Zakwasy a DOMS – jak zapobiec bólom mięśni w trakcie i po treningu?
Mateusz Burak

Zakwasy a DOMS – jak zapobiec bólom mięśni w trakcie i po treningu?

DOMS (delayed onset muscle soreness) to opóźniona bolesność mięśni. Jest ona skutkiem intensywnego wysiłku fizycznego, w trakcie którego dochodzi do wzmożonej pracy włókien mięśniowych (ból mięśni po treningu pojawia się przeważnie w ciągu kilkunastu godzin). Domsy nie są tym samym, co zakwasy. Drugim terminem określa się ból, uczucie pieczenia mięśni w trakcie wykonywania ćwiczeń lub niedługo po ich zakończeniu. Stan ten jest spowodowany nadmiernym kumulowaniem się mleczanu w tkance mięśniowej. Jak zapobiegać zakwasom? W jaki sposób złagodzić opóźnioną bolesność mięśni?

  1. Co to są zakwasy? 
  2. Czym jest DOMS?
  3. Zakwasy i DOMS – jak im zapobiec?
  4. Co pomaga na zakwasy? Sprawdzone sposoby na DOMS
  5. Ból mięśni po treningu – zakwasy czy niepokojący objaw?

Co to są zakwasy? 

Bolesność mięśni jest efektem ubocznym intensywnego treningu i dużego ich obciążenia. Pomimo iż zarówno ból mięśni pojawiający się zaraz po ćwiczeniach fizycznych, jak i ten występujący kilka godzin później, powszechnie nazywane są zakwasami, w rzeczywistości są to dwa różne stany. 

Zakwasy („zakwaszenie” mięśni) to ból mięśniowy pojawiający się jeszcze w trakcie treningu lub tuż po jego zakończeniu.

Jak powstają zakwasy?

Zakwasy są związane z zachwianiem równowagi kwasowo–zasadowej i procesem fermentacji mlekowej. Ból pojawiający się kilka godzin po zakończonym treningu nie jest już skutkiem nagromadzenia w mięśniach kwasu mlekowego, jak zwykło się przyjmować (w ciągu kilku godzin po treningu kwas mlekowy zostaje wydalony z mięśni) – ma on inne podłoże.

Czym jest DOMS?

Stan opóźnionej bolesności mięśni określany jest terminem DOMS (ang. Delayed Onset Muscle Scorenessi) i jest zjawiskiem fizjologicznym. DOMS zazwyczaj rozpoczyna się w przeciągu kilku, kilkunastu godzin po zakończeniu aktywności fizycznej lub zmianie formy ruchu.

Czas trwania objawów związanych z mikrouszkodzeniem włókien mięśniowych może wynosić od kilkunastu godzin do nawet kilku dni. Jest to uzależnione od wielu czynników. Wśród nich wyróżnia się m.in. obciążenia treningowe, intensywność ćwiczeń czy kondycję osoby podejmującej aktywność. Uważa się, że ból mięśni po wysiłku jest wywołany kilkoma czynnikami: stanem zapalnym, obrzękiem i mechanicznymi uszkodzeniami komórek mięśniowych.

Opóźniona bolesność mięśni występuje najczęściej w rezultacie takich sytuacji, jak:

  • rozpoczynanie programu treningowego po raz pierwszy,
  • dodanie nowej aktywności lub ćwiczenia do dotychczasowego planu, 
  • zwiększenie intensywności, 
  • wykonywanie ćwiczeń w bardzo małych odstępach czasu, bez przerwy na odpoczynek.

DOMS to normalne zjawisko. Podczas treningu dochodzi do wzmożonej pracy włókien mięśniowych, które zaczynają się niejako rozpadać. Gdy potem ulegają procesom naprawczym, stają się dużo bardziej wytrzymałe. Oznacza to, że zostają lepiej przygotowane do radzenia sobie ze stresem generowanym podczas przeprowadzanego treningu aktywności fizycznej. 

Powiązane produkty

Zakwasy i DOMS – jak im zapobiec?

Jak zapobiec zakwasom? Jak uniknąć DOMS? Sposobów na złagodzenie dolegliwości lub zminimalizowanie ryzyka ich wystąpienia po treningu jest bardzo wiele. Poleca się między innymi zażycie ciepłej kąpieli kilka minut po zakończeniu ćwiczeń fizycznych, można wzbogacić taki zabieg dodaniem soli Epsom lub oleju lawendowego, co przyczyni się do jeszcze większej regeneracji tkanek i spotęguje efekt przeciwbólowy. Na opóźnioną bolesność mięśni poleca się także rozciąganie, czyli wykonywanie ćwiczeń zwiększających długość włókien mięśniowych. 

Pomocna w walce z zakwasami i DOMS może być kilkuminutowa aktywność z wykorzystaniem rollera (wałka do masażu) – mięśnie roluje się zarówno przed, jak i po treningu. W przypadku bólu po intensywnym treningu świetnie sprawdzi się również pistolet do masażu. 

Zobacz rollery i piłki do masażu w ofercie doz.pl, które pomogą pozbyć się zakwasów po treningu.

„Lekiem” na zakwasy, wykorzystywanym w odnowie biologicznej sportowców jest masaż lodem. Wykonywany przez 10–20 minut przynosi rewelacyjne efekty. Może być stosowany samodzielnie lub też w połączeniu z ciepłą kąpielą. W tym drugim przypadku, dzięki zastosowaniu bodźców termicznych o różnych temperaturach, wpływamy bardzo pozytywnie na układ krążenia.

 

Co pomaga na zakwasy? Sprawdzone sposoby na DOMS

Spokojna, umiarkowana aktywność fizyczna w postaci spacerów czy delikatnych przebieżek sprawia, że ból stopniowo się zmniejsza. Aby pozbyć się domsów można również zastosować maści i spraye chłodzące (będą one skuteczniejsze niż zabiegi rozgrzewające, wynika to z właściwości zimna, które pomaga redukować stan zapalny i obrzęki). W sytuacji silniejszych dolegliwości związanych z DOMS można sięgnąć po maści na zakwasy zawierające substancje przeciwzapalne. Dobrym sposobem może być także wykorzystanie skarbów domowej spiżarni, mowa tutaj o soku z wiśni. Zawarte w nim substancje przeciwzapalne – antocyjany – usprawniają krążenie krwi i łagodzą bóle mięśni.

W przypadku opóźnionej bolesności mięśni i zakwasów w nogach zasada „im więcej ruchu, tym lepiej” jest najwłaściwsza.

Pomocna w walce z zakwasami może okazać się suplementacja magnezu, który posiada właściwości regulacji napięcia mięśniowego i wspomagania przemian metabolicznych. Wśród zawodników sportowych oraz osób aktywnych fizycznie obserwuje się też tendencję do częstego korzystania z sauny, co w tym przypadku ma swoje uzasadnienie. Należy jednak pamiętać, że saunowanie nie może odbywać się bezpośrednio po intensywnym wysiłku i wymaga stosowania się do określonych zasad.

Aby zredukować ból mięśni po treningu, można również skorzystać z kinesiotapingu, który powoduje zmniejszenie nacisku na receptory bólowe, miejscowe zwiększenie napływu krwi żylnej i poprawę cyrkulacji chłonki. Dzięki odciążeniu i zyskaniu częściowo biernej podpory dla mięśni, można także wykorzystać aplikacje z taśm jako środek zapobiegający bólowi mięśni po wysiłku. 

Ból mięśni po treningu – zakwasy czy niepokojący objaw?

Ból pojawiający się w trakcie lub po wysiłku może mieć zróżnicowany stopień intensywności, co wpływa na zmniejszenie komfortu podczas wykonywanych ruchów, niemniej jest to stan fizjologiczny.

Niepokojącą sytuacją jest, kiedy dolegliwości pojawiające się w trakcie wysiłku są silne. Może to świadczyć o kontuzji lub schorzeniu w obrębie narządu ruchu. Podobnie w przypadku, kiedy zakwasy utrzymują się zbyt długo, a ich intensywność nie zmniejsza się. Alarmujące jest też wystąpienie zmiany zabarwienia moczu, co może świadczyć o zbyt intensywnym rozpadzie włókien mięśniowych (rabdomiolizie) i początku uszkodzenia nerek. Nie jest także sytuacją fizjologiczną pojawienie się obrzęków, opuchlizny, bolesne zmniejszenie zakresu ruchomości w stawach uniemożliwiające wykonywanie codziennych czynności. W sytuacji, kiedy obserwujemy wyżej opisane symptomy, wskazana jest konsultacja z lekarzem, a następnie z fizjoterapeutą. 

  1. Behm D. G., Chaouachi A., A review of the acute effects of static and dynamic stretching on performance, „Eur J Appl Physiol.” 2011, nr 111, s. 2633–2651.
  2. MacDonald G., Button D. C., Drinkwater E. i in., Foam rolling as a recovery tool after an intense bout of physical activity, „Med Sci Sports Exerc.” 2014, nr 46, s. 131–142.
  3. MacDonald G., Penney M. D., Mullaley M. E. i in., An acute bout of self-myofascial release increases range of motion without a subsequent decrease in muscle activation or force, „J Strength Cond Res.” 2013, nr 207, s. 812–821.
  4. Nguyen D., Brown L. E., Coburn J. W. i in., Effect of delayed-onset muscle soreness on elbow flexion strength and rate of velocity development, „J Strength Cond Res.” 2009, nr 23, s. 1282–1286.
  5. Sakamoto A., Maruyama T., Naito H., Sinclair P. J., Acute effects of high-intensity dumbbell exercise after isokinetic eccentric damage: interaction between altered pain perception and fatigue on static and dynamic muscle performance, „J Strength Cond Res.” 2010, nr 24(8), s. 2042–2049.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Czy istnieje jakiś szybki sposób na „zakwasy” po treningu? Poznaj 6 naszych pomysłów

    Intensywny trening może skutkować pojawieniem się zakwasów — specyficznego bólu wynikającego z mikrouszkodzeń mięśni, które podczas ćwiczeń są obciążone. Jak sobie z tym poradzić?

  • Dlaczego podczas wysiłku fizycznego robi nam się ciepło?

    Każdy z nas zaobserwował zapewne, że podczas podjęcia aktywności fizycznej wzrasta temperatura ciała, co objawia się m.in. zaczerwieniem skóry i wzmożoną potliwością. Dlaczego tak się dzieje?  

  • Kolka podczas biegania. Czym jest kolka wysiłkowa i jak jej uniknąć?

    Kolka podczas biegania to ostry, przeszywający ból, który nasila się podczas wdechu. Dlaczego się pojawia? Jak sobie radzić z kolką wysiłkową w trakcie biegu? Co warto robić, aby jej uniknąć?

  • Jak oddychamy podczas ćwiczeń?

    Układ oddechowy jest drugim, obok układu krążenia, najważniejszym układem w organizmie ludzkim. Jego prawidłowe funkcjonowanie wpływa nie tylko na czynność naszego mózgu, ale także na tkanki oraz narządy wewnętrzne. To właśnie to jest głównym powodem podejmowania przez nas wysiłków fizycznych. Jakie jednak konkretne reakcje przyczyniają się do tego stanu rzeczy?

  • Aktywność fizyczna chroni Twój mózg przed starzeniem

    Trening czy zdrowa dieta bezdyskusyjnie niosą wiele korzyści, jak chociażby pomagają zachować figurę i formę. Jednak w miarę upływania lat te elementy codzienności nabierają większego znaczenia. Nowe studia dowodzą, że aktywność fizyczna może wspierać zdolności poznawcze w starszym wieku.

  • Trening interwałowy – na czym polega? Przykłady i efekty ćwiczeń interwałowych

    Trening interwałowy (High Intensity Interval Training, HIIT) polega na wykonywaniu serii ćwiczeń o dużej intensywności – na poziomie 90% maksymalnego tętna, przeplatanych przerwami, podczas których tętno spada do 50–60%. Interwały są dużym obciążeniem dla organizmu, są wysiłkiem beztlenowym. Obciążają układ sercowo-naczyniowy oraz nerwowy, dlatego też nie powinny być wykonywane przez osoby początkujące bądź ze schorzeniami przewlekłymi bez wcześniejszej konsultacji lekarskiej. 

  • Trening siłowy – zasady i efekty ćwiczeń siłowych. Wskazówki dla osób początkujących

    Trening siłowy to rodzaj treningu beztlenowego, który polega na wykonywaniu kilku ćwiczeń na wszystkie bądź określone grupy mięśniowe w kilku seriach. Jego celem są przede wszystkim ukształtowanie umięśnionej sylwetki oraz poprawa wytrzymałości i wydolności organizmu. Trening na siłę przyspiesza również metabolizm i ułatwia spalanie tkanki tłuszczowej. Ponadto ćwiczenia siłowe wspomagają pracę układu krążenia oraz zwiększają produkcję endorfin, tzw. hormonów szczęścia. Jakie istnieją metody treningowe? Która z nich jest najlepsza dla osób początkujących?

  • Subkliniczna niedoczynność tarczycy – objawy, leczenie

    Tarczyca jako jeden z kluczowych gruczołów układu hormonalnego pełni istotną rolę w regulacji metabolizmu, funkcji sercowo-naczyniowych, a także procesów rozwojowych organizmu. Niedoczynność tarczycy, czyli hipotyreoza, to schorzenie wynikające z niewystarczającej produkcji hormonów tarczycy. Jedną z mniej oczywistych form tej choroby jest subkliniczna niedoczynność tarczycy – stan, który często rozwija się w sposób utajony, przez co trudniej go zdiagnozować i leczyć. Czym dokładnie jest subkliniczna niedoczynność tarczycy? Jakie są jej objawy, przyczyny, sposoby diagnostyki oraz metody terapii?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.