
Jonoforeza – na czym polega, jakie przynosi efekty?
Jonoforeza to zabieg fizykoterapeutyczny, który wykorzystuje prąd leczniczy. Niewątpliwą zaletą tego zabiegu jest fakt, że ma działanie miejscowe, czyli wykorzystywane w nim leki nie obciążają całego organizmu (przede wszystkim przewodu pokarmowego), a działają jedynie tym w miejscu ciała, w którym są one pacjentowi potrzebne.
Jonoforeza – co to za zabieg?
Jonoforeza, zwana także jontoforezą, jest zabiegiem wykorzystywanym w fizykoterapii. Do jej użycia potrzebny jest odpowiednio sparametryzowany prąd leczniczy oraz lek zarekomendowany przez lekarza. Żeby można było prawidłowo przeprowadzić taki zabieg, substancja lecznicza musi być w postaci płynnej.
Istotą jonoforezy jest stymulacja jonów leku za pomocą prądu, do jak najgłębszego przenikania. To z kolei umożliwia bardziej efektywne działanie farmaceutyków, bliżej miejsca, które jest źródłem bólu. Jej przewagą jest to, że lek przenika o wiele głębiej niż w przypadku tradycyjnego wcierania maści i żelów. Nie jest możliwa penetracja jego na taką głębokość, jak w zabiegu jonoforezy bez użycia prądów leczniczych.
Jonoforeza a galwanizacja i sonoforeza
W jonoforezie podobnie jak w przypadku zabiegu galwanizacji korzysta się z prądu stałego. Sonoforeza, zwana inaczej fonoforezą, ma podobne zasady działania. Polega bowiem na stymulacji substancji leczniczych za pomocą fali ultradźwiękowej do ich głębszego przenikania przez powłoki skórne.
Czy jonoforeza jest bezpieczna?
Zabiegi jonoforezy są bezpieczne pod warunkiem stosowania odpowiednich zasad i metodyki zabiegu. W przeciwnym razie lek może nie ulec wchłonięciu lub może dojść do poparzenia skóry pacjenta. Najczęściej zabieg ten wykorzystuje się w przewlekłych dolegliwościach bólowych narządu ruchu.
Rodzaje jonoforezy
Konstrukcja urządzenia do jonoforezy pozwala na kilka możliwości jego zastosowania. Mianowicie można ją wykonywać, używając jednej elektrody czynnej, a drugą traktujemy jako bierną. Taki sposób jest bardzo popularny w kosmetyce. Inny sposób to umieszczenie elektrod na zwilżonych wodą podkładach wykonanych z gazy. Pierwszy opisywany sposób to jonoforeza labilna, a drugi nazywa się jonoforezą stabilną.
W zależności od wskazań, substancji wykorzystywanych do zabiegu oraz efektów końcowych wyróżnia się także jonoforezę borowinową, wapniową, fluorkową, histaminową, dodatnią, ujemną.
Jak działa jonoforeza? Jakich efektów można się spodziewać?
Jak już wcześniej wspomniano, zabieg polega na stymulacji jonów leku do głębszego przenikania. To ma spowodować, że dotrą do tkanek, które są głęboko zlokalizowane i objęte procesem zapalnym. Udowodniono, że podczas stymulacji prądem leczniczym leki mogą penetrować nawet na głębokość około 6 cm. Dodatkowo miejscowe rozszerzenie naczyń krwionośnych pod wpływem prądu sprzyja działaniu leczniczemu, przeciwbólowemu.
Leki do jonoforezy
Leki wykorzystywane do jonoforezy muszą posiadać specjalne właściwości. Najważniejsze jest, aby ulegały one dysocjacji na kationy i aniony. Jest to proces chemiczny, w wyniku którego pod wpływem rozpuszczalnika dochodzi do wyodrębnienia jonów. Do takich leków należą chlorek wapnia i jodek potasu. Postacie wykorzystywane do zabiegu to serum do jonoforezy, roztwory, ampułki i inne preparaty.
Jonoforeza – wskazania
Wskazania do zabiegu jonoforezy to:
- kontuzje, urazy narządu ruchu,
- przewlekłe stany zapalne,
- nerwobóle,
- trądzik,
- utrudnione gojenie ran,
- procesy zapalne w obrębie gałki ocznej,
- blizny,
- choroby zwyrodnieniowe,
- nadpotliwość.
Jonoforeza w kosmetyce
Jonoforeza w kosmetyce jest wykorzystywana głównie do poprawy kondycji skóry. Ma to miejsce w przypadłościach takich jak trądzik. Poza tym stosuje się ją w owrzodzeniach, przy drożdżycy paznokci, ujędrnianiu skóry, poprawie kolorytu, łojotoku, ujędrnianiu skóry i przy spłycaniu zmarszczek.
Jonoforeza w stomatologii
W stomatologii bardzo powszechna jest jonoforeza fluorkowa jako profilaktyczny zabieg walki z próchnicą. Innym przykładem może być wykorzystanie jonoforezy w przypadku chorób przyzębia, takich jak ropień. Wówczas stosuje się leki takie jak biostymina i siarczan cynku z płynem Lugola.
Jonoforeza – przeciwwskazania
Wśród przeciwwskazań do wykonania jonoforezy wyróżnia się:
- gorączkę,
- nowotwory,
- gruźlicę i inne choroby zakaźne,
- metalowe zespolenia w okolicy zabiegu,
- zmiany zakrzepowo-zatorowe,
- rozrusznik serca,
- endoprotezy,
- miażdżycę,
- reakcje uczuleniowe na leki wykorzystywane podczas zabiegu.
Jonoforeza – jak przygotować się do zabiegu?
Miejsce zabiegowe powinno być odsłonięte. Skórę należy wcześniej umyć i osuszyć. Nie można stosować żadnych maści ani balsamów do ciała. Biżuterii oraz metalowych akcesoriów warto zostawić tego dnia w domu lub zdjąć przez zabiegiem.
W gabinecie należy przyjąć wygodną pozycję i stosować się do próśb fizjoterapeuty. W przypadku negatywnych odczuć pod elektrodami trzeba natychmiast zgłosić to osobie wykonującej zabieg.
Jonoforeza – przebieg
Jak przebiega jonoforeza? Najpierw następuje zwilżenie podkładów wodą. Powinny one być nieco większe od elektrod tak, aby uniknąć zetknięcia bezpośrednio ze skórą pacjenta. Następnie na jednym z nasączonych podkładów umieszcza się odpowiednią dawkę leku w postaci płynnej. Najpierw terapeuta musi sprawdzić czy substancja powinna być umieszczona pod anodą czy pod katodą. W innym przypadku zabieg nie będzie efektywny. Dalej należy ułożyć podkłady na skórze, położyć na nich elektrody i zainstalować mocowanie w postaci elastycznej szerokiej opaski lub bandaża. Uniemożliwi to zsuwanie się elektrod. Następnie ustala się parametry zabiegu takie jak natężenie prądu w oparciu o dawkowanie.
Jonoforeza w domu
Samodzielnie, po wcześniejszym instruktażu można wykonywać jonoforezę twarzy w domu. W innych przypadkach może to być ryzykowne i powodować wiele skutków ubocznych. Domowa jonoforeza na twarz musi być jednak zawsze skonsultowana ze specjalistą.
Jonoforeza – skutki uboczne
Popularne miejsca zabiegowe to jonoforeza krtani, kolana, dłoni, kręgosłupa, zatok, pach, strun głosowych, ucha czy barku. Cena zabiegu to zaledwie kilka złotych. Należy dodać, że w placówkach NFZ taka rehabilitacja jest wykonywana nieodpłatnie. Stosując odpowiednie dawki, można ufać, że jest to procedura całkowicie bezpieczna.
Jeśli zabieg nie zostanie przeprowadzony jednak prawidłowo, to do najczęstszych skutków ubocznych zalicza się oparzenia tkanek, opuchlizna, swędzenie i silne zaczerwienie skóry.