Rutyna a rutozyd – czy jest między nimi różnica? Właściwości, działanie, suplementy i naturalne źródła rutyny

Rutyna to popularna nazwa stosowana dla grupy flawonoidów, które prawidłowo określa się mianem rutozydu. Posiada wiele zastosowań zarówno w lecznictwie, jak i kosmetyce. Ma silne właściwości przeciwutleniające, neutralizuje reaktywne formy tlenu, uelastycznia naczynia krwionośne i chroni je przed uszkodzeniami. Jest stosowana jako jeden ze składników kompleksów multiwitaminowych, które wspierają odporność. Zwiększa przyswajalność żelaza, przez co przy dłuższej suplementacji może wywoływać wytrącanie się kryształków w moczu. Z którymi lekami i mikroelementami nie powinno się łączyć rutyny, która cera najwięcej zyska przy stosowaniu preparatów z rutozydem oraz jaka jest wskazana dawka dzienna tego suplementu diety? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Rutozyd, nazywany zazwyczaj rutyną, należy do flawonoidów, będących metabolitami roślinnymi o wielu cennych właściwościach. Związki te są szeroko rozpowszechnione w środowisku naturalnym. Rutyna jest przede wszystkim znana z silnych właściwości antyoksydacyjnych, które dodatkowo ulegają zwiększeniu w połączeniu z innymi surowcami o aktywności przeciwutleniającej. Dodatkowo rutozyd wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe oraz wzmacniające na naczynia krwionośne.

Rutyna a rutozyd

Rutozyd, a właściwie kwercetyno-3 rutozyd, nazywany również rutyną należy do związków bioflawonoidowych. Po raz pierwszy związek ten został wyizolowany z liści Ruty zwyczajnej (łac. Ruta graveolens), od której pochodzi jego nazwa. Znaczne ilości tego związku występują również w innych roślinach, jak gryka lub perełkowiec japoński. W mniejszych ilościach występuje w licznych owocach i warzywach, m.in. w skórkach cytryn, pomarańczy i jabłek, brokułach oraz w większości roślin strączkowych.

Rutozyd – działanie lecznicze i kosmetyczne

Rutyna znana jest przede wszystkim z silnych właściwości przeciwutleniających. Ograniczając procesy oksydacyjne, działa ochronnie na lipidową błonę komórkową. Poprzez neutralizację reaktywnych form tlenu zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych i zabezpiecza je przed uszkodzeniami. Przeciwdziała to pojawianiu się obrzęków i stanów zapalnych w obrębie żył, które mogłyby spowodować pojawienie się żylaków i doprowadzić do chorób zakrzepowych. Z tego względu stosowana jest we wspomaganiu leczenia zaburzeń obwodowego krążenia żylnego, w tym jako składnik wielu leków i suplementów na żylaki. Rutozyd kwercetyny w połączeniu z witaminą C działa protekcyjnie na kolagen i elastynę, które są składnikami budulcowymi naczyń krwionośnych. Rutozyd powoduje uszczelnienie naczyń włosowatych, dzięki czemu jest skuteczny w profilaktyce oraz łagodzeniu objawów przeziębienia i grypy. Związek powoduje obniżenie ciśnienia śródgałkowego oraz zabezpiecza siatkówkę oka przed niekorzystnymi procesami oksydacyjnymi. Hamuje wydzielanie hormonów – bradykininy i mediatora prozapalnego – histaminy, działając tym samym przeciwalergicznie. Wykazuje również aktywność przeciwzapalną i niewielką przeciwbólową. Wykazano, że rutozyd działa ochronnie na komórki nerwowe, które występują w stanach upośledzenia pamięci na skutek uszkodzeń neuronów, spowodowanych niedokrwieniem komórek mózgowych. Rutyna znajduje również zastosowanie w kosmetyce, ponieważ spowalnia procesy uszkodzeń skóry związane z wiekiem, łuszczenie naskórka, przyspiesza gojenie się siniaków, stłuczeń oraz ran. Jest częstym składnikiem kremów polecanych do cery naczyniowej, ponieważ działa uszczelniająco oraz wzmacniająco na naczynka, ograniczając widoczność i tendencję do tworzenia tzw. pajączków.

Czy rutyna z witaminą C jest bardziej skuteczna w działaniu?

Rutozyd tworzy stabilne związki kompleksowe z licznymi jonami metali, m.in. żelaza, wapnia i niklu. Łączy się również z kationami, dzięki czemu przeciwdziała szybkiemu rozpadowi w wyniku utleniania kwasu l-askorbinowego, czyli witaminy C. Ponadto rutyna jest silnym antyoksydantem i wykazuje zdolność zmiatania wolnych rodników, co również zwiększa jej trwałość oraz sprzyja wydłużeniu czasu aktywności witaminy C. Z tego względu dodatek rutyny jest wskazany w preparatach z kwasem askorbinowym (wit. C)

Czy długotrwałe profilaktyczne zażywanie rutyny może być szkodliwe?

Należy zachować szczególną ostrożność przy długotrwałym przyjmowaniu preparatów z rutyną, ponieważ może ona potęgować aktywność leków przeciwzakrzepowych, obniżać aktywność antydepresantów, a także zwiększać aktywność niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).

Ponadto kobiety w ciąży oraz mamy karmiące powinny przedyskutować suplementację witaminą C z lekarzem ginekologiem.

Dowiedz się więcej o żelazie i niedokrwistości.

Rutyna – dawkowanie tabletek dorosłym i dzieciom

Jak w przypadku większości preparatów dawkowanie zależy zazwyczaj od wieku, uwarunkowań genetycznych oraz ogólnego stanu zdrowia. Zazwyczaj u dorosłych oraz młodzieży zaleca się przyjmowanie od 25 do 100 mg  rutyny na dobę. Natomiast u dzieci przeważnie podaje się od 25 do 50 mg rutozydu. Jednocześnie warto stosować się do wskazań producenta zamieszczonych na opakowaniu produktu. W przypadku wątpliwości można skonsultować dawkę z lekarzem lub farmaceutą. Substancja występuje naturalnie w pożywieniu. Dotychczas nie odnotowano przypadków jej przedawkowania. Dodatkowo suplementację rutyną zaleca się pacjentom, u których występują częste krwotoki z nosa, siniaki i pękające naczynka. Może być również traktowana jako profilaktyka retinopatii cukrzycowej i zaburzeń krążenia.

Który suplement z rutyną wybrać? Jakie są naturalne źródła rutozydu?

Rutozyd powszechnie występuje w wielu warzywach i owocach. Na skalę światową pozyskuje się ten związek z kwiatów perełkowca japońskiego (łac. Sophora japonica) oraz ziela gryki (łac. Fagopyrum esculentum), które są najbogatszymi jej źródłami. Dodatkowo można ją znaleźć w rucie, owocach aronii, pomidorach, cytrusach, jagodach. Rutyna i jej pochodne znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym i są składnikiem licznych preparatów aptecznych, zwłaszcza kompleksów multiwitaminowych. W dostępnych produktach występuje w postaci  tabletek, kapsułek, granulatu, proszków, kropli do oczu, żeli do stosowania zewnętrznego oraz czopków.