Światłolecznictwo (fototerapia) – wskazania, rodzaje, efekty terapii światłem

Na czym polega światłolecznictwo?

Światłolecznictwo jest jedną z dziedzin fizykoterapii, do procesu leczenia wykorzystuje urządzenia emitujące różnego rodzaju promieniowanie (może ono różnić się kilkom parametrami, takimi jak: kolor, działanie termiczne, długość oraz energia fal świetlnych. 

Leczenie światłem polega na ekspozycji pożądanych części ciała na działanie promieniowania. Zabieg wykonywany jest w ściśle określonych warunkach, z zachowaniem właściwego czasu i odległości źródła światła od ciała. 

Geneza zastosowania tego rodzaju leczenia sięga zamierzchłych czasów, kiedy to wierzono w dobroczynny wpływa energii słonecznej na poprawę samopoczucia i witalności. Jeszcze całkiem niedawno wykorzystywano helioterapię w procesie zwalczania choroby zakaźnej, jaką jest gruźlica. 

Światłolecznictwo – rodzaje urządzeń do terapii światłem

Helioterapia

Najbardziej naturalną i dostępną formą leczenia światłem jest wspomniana wcześniej helioterapia, czyli ekspozycja na działanie promieni słonecznych. Przy zachowaniu środków ostrożności i rozważnym opalaniu, można liczyć na wiele korzyści – kąpiel słoneczna, dzięki swoim następstwom w postaci reakcji fotochemicznej i rumieniowi cieplnemu, wspomaga między innymi produkcję witaminy D. Jest ona niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu kostnego, zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. Helioterapia wykazuje także działanie przeciwdepresyjne, wspomaga przemianę materii oraz zwiększa odporność. 

Promieniowanie podczerwone IR

Inną formą terapii z wykorzystaniem światła jest ekspozycja z zastosowaniem lampy Sollux. Generowana przez nią podczerwień charakteryzuje się silnym działaniem cieplnym, mocno rozgrzewa Bardzo często stosowana jest w schorzeniach przebiegających ze sztywnością stawów oraz mięśni. Zastosowanie filtra w kolorze niebieskim pozwala nieco zmienić jej właściwości. Wówczas oddziałuje przeciwzapalnie, co sprawdza się w schorzeniach zatok oraz przy porażeniu nerwu twarzowego typu Bella. Poza tym stosuje się także sondy punktowe emitujące promieniowanie laserowe, skanery, sondy prysznicowe. 

Światło spolaryzowane, promieniowanie ultrafioletowe UV

Do światłoterapii zalicza się także stosowanie lamp kwarcowych, które emitują promieniowanie ultrafioletowe UV oraz lamp typu bioptron emitujących światło spolaryzowane, a także aplikatorów i urządzeń do ledoterapii. W ostatnim czasie na rynku pojawiła się także możliwość wykonania zabiegów z użyciem lampy Q.light przeznaczonej do terapii światłem spolaryzowanym. 

Światłolecznictwo – rodzaje zabiegów

Laseroterapia

W przypadku laseroterapii miejscowo traktuje się pole zabiegowe, przykładając bezpośrednio do powierzchni skóry końcówkę sondy, co pozwala zmniejszyć straty energii i niemal w całości zaabsorbować promieniowanie. W przypadku przeciwwskazań do takiej formy zabiegu stosuje się metodę bezkontaktową, polegającą na ekspozycji miejsca zabiegowego z pewnej odległości. 

Naświetlanie lampą Sollux

Naświetlanie lampą sollux wymaga odpowiedniej odległości od źródła światła – 30-50 cm, użycia okularów ochronnych – tak, jak w przypadku lasera. Czas trwania takiej ekspozycji nie powinien przekraczać 20 minut.

Ledoterapia

Stosowanie ledoterapii odbywa się natomiast zazwyczaj w połączeniu z kąpielą, zastosowaniem pola magnetycznego czy w czasie pobytu w grocie solnej. Nie wymaga to ochrony oczu, a sam zabieg może trwać długo, nie przynosząc żadnych niepożądanych rezultatów.

Wykorzystanie lampy Bioptron

Podobnie jest w przypadku lampy bioptron. Znaczenie ma odległość, która powinna wynosić w granicach 5-15 cm, a czas to około 10 minut dziennie. Miejscowe naświetlania z użyciem tego urządzenia nie wymagają ochrony oczu. Może być wykorzystywane przez osoby w każdym wieku, nie odnotowano także efektów ubocznych. 

Lampa kwarcowa

Nieco inaczej jest w przypadku lampy kwarcowej. Zabieg z jej wykorzystaniem powinien być ściśle kontrolowany przez fizjoterapeutę. Czas jego trwania wynosi od kilkunastu sekund do 10 minut. Pacjent w tym czasie przebywa w specjalnie do tego celu przeznaczonym pomieszczeniu, posiada okulary ochronne nieprzepuszczające promieni UV i odsłania część ciała poddawaną naświetlaniom. Zabieg jest przeznaczony dla osób z trądzikiem, łuszczycą, zakażeniami powłok skórnych czy odleżynami. 

Zabieg z użyciem lampy Q.light

Zdecydowanie najbardziej przyjemną procedurą jest ciekawie brzmiąca „kąpiel w kolorach”, czyli zabieg z użyciem lampy Q.light. Pacjent ma możliwość patrzenia bezpośrednio w źródło światła bez ryzyka uszkodzenia wzroku. W tym celu wykorzystuje się widmo 6 kolorów. Ma to na celu stymulację przysadki mózgowej i poprawę funkcjonowania naszego organizmu poprzez dostarczenie odpowiedniej dawki energii z wykorzystaniem barw. Odnotowano bardzo duży, pozytywny wpływ na sferę psychiczną po ekspozycji pacjentów na tego rodzaju „kąpiele”. Wobec tego faktu bardzo wiele placówek specjalizujących się w leczeniu chorób psychicznych wyposażyło się w to urządzenie. A warto podkreślić, że to nie jedyna możliwość zastosowania tego promiennika. 

Światłolecznictwo – wskazania i przeciwwskazania

Wśród wskazań do światłoterapii z użyciem lamp wymienia się:

• infekcje i choroby skóry,
• zespoły bólowe narządu ruchu,
• utrudnione gojenie ran i odleżyn,
• przykurcze mięśni,
• zaburzenia krążenia krwi,
• bóle migrenowe,
• nerwobóle,
• choroby przewodu pokarmowego,
• niektóre schorzenia o podłożu psychicznym,
• terapię blizn,
• stany napięcia i stresu.

Z kolei do przeciwwskazań do światłoterapii zalicza się:

• zwiększoną wrażliwość na światło,
• stosowanie leków fotouczulających,
• nowotwory,
• ciążę,
• choroby wirusowe i bakteryjne,
• gorączkę,
• niektóre wady serca,
• niektóre schorzenia metaboliczne, jak np. niedoczynność i nadczynność tarczycy,
• zakrzepicę,
• miażdżycę,
• stan po niedawno przebytej radioterapii.

Przed przystąpieniem do jakiegokolwiek zabiegu świetlnego wymagana jest konsultacja ze specjalistą w celu właściwej kwalifikacji i uniknięcia ryzyka przykrych powikłań. 

Światłolecznictwo – efekty

Do najczęściej przewijających się w badaniach naukowych rezultatów leczenia światłem zalicza się:

• poprawę krążenia, 
• przyspieszenie przemiany materii, 
• stymulację podziałów komórkowych, 
• pobudzenie układu limfatycznego,
• działanie przeciwzapalne, 
• poprawę ogólnego wyglądu skóry i zmniejszenie cellulitu, 
• optymalizację działanie preparatów kosmetycznych aplikowanych na powłoki skórne,
• zmniejszenie napięcia mięśniowe,
• łagodzenie objawów przewlekłej ekspozycji na działanie czynników stresowych.