Obrzęk żylny – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie

Obrzęk to gromadzenie się płynu w przestrzeni pozakomórkowej i pozanaczyniowej. Może być jednym z objawów niewydolności żylnej. Najczęściej można go zaobserwować po całym dniu, głównie w okolicy kostek.

1. Co to jest obrzęk żylny, jak się objawia?
2. Jakie są objawy obrzęku żylnego?
3. Obrzęk żylny – diagnostyka
4. Leczenie obrzęku żylnego
5. Suplementacja przy objawach obrzęku żylnego

Co to jest obrzęk żylny, jak się objawia?

Obrzęk żylny powstaje na skutek cofania się (refluks żylny) i zalegania krwi w naczyniach żylnych. Prowadzi to do wzrostu ciśnienia żylnego i przemieszczania się płynów do przestrzeni międzykomórkowej i naczyń chłonnych. W ten sposób powstaje obrzęk żylny. Zastój żylny objawia się narastaniem obrzęku w ciągu dnia i szczytem wieczorem. Obrzęki w okolicy kostek mogą pojawić się również u osób, które mają zdrowe żyły, a zdarza się to szczególnie po długim siedzeniu np. w czasie podróży. Obrzęk żylny częściej dotyczy kobiet po 60. roku życia, a częstość jego występowania wzrasta wraz z wiekiem.

Jakie są objawy obrzęku żylnego?

Obrzęk żylny najczęściej pojawia się na kończynach dolnych, a dokładnie wokół kostek. Narasta stopniowo przez cały dzień, a największy jest wieczorem. Ulgę przynosi odpoczynek z nogami ułożonymi powyżej poziomu serca.

Obrzęk jest wynikiem gromadzenia się w tych miejscach limfy (chłonki), a spowodowane jest to przeciążeniem układu żylno-limfatycznego. Oprócz kostek obrzęk może pojawić się również na przodostopiu jako gruby fałd skórny, który jest najbardziej widoczny podczas noszenia zbyt ciasnego obuwia. Może się to objawiać również w formie zmniejszonej ruchomości w stawie skokowym.

Obrzękom żylnym mogą towarzyszyć następujące dolegliwości:

• bóle nóg,
• skurcze kończyn,
• zespół niespokojnych nóg (RLS),
• stany zapalne żył i zakrzepy,
• poszerzenie żył widoczne gołym okiem,
• zmiany skórne wokół kostek,
• wypryski żylne,
• owrzodzenie żylne nóg,
• blizny zanikowe.

Obrzęk żylny – diagnostyka

Diagnostyka obrzęku żylnego opiera się głównie na wywiadzie lekarskim oraz badaniu fizykalnym. Lekarz ogląda kończynę z obrzękiem, a także naciska zmianę, co pozwala wstępnie ustalić pochodzenie obrzęku (sercowe, nerkowe). Najwięcej informacji dostarcza jednak badanie USG metodą Dopplera, które jest procedurą całkowicie bezinwazyjną. Badanie to pozwala ustalić przyczynę, a także poziom zaawansowania choroby żylnej.

Leczenie obrzęku żylnego

Leczenie obrzęku żylnego wynikającego z niewydolności żylnej w pierwszej kolejności opiera się na kompresjoterapii, czyli terapii uciskowej. Ma ona na celu zastosowanie ściśle określonego, stopniowanego ucisku na kończynę, aby przeciwdziałać obrzękowi lub zmniejszyć jego nasilenie, gdy już się pojawił. Na rynku dostępne są różne wyroby kompresyjne, np. pończochy, podkolanówki czy rajstopy. Należy pamiętać, że to lekarz zaleca stopień ucisku, ponieważ jest on dobierany indywidualnie dla każdego pacjenta. Zalecany jest również odpoczynek, a także sen z nogami uniesionymi ok. 15 cm powyżej bioder, co zapewnia sprawny przepływ krwi przez naczynia. Istotnym elementem leczenia obrzęku żylnego jest również fizykoterapia. Zaleca się aktywność fizyczną, taką jak jazda na rowerze, pływanie, bieganie bądź marszobieg. Ćwiczenia te pozwalają aktywować tzw. pompę mięśniową.

Leczenie farmakologiczne jest uzupełnieniem leczenia kompresyjnego. W leczeniu stosowany jest:

• dobesylan wapnia – korzystnie wpływa na ścianę naczyń krwionośnych, a także zmniejsza lepkość krwi;
• tribenozyd – reguluje czynniki odpowiedzialne za reakcję zapalną i ból, działa przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie oraz poprawia krążenie.

Suplementacja przy objawach obrzęku żylnego

Pomocniczo przy leczeniu obrzęków można zastosować preparaty, takie jak:

• diosmina,
• rutozyd,
• kwas L-askorbinowy,
• bioflawonoidy,
• nalewka z arniki,
• winorośl właściwa,
• trokserutyna,
• ruskogenina,
• esculina,
• escyna.

Ponadto w aptekach i sklepach zielarskich można znaleźć preparaty ziołowe, które mają w składzie np. wyciąg z kasztanowca czy ruszczyka kolczastego. Poprawiają one krążenie oraz stan naczyń żylnych.