zabieg fonoforezy na kolanie
Mateusz Burak

Fonoforeza – co to za zabieg? Wskazania, przebieg, efekty

Fonoforeza jest jednym z zabiegów powszechnie wykorzystywanych w fizykoterapii. Ze względu na bardzo szerokie możliwości zastosowania cieszy się on dużą popularnością. Pacjenci niejednokrotnie opisują pozytywne rezultaty, szczególnie jeśli chodzi o łagodzenie bólu przewlekłego.

Fonoforeza – co to za zabieg?

Fonoforeza znana jest także pod nazwami nadźwiękawianie oraz sonoforeza. Są to pojęcia używane zamiennie. Procedura polega na stymulacji substancji leczniczych do ich głębszego przenikania w głąb skóry. Pomaga w tym emisja przez urządzenie fali dźwiękowej, która pomaga dotrzeć lekom do dużo głębszych warstw skóry niż w przypadku tradycyjnego wklepywania z użyciem własnych rąk.  

Fonoforeza a jonoforeza

Jak już wcześniej wspomniano, fonoforeza to zabieg ułatwiający przenikanie farmaceutyków przez skórę. Wykorzystuje się do tego fale dźwiękowe emitowane przez głowicę. Jonoforeza ma podobne zadanie, jednak do głębszej penetracji leku wykorzystuje się prądy lecznicze, a nie fale ultradźwiękowe. W praktyce stosuje się jeszcze połączenie elektroterapii i ultradźwięków, co określa się mianem terapii skojarzonej. Przynosi ona bardzo dobre rezultaty.  

Z jakimi lekami wykonuje się fonoforezę?

Leki wykorzystywane do fonoforezy wykazują najczęściej działanie przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. Równie często stosuje się substancje charakteryzujące się oddziaływaniem przeciwzakrzepowym, przeciwuczuleniowym, ściągającym, regenerującym, wysuszającym oraz przeciwobrzękowym. Efektywność wchłaniania farmaceutyków jest uzależniona od czasu trwania zabiegu, a nie jak się powszechnie uważa od zastosowanego natężenia. Jaki żel najczęściej jest wybierany? Jeśli chodzi o działanie przeciwzapalne, to zdecydowanie dominuje tutaj zabieg wykonywany z diklofenakiem.     

Powiązane produkty

Jak przygotować się do zabiegu fonoforezy?

Przede wszystkim należy zabrać ze sobą wykupioną wcześniej w aptece substancję leczniczą, którą zaleci lekarz. Skóra w miejscu zabiegu powinna być czysta i sucha. Nie należy stosować na własną rękę żadnych maści, balsamów ani kremów. Pacjent powinien być przygotowany na odsłonięcie skóry w miejscu, w którym będzie przykładana głowica. Na zabieg fonoforezy warto zabrać ze sobą także ręcznik, żeby móc zetrzeć ewentualny nadmiar niewchłoniętej substancji użytej do nadźwiękawiania.

W zależności od tego, jaki efekt jest pożądany, terapeuta może wcześniej odpowiednio przygotować powłoki skórne. Mianowicie, jeśli pole zabiegowe zostanie ogrzane to zabieg zadziała bardziej powierzchownie. Jeśli natomiast oziębimy skórę, to będziemy mieli do czynienia z penetracją na znacznie większą głębokość.  

Fonoforeza – przebieg

Fonoforezę wykonuje się za pomocą urządzenia wyposażonego w głowicę. Przypomina ona kształtem miniaturową suszarkę z płasko zakończoną, metalową końcówką. Po rozprowadzeniu odpowiedniej ilości substancji leczniczej w miejscu zabiegu, przykłada się głowicę bezpośrednio do skóry i wykonuje powolne, koliste ruchy, utrzymując cały czas pełen kontakt powierzchni głowicy ze skórą. Tempo ich wykonywania to jedno okrążenie na 2–3 sekundy. Należy również pamiętać o wywieraniu lekkiego ucisku na tkanki.  

Jakie efekty daje zabieg fonoforezy?

Działanie fonoforezy to przede wszystkim zmniejszanie patologicznego napięcia mięśni. Uelastycznianie blizn, przykurczów oraz przyspieszanie gojenia się ran. Dodatkowo opisuje się poprawę cyrkulacji chłonki, działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i zdecydowaną poprawę ukrwienia tkanek w okolicy poddawanej nadźwiękawianiu. 

Fonoforeza – kiedy się ją wykonuje? Wskazania do zabiegu

Wśród podstawowych wskazań do zabiegu fonoforezy wyróżnia się:

  • rwę kulszową,
  • zespół Sudecka,
  • ostrogi piętowe,
  • przykurcz Dupuytrena,
  • zmiany zwyrodnieniowe narządu ruchu,
  • blizny po zabiegach, urazach,
  • odleżyny,
  • owrzodzenia,
  • zmiany skórne,
  • nerwobóle,
  • obrzęki,
  • krwiaki,
  • zaburzenia ukrwienia kończyn dolnych.
Dawki leków do fonoforezy dobiera się w zależności od tego, czy mamy do czynienia ze stanem ostrym, czy przewlekłym. Bardzo ważnym kryterium jest również to, jaki rezultat chcemy uzyskać. Generalnie wykorzystuje się dawki od 0.05 W/cm2 do maksymalnie 2 W/cm2.

Fonoforeza – przeciwwskazania, skutki uboczne

Przeciwwskazania do wykonywania ultradźwięków w fizjoterapii obejmują:

  • nowotwory,
  • żylaki,
  • zaawansowane zmiany zakrzepowe,
  • choroby zakaźne,
  • dysfunkcje układu krzepnięcia,
  • ciąża,
  • zespolenia metalowe w miejscu zabiegu,
  • okolice nasad kości długich u dzieci,
  • rozrusznik serca,
  • wyniszczenie organizmu.

Wśród skutków ubocznych fonoforezy w rehabilitacji wyróżnić można następujące problemy i dysfunkcje. Przede wszystkim mówi się o zaparciach, przewlekłych bólach głowy, wzmożonej męczliwości, uszkodzeniach słuchu i zawrotach głowy.  

Fonoforeza – cena, gdzie wykonać, o czym warto pamiętać?

Warto pamiętać, aby zawsze mieć lek odpowiedni do fonoforezy. W tym celu najpierw należy udać się po skierowanie na zabieg i dobranie przez lekarza odpowiedniej substancji. Sama procedura powinna być wykonana w miarę szybko, gdyż czas działa tutaj na niekorzyść pacjenta. Cena zabiegu nie jest zawrotna i mieści się w granicach kilku, kilkunastu złotych. Jest on całkowicie refundowany więc w przypadku, kiedy wyznaczony termin nie jest zbyt odległy, można skorzystać z fonoforezy całkowicie za darmo w ramach NFZ.

Należy pamiętać, że poważnym naruszeniem jest samodzielne wykonywanie zabiegu przez pacjenta. Mimo, że jest to ciągle dość często widywana praktyka, to należy mieć świadomość tego, co może się zdarzyć i że stwarza to poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Tak więc głowica powinna być prowadzona jedynie przez wykwalifikowanego terapeutę i przez nikogo więcej. Wymaga to bowiem znajomości anatomii, fizjologii oraz mechanizmu zabiegu ultradźwięków.
  1. R. J..Allen, Physical agents used in the management of chronic pain by physical therapists, „Physical Medicine and Rehabilitation Clinics of North America”, nr 17 2006.
  2. S. Dagenais, J. Caro, S. Haldeman, A systematic review of low back pain cost of illness studies in the United States and internationally, „The Spine Journal”, nr 8 2008.
  3. N. A. De Morton, The pedro scale is a valid measure of the methodological quality of clinical trials: a demographic study, „Australian Journal of Physiotherapy”, nr 55 2009.
  4. S. Ebadi, N.N. Ansari, S. Naghdi i in., The effect of continuous ultrasound on chronic non-specific low back pain: a single blind placebo-controlled randomized trial, „BMC Musculoskeletal Disorders”, nr 13 2012.
  5. K. Walewicz, J. Taradaj, M. Dobrzyński i in., Effect of radial extracorporeal shock wave therapy on pain intensity, functional efficiency, and postural control parameters in patients with chronic low back pain: a randomized clinical tria, „Journal of Clinical Medicine”, nr 9 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij