie lub zbyt niskie przez dłuższy czas;
  • jeśli zaburzeniom tętna towarzyszą objawy, takie jak ból w klatce piersiowej, duszność, niepokój, mroczki przed oczami lub omdlenia i utraty przytomności;
  • zaburzeń pulsu w trakcie przyjmowania leków, szczególnie wpływających na częstość pracy serca (beta-blokery).
  1. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika, Kraków 2019.
  2. Wytyczne ESC dotyczące diagnostyki i leczenia chorych z częstoskurczem nadkomorowym, 2019.
  3. Zmierz rodzicom puls, [online] https://rytmserca.ptkardio.pl/dla_pacjenta/37-zmierz_rodzicom_puls [dostęp:] 6.02.2023.
  4. A. Szczeklik, M. Tendera, Kardiologia. Podręcznik oparty na zasadach EBM, Kraków 2009.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl