zabieg fonoforezy na kolanie
Mateusz Burak

Fonoforeza – co to za zabieg? Wskazania, przebieg, efekty

Fonoforeza jest jednym z zabiegów powszechnie wykorzystywanych w fizykoterapii. Ze względu na bardzo szerokie możliwości zastosowania cieszy się on dużą popularnością. Pacjenci niejednokrotnie opisują pozytywne rezultaty, szczególnie jeśli chodzi o łagodzenie bólu przewlekłego.

Fonoforeza – co to za zabieg?

Fonoforeza znana jest także pod nazwami nadźwiękawianie oraz sonoforeza. Są to pojęcia używane zamiennie. Procedura polega na stymulacji substancji leczniczych do ich głębszego przenikania w głąb skóry. Pomaga w tym emisja przez urządzenie fali dźwiękowej, która pomaga dotrzeć lekom do dużo głębszych warstw skóry niż w przypadku tradycyjnego wklepywania z użyciem własnych rąk.  

Fonoforeza a jonoforeza

Jak już wcześniej wspomniano, fonoforeza to zabieg ułatwiający przenikanie farmaceutyków przez skórę. Wykorzystuje się do tego fale dźwiękowe emitowane przez głowicę. Jonoforeza ma podobne zadanie, jednak do głębszej penetracji leku wykorzystuje się prądy lecznicze, a nie fale ultradźwiękowe. W praktyce stosuje się jeszcze połączenie elektroterapii i ultradźwięków, co określa się mianem terapii skojarzonej. Przynosi ona bardzo dobre rezultaty.  

Z jakimi lekami wykonuje się fonoforezę?

Leki wykorzystywane do fonoforezy wykazują najczęściej działanie przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. Równie często stosuje się substancje charakteryzujące się oddziaływaniem przeciwzakrzepowym, przeciwuczuleniowym, ściągającym, regenerującym, wysuszającym oraz przeciwobrzękowym. Efektywność wchłaniania farmaceutyków jest uzależniona od czasu trwania zabiegu, a nie jak się powszechnie uważa od zastosowanego natężenia. Jaki żel najczęściej jest wybierany? Jeśli chodzi o działanie przeciwzapalne, to zdecydowanie dominuje tutaj zabieg wykonywany z diklofenakiem.     

Powiązane produkty

Jak przygotować się do zabiegu fonoforezy?

Przede wszystkim należy zabrać ze sobą wykupioną wcześniej w aptece substancję leczniczą, którą zaleci lekarz. Skóra w miejscu zabiegu powinna być czysta i sucha. Nie należy stosować na własną rękę żadnych maści, balsamów ani kremów. Pacjent powinien być przygotowany na odsłonięcie skóry w miejscu, w którym będzie przykładana głowica. Na zabieg fonoforezy warto zabrać ze sobą także ręcznik, żeby móc zetrzeć ewentualny nadmiar niewchłoniętej substancji użytej do nadźwiękawiania.

W zależności od tego, jaki efekt jest pożądany, terapeuta może wcześniej odpowiednio przygotować powłoki skórne. Mianowicie, jeśli pole zabiegowe zostanie ogrzane to zabieg zadziała bardziej powierzchownie. Jeśli natomiast oziębimy skórę, to będziemy mieli do czynienia z penetracją na znacznie większą głębokość.  

Fonoforeza – przebieg

Fonoforezę wykonuje się za pomocą urządzenia wyposażonego w głowicę. Przypomina ona kształtem miniaturową suszarkę z płasko zakończoną, metalową końcówką. Po rozprowadzeniu odpowiedniej ilości substancji leczniczej w miejscu zabiegu, przykłada się głowicę bezpośrednio do skóry i wykonuje powolne, koliste ruchy, utrzymując cały czas pełen kontakt powierzchni głowicy ze skórą. Tempo ich wykonywania to jedno okrążenie na 2–3 sekundy. Należy również pamiętać o wywieraniu lekkiego ucisku na tkanki.  

Jakie efekty daje zabieg fonoforezy?

Działanie fonoforezy to przede wszystkim zmniejszanie patologicznego napięcia mięśni. Uelastycznianie blizn, przykurczów oraz przyspieszanie gojenia się ran. Dodatkowo opisuje się poprawę cyrkulacji chłonki, działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i zdecydowaną poprawę ukrwienia tkanek w okolicy poddawanej nadźwiękawianiu. 

Fonoforeza – kiedy się ją wykonuje? Wskazania do zabiegu

Wśród podstawowych wskazań do zabiegu fonoforezy wyróżnia się:

  • rwę kulszową,
  • zespół Sudecka,
  • ostrogi piętowe,
  • przykurcz Dupuytrena,
  • zmiany zwyrodnieniowe narządu ruchu,
  • blizny po zabiegach, urazach,
  • odleżyny,
  • owrzodzenia,
  • zmiany skórne,
  • nerwobóle,
  • obrzęki,
  • krwiaki,
  • zaburzenia ukrwienia kończyn dolnych.
Dawki leków do fonoforezy dobiera się w zależności od tego, czy mamy do czynienia ze stanem ostrym, czy przewlekłym. Bardzo ważnym kryterium jest również to, jaki rezultat chcemy uzyskać. Generalnie wykorzystuje się dawki od 0.05 W/cm2 do maksymalnie 2 W/cm2.

Fonoforeza – przeciwwskazania, skutki uboczne

Przeciwwskazania do wykonywania ultradźwięków w fizjoterapii obejmują:

  • nowotwory,
  • żylaki,
  • zaawansowane zmiany zakrzepowe,
  • choroby zakaźne,
  • dysfunkcje układu krzepnięcia,
  • ciąża,
  • zespolenia metalowe w miejscu zabiegu,
  • okolice nasad kości długich u dzieci,
  • rozrusznik serca,
  • wyniszczenie organizmu.

Wśród skutków ubocznych fonoforezy w rehabilitacji wyróżnić można następujące problemy i dysfunkcje. Przede wszystkim mówi się o zaparciach, przewlekłych bólach głowy, wzmożonej męczliwości, uszkodzeniach słuchu i zawrotach głowy.  

Fonoforeza – cena, gdzie wykonać, o czym warto pamiętać?

Warto pamiętać, aby zawsze mieć lek odpowiedni do fonoforezy. W tym celu najpierw należy udać się po skierowanie na zabieg i dobranie przez lekarza odpowiedniej substancji. Sama procedura powinna być wykonana w miarę szybko, gdyż czas działa tutaj na niekorzyść pacjenta. Cena zabiegu nie jest zawrotna i mieści się w granicach kilku, kilkunastu złotych. Jest on całkowicie refundowany więc w przypadku, kiedy wyznaczony termin nie jest zbyt odległy, można skorzystać z fonoforezy całkowicie za darmo w ramach NFZ.

Należy pamiętać, że poważnym naruszeniem jest samodzielne wykonywanie zabiegu przez pacjenta. Mimo, że jest to ciągle dość często widywana praktyka, to należy mieć świadomość tego, co może się zdarzyć i że stwarza to poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Tak więc głowica powinna być prowadzona jedynie przez wykwalifikowanego terapeutę i przez nikogo więcej. Wymaga to bowiem znajomości anatomii, fizjologii oraz mechanizmu zabiegu ultradźwięków.
  1. R. J..Allen, Physical agents used in the management of chronic pain by physical therapists, „Physical Medicine and Rehabilitation Clinics of North America”, nr 17 2006.
  2. S. Dagenais, J. Caro, S. Haldeman, A systematic review of low back pain cost of illness studies in the United States and internationally, „The Spine Journal”, nr 8 2008.
  3. N. A. De Morton, The pedro scale is a valid measure of the methodological quality of clinical trials: a demographic study, „Australian Journal of Physiotherapy”, nr 55 2009.
  4. S. Ebadi, N.N. Ansari, S. Naghdi i in., The effect of continuous ultrasound on chronic non-specific low back pain: a single blind placebo-controlled randomized trial, „BMC Musculoskeletal Disorders”, nr 13 2012.
  5. K. Walewicz, J. Taradaj, M. Dobrzyński i in., Effect of radial extracorporeal shock wave therapy on pain intensity, functional efficiency, and postural control parameters in patients with chronic low back pain: a randomized clinical tria, „Journal of Clinical Medicine”, nr 9 2020.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Stan podgorączkowy – czy i jak zmniejszać? Przyczyny

    Stan podgorączkowy, czyli sytuacja, kiedy temperatura ciała wynosi między 37 a 38 stopni Celsjusza, jest często wynikiem reakcji organizmu na infekcję lub stan zapalny. Niepewność, skąd się bierze i co oznacza, może budzić lęk, szczególnie gdy dotyczy osób w delikatnych okresach życia, takich jak ciąża, okres niemowlęcy czy rekonwalescencja po operacji. Czym jest stan podgorączkowy oraz jak i czy w ogóle go leczyć?

  • Łuszczyca – przyczyny, objawy i leczenie. Jak wygląda łuszczyca?

    Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą autoimmunologiczną skóry, która charakteryzuje się występowaniem zmian o typie czerwonobrunatnej grudki pokrytej srebrzystą łuską. Do czynników ryzyka rozwoju łuszczycy zalicza się podłoże genetyczne oraz czynniki wyzwalające takie jak infekcje, stres, urazy czy palenie tytoniu.

  • Glista ludzka – objawy glistnicy. Rozpoznanie, badania, leczenie zakażenia glistą ludzką

    Glista ludzka to pasożyt z rodzaju nicieni bytujący w jelicie cienkim. Glistnica, czyli choroba wywoływana przez glistę ludzką, zaliczana jest do tzw. chorób brudnych rąk – do zarażenia glistą ludzką dochodzi bowiem najczęściej, gdy nie umyjemy rąk po kontakcie z ziemią bądź zjemy nieumyte warzywo czy owoc, na powierzchni którego znajdują się jaja glisty. Szczególnie narażone są na to dzieci. Objawy glistnicy to bóle brzucha, zaparcia i/lub biegunka, nudności, brak apetytu, a także duszności czy przewlekły ból gardła.

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij