Jonoforeza – na czym polega, jakie przynosi efekty?
Mateusz Burak

Jonoforeza – na czym polega, jakie przynosi efekty?

Jonoforeza to zabieg fizykoterapeutyczny, który wykorzystuje prąd leczniczy. Niewątpliwą zaletą tego zabiegu jest fakt, że ma działanie miejscowe, czyli wykorzystywane w nim leki nie obciążają całego organizmu (przede wszystkim przewodu pokarmowego), a działają jedynie tym w miejscu ciała, w którym są one pacjentowi potrzebne.

Jonoforeza – co to za zabieg?

Jonoforeza, zwana także jontoforezą, jest zabiegiem wykorzystywanym w fizykoterapii. Do jej użycia potrzebny jest odpowiednio sparametryzowany prąd leczniczy oraz lek zarekomendowany przez lekarza. Żeby można było prawidłowo przeprowadzić taki zabieg, substancja lecznicza musi być w postaci płynnej.

Istotą jonoforezy jest stymulacja jonów leku za pomocą prądu, do jak najgłębszego przenikania. To z kolei umożliwia bardziej efektywne działanie farmaceutyków, bliżej miejsca, które jest źródłem bólu. Jej przewagą jest to, że lek przenika o wiele głębiej niż w przypadku tradycyjnego wcierania maści i żelów. Nie jest możliwa penetracja jego na taką głębokość, jak w zabiegu jonoforezy bez użycia prądów leczniczych.

Jonoforeza a galwanizacja i sonoforeza

W jonoforezie podobnie jak w przypadku zabiegu galwanizacji korzysta się z prądu stałego. Sonoforeza, zwana inaczej fonoforezą, ma podobne zasady działania. Polega bowiem na stymulacji substancji leczniczych za pomocą fali ultradźwiękowej do ich głębszego przenikania przez powłoki skórne.

Czy jonoforeza jest bezpieczna?

Zabiegi jonoforezy są bezpieczne pod warunkiem stosowania odpowiednich zasad i metodyki zabiegu. W przeciwnym razie lek może nie ulec wchłonięciu lub może dojść do poparzenia skóry pacjenta. Najczęściej zabieg ten wykorzystuje się w przewlekłych dolegliwościach bólowych narządu ruchu.

Rodzaje jonoforezy

Konstrukcja urządzenia do jonoforezy pozwala na kilka możliwości jego zastosowania. Mianowicie można ją wykonywać, używając jednej elektrody czynnej, a drugą traktujemy jako bierną. Taki sposób jest bardzo popularny w kosmetyce. Inny sposób to umieszczenie elektrod na zwilżonych wodą podkładach wykonanych z gazy. Pierwszy opisywany sposób to jonoforeza labilna, a drugi nazywa się jonoforezą stabilną.

W zależności od wskazań, substancji wykorzystywanych do zabiegu oraz efektów końcowych wyróżnia się także jonoforezę borowinową, wapniową, fluorkową, histaminową, dodatnią, ujemną.

Powiązane produkty

Jak działa jonoforeza? Jakich efektów można się spodziewać?

Jak już wcześniej wspomniano, zabieg polega na stymulacji jonów leku do głębszego przenikania. To ma spowodować, że dotrą do tkanek, które są głęboko zlokalizowane i objęte procesem zapalnym. Udowodniono, że podczas stymulacji prądem leczniczym leki mogą penetrować nawet na głębokość około 6 cm. Dodatkowo miejscowe rozszerzenie naczyń krwionośnych pod wpływem prądu sprzyja działaniu leczniczemu, przeciwbólowemu.  

Leki do jonoforezy

Leki wykorzystywane do jonoforezy muszą posiadać specjalne właściwości. Najważniejsze jest, aby ulegały one dysocjacji na kationy i aniony. Jest to proces chemiczny, w wyniku którego pod wpływem rozpuszczalnika dochodzi do wyodrębnienia jonów. Do takich leków należą chlorek wapnia i jodek potasu. Postacie wykorzystywane do zabiegu to serum do jonoforezy, roztwory, ampułki i inne preparaty.

Do zabiegu jonoforezy mogą być miedzy innymi wykorzystywane preparaty ibuprofenu, ketoprofenu, diklofenaku, piroksykamu czy też chlorku wapnia. Ponadto można też używać preparatów lignokainy, nowokainy czy butapirazolu i naproksenu

Jonoforeza – wskazania

Wskazania do zabiegu jonoforezy to:

  • kontuzje, urazy narządu ruchu,
  • przewlekłe stany zapalne,
  • nerwobóle,
  • trądzik,
  • utrudnione gojenie ran,
  • procesy zapalne w obrębie gałki ocznej,
  • blizny,
  • choroby zwyrodnieniowe,
  • nadpotliwość.
Są to najbardziej popularne wskazania do wykonania tej procedury. Ostatecznie kieruje na nią lekarz i ustala, czy prezentowane przez pacjenta objawy mogą ulec złagodzeniu przy zastosowaniu jonoforezy.

Jonoforeza w kosmetyce

Jonoforeza w kosmetyce jest wykorzystywana głównie do poprawy kondycji skóry. Ma to miejsce w przypadłościach takich jak trądzik. Poza tym stosuje się ją w owrzodzeniach, przy drożdżycy paznokci, ujędrnianiu skóry, poprawie kolorytu, łojotoku, ujędrnianiu skóry i przy spłycaniu zmarszczek.

Jonoforeza w stomatologii

W stomatologii bardzo powszechna jest jonoforeza fluorkowa jako profilaktyczny zabieg walki z próchnicą. Innym przykładem może być wykorzystanie jonoforezy w przypadku chorób przyzębia, takich jak ropień. Wówczas stosuje się leki takie jak biostymina i siarczan cynku z płynem Lugola.

Jonoforeza – przeciwwskazania

Wśród przeciwwskazań do wykonania jonoforezy wyróżnia się:

  • gorączkę,
  • nowotwory,
  • gruźlicę i inne choroby zakaźne,
  • metalowe zespolenia w okolicy zabiegu,
  • zmiany zakrzepowo-zatorowe,
  • rozrusznik serca,
  • endoprotezy,
  • miażdżycę,
  • reakcje uczuleniowe na leki wykorzystywane podczas zabiegu.
Co bardzo istotne: jonoforezy nie powinno się wykonywać u kobiet w ciąży i osób z zaburzeniami czucia.     

Jonoforeza – jak przygotować się do zabiegu?

Miejsce zabiegowe powinno być odsłonięte. Skórę należy wcześniej umyć i osuszyć. Nie można stosować żadnych maści ani balsamów do ciała. Biżuterii oraz metalowych akcesoriów warto zostawić tego dnia w domu lub zdjąć przez zabiegiem.

W gabinecie należy przyjąć wygodną pozycję i stosować się do próśb fizjoterapeuty. W przypadku negatywnych odczuć pod elektrodami trzeba natychmiast zgłosić to osobie wykonującej zabieg.  

Jonoforeza – przebieg

Jak przebiega jonoforeza? Najpierw następuje zwilżenie podkładów wodą. Powinny one być nieco większe od elektrod tak, aby uniknąć zetknięcia bezpośrednio ze skórą pacjenta. Następnie na jednym z nasączonych podkładów umieszcza się odpowiednią dawkę leku w postaci płynnej. Najpierw terapeuta musi sprawdzić czy substancja powinna być umieszczona pod anodą czy pod katodą. W innym przypadku zabieg nie będzie efektywny. Dalej należy ułożyć podkłady na skórze, położyć na nich elektrody i zainstalować mocowanie w postaci elastycznej szerokiej opaski lub bandaża. Uniemożliwi to zsuwanie się elektrod. Następnie ustala się parametry zabiegu takie jak natężenie prądu w oparciu o dawkowanie.

Zwykle już 0.1 mA/cm2  umożliwia wchłanianie leku. Czas ustala się indywidualnie chociaż najczęściej jest to kilka lub kilkanaście minut.

Jonoforeza w domu

Samodzielnie, po wcześniejszym instruktażu można wykonywać jonoforezę twarzy w domu. W innych przypadkach może to być ryzykowne i powodować wiele skutków ubocznych. Domowa jonoforeza na twarz musi być jednak zawsze skonsultowana ze specjalistą.

Jonoforeza – skutki uboczne

Popularne miejsca zabiegowe to jonoforeza krtani, kolana, dłoni, kręgosłupa, zatok, pach, strun głosowych, ucha czy barku. Cena zabiegu to zaledwie kilka złotych. Należy dodać, że w placówkach NFZ taka rehabilitacja jest wykonywana nieodpłatnie. Stosując odpowiednie dawki, można ufać, że jest to procedura całkowicie bezpieczna.

Jeśli zabieg nie zostanie przeprowadzony jednak prawidłowo, to do najczęstszych skutków ubocznych zalicza się oparzenia tkanek, opuchlizna, swędzenie i silne zaczerwienie skóry.

  1. I. Singh, S. Prasanthi, Percutaneous penetration enhancement in transdermal drug delivery, „Asian Journal of Pharmaceutics”, nr 92 2010.
  2. R. Prasad, V. Koul, R. Khar, Transdermal iontophoretic delivery of methotrexate: physicochemical considerations,„Trends in Biomaterials & Artificial Organs”, 2005.
  3. Y. B. Schuetz, A. Naik, R. H. Guy, Y. N. Kalia, Emerging strategies for the transdermal delivery of peptide and protein drug, „Expert Opinion on Drug Delivery”, nr 2 2005.
  4. J. F .Huang, K. C. Sung, O.Y. Hu, J. J. Wang, Y. H. Lin, J. Y. Fang, The effects of electrically assisted methods on transdermal delivery of nalbuphine benzoate and sebacoyl dinalbuphine ester from solutions and hydrogels, „International Journal of Pharmaceutics”, nr 297 2005.
  5. C. Kochhar, G. Imanidis, In-vitro transdermal iontophoretic delivery of leuprolide under constant current application, „Journal of Controlled Release”, nr 98 2004.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Żywienie medyczne podczas chemioterapii – co należy wiedzieć?

    Choć chemioterapia ma na celu niszczenie komórek nowotworowych, to niestety oddziałuje również na cały organizm i powoduje szereg skutków ubocznych. Odpowiednie żywienie odgrywa ważną rolę w procesie leczenia i poprawia samopoczucie pacjentów. Jak powinno wyglądać żywienie medyczne podczas chemioterapii?

  • Leczenie promieniami podczerwonymi – czym jest i jak korzystać z infrared (IR)?

    Terapia infrared (IR) opiera się na wykorzystaniu światła podczerwonego, którego zastosowanie jest poparte badaniami naukowymi. Jego właściwości są dobrze znane i wykorzystywane już od pewnego czasu. Jedne z najciekawszych możliwości zastosowania terapii infrared, opisywane w wielu różnych źródłach naukowych, to przede wszystkim leczenie bólu i pobudzanie wzrostu komórek w organizmie.

  • Czy kot domowy powinien wychodzić na dwór?

    Kot domowy to jedno z najbardziej tajemniczych i fascynujących zwierząt, które towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat. Choć dzisiaj postrzegany jest głównie jako zwierzę domowe, zachował swoje drapieżne instynkty, które niejednokrotnie stają się wyzwaniem – zarówno dla jego opiekunów, jak i dla lokalnych ekosystemów. Jakie są korzenie jego współpracy z człowiekiem i jakie zagrożenia wiążą się z jego swobodnym wypuszczaniem?

  • Dieta niskosodowa – dla kogo? Przepisy od dietetyka

    Sód to pierwiastek niezbędny do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego podstawową rolą jest kontrola objętości płynów pozakomórkowych oraz utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej. Sód jest niezwykle ważny, jednak jego nadmiar spożywany głównie w postaci soli kuchennej może wpływać na wzrost ciśnienia tętniczego krwi, niewydolność nerek oraz na wiele innych patologicznych procesów w organizmie. Czym jest dieta niskosodowa? Jakie niesie za sobą korzyści? Kto szczególnie powinien stosować dietę niskosodową? 

  • Jak się przygotować do sylwestra? Twarz, ciało i... nawodnienie

    Sylwestrowa noc to wyjątkowa okazja, by z radością pożegnać stary rok i przywitać nowy. Aby zabawa była udana, a poranek 1 stycznia okazał się łaskawszy, warto pamiętać o kilku zasadach i wprowadzić je w życie jeszcze przed szampańską imprezą.

  • Jak oczyścić organizm w 3 dni – przepisy dietetyka

    W okresie świątecznym często spożywamy więcej ciężkostrawnych, słodkich i tłustych posiłków niż zazwyczaj, co może prowadzić do zaburzeń trawiennych i gorszego samopoczucia. Czy po takim czasie powinniśmy oczyścić organizm specjalną dietą? Jak racjonalnie oczyścić organizm w 3 dni? Kto nie powinien korzystać z detoksów?

  • Jak skutecznie chronić psa lub kota przed pasożytami? Praktyczne porady

    Pasożyty stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia naszych pupili - psów i kotów. Zarażenie nimi może prowadzić do groźnych chorób, a nawet do stanów zagrażających życiu – szczególnie u młodych zwierząt. Dowiedz się, jak skutecznie dbać o profilaktykę, regularne odrobaczanie oraz ochronę przed pchłami i kleszczami.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.