Bergenia grubolistna — na odporność, przebarwienia i wrzody żołądka

Bergenia grubolistna (łac. Bergenia crassifolia) jest rośliną wieloletnią należącą do rodziny skalnicowatych. Mimo że pochodzi z odległej i egzotycznej Azji Środkowej, charakteryzuje się niewielkimi wymaganiami i jest chętnie uprawiana w przydomowych ogrodach, miejskich klombach, parkach i cmentarzach. Preferuje przepuszczalne oraz wilgotne gleby, jednak poradzi sobie również w trudniejszych warunkach. Jej naturalne stanowiska to skaliste zbocza gór na wysokości 1100-1800 m n.p.m. na terenie Rosji, Mongolii i Chin. Może rosnąć zarówno na skalistych podłożach, w pobliżu zbiorników wodnych czy też w cieniu drzew. Ponadto bergenia jest rośliną mrozoodporną, a na jednym stanowisku może rosnąć nawet 10 lat.

Bergenia formuje niewielkie kępy o wysokości do 50 cm i szerokości 80 cm. Bezlistna, gruba, wyprostowana łodyga wyrasta z podziemnego kłącza. Zimozielone, mięsiste, eliptyczne liście utrzymują kolor przez cały rok. Liczne drobne kwiaty bergenii, zebrane w formie baldachów, pojawiają się na przełomie kwietnia i maja. Przybierają barwę różową, białą oraz fioletową.

Surowiec stosowany w zielarstwie stanowią liście oraz korzenie bergenii, które po zbiorach poddawane są suszeniu.

Preparaty zawierające wyciąg z bergenii zalecane są w celu poprawy funkcjonowania układu pokarmowego, łagodzenia niestrawności i biegunek oraz jako wsparcie leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Łagodzą również objawy infekcji bakteryjnych oraz grzybiczych, stany zapalne, wymioty, nadciśnienie. W zastosowaniu zewnętrznym roślina polecana jest osobom zmagającym się z łojotokiem, trądzikiem oraz przebarwieniami skóry.

Bergenia znana była w tradycyjnej medycynie azjatyckiej od starożytności i do dzisiaj jest chętnie stosowanym surowcem, w szczególności przez Tybetańczyków. Roślina leczyła dolegliwości pokarmowe, schorzenia układu moczowego oraz infekcje grzybicze i bakteryjne. Ponadto wykorzystywana jest do sporządzania herbaty Iwan-chaj, zwanej mongolską herbatką lub czigirskim czajem, którą często podaje się z mlekiem. Kwiaty bergenii są chętnie wykorzystywane w kwiaciarniach do tworzenia kompozycji.

Bergenia grubolistna wykorzystywana jest w zielarstwie oraz przemyśle farmaceutycznym ze względu na swój prozdrowotny skład. Bylina jest bogata w garbniki, flawonoidy, pochodne kumaryny, kwas askorbinowy, arbutynę, kwas galusowy, mangan, żelazo, miedź, taniny.

Roślina charakteryzuje się działaniem przeciwzapalnym, ściągającym, przeciwtrądzikowym, przeciwkrwotocznym, uspokajającym. Łagodzi infekcje bakteryjne oraz grzybicze. Działa przeciwwymiotnie, przeciwgorączkowo oraz obniża ciśnienie tętnicze krwi. Ma silne właściwości przeciwutleniające związane z obecnością katechin. Garbniki warunkują działanie przeciwbiegunkowe. Liście bergenii mogą zawierać nawet 20% arbutyny. Znajduje to zastosowanie w terapii infekcji dróg moczowych oraz w kosmetyce – np. w kremach do twarzy. Arbutyna wywiera działanie przeciwbakteryjne oraz wykazuje właściwości wybielania przebarwień skóry. Aktywność wybielająca arbutyny wiąże się z hamowaniem syntezy barwnika melaniny poprzez blokowanie aktywności enzymu tyrozynazy. Pektyny polisacharydowe z bergenii wzmacniają odporność i korzystnie wpływają na gojenie owrzodzeń żołądka i dwunastnicy.

Stosowanie bergenii grubolistnej zalecane jest w postaci naparu oraz prozdrowotnej herbaty. Łyżkę suszu bergenii należy zalać szklanką gorącej wody i pozostawić do zaparzenia na 15 minut. Spożywać po przestudzeniu 2 razy dziennie. Napar polecany jest w przypadku zaburzeń trawienia, stanów zapalnych, infekcji, bólu gardła, wzmożonego napięcia nerwowego. Herbatę z bergenii można spożywać z dodatkiem miodu oraz mleka.

Napar z rośliny można również stosować w formie okładów w przypadku trudno gojących się ran, a także łojotoku i plam barwnikowych na skórze oraz piegów. Bergenia jako dodatek do kąpieli sprawdzi się w celu łagodzenia stanów zapalnych dróg moczowych, infekcji płciowych oraz zapalenia okrężnicy. Popularne są również nalewki na bazie bergenii, które działają podobnie do naparu oraz herbaty.

Ze względu na zawartość garbników, które mogą zmniejszać skuteczność innych leków, należy zachować 3-4 godziny odstępu pomiędzy preparatami bergenii a przyjmowanymi lekami.

Przyjmowanie nadmiernej ilości preparatów zawierających bergenię grubolistną może prowadzić do wystąpienia objawów niepożądanych takich jak wahania ciśnienia tętniczego oraz kołatanie serca.