Fala uderzeniowa – co to jest? Na czym polega rehabilitacja z użyciem fali uderzeniowej i dla kogo jest ona wskazana?

Fala uderzeniowa – co to jest?

Fala uderzeniowa jest nowym zabiegiem wykorzystywanym w rehabilitacji schorzeń narządu ruchu. Jest określana jako okresowe wahania ciśnienia, które bardzo szybko rozprasza się w przestrzeni. Fala uderzeniowa cechuje się niezwykle gwałtownym wzrostem amplitudy ciśnienia: 50–100 MPa. Taka wartość przypisana jest do jej przedniej części. Okres wspomnianego wzrostu jest stosunkowo krótki i wynosi poniżej 10 ns. Następnie w czasie 1 μs dochodzi do spadku jego wartości, który utrzymywany jest na jednakowym poziomie blisko 10 μs. 

Fala uderzeniowa w fizjoterapii – na czym polega zabieg?

Zabiegi falą uderzeniową polegają na zastosowaniu specjalnego urządzenia emitującego fale. Po zebraniu wywiadu, przeanalizowaniu ewentualnych wyników badań obrazowych oraz określeniu największej tkliwości przystępuje się do ustawienia właściwych parametrów oraz rozpoczęcia zabiegu. Na głowicę emitującą falę uderzeniową nakłada się żel, a następnie przykłada ją bezpośrednio do danego miejsca na ciele. Podczas terapii może pojawić się ból, jego intensywność jest uzależniona od zastosowanych parametrów, problemu pacjenta oraz tego, jaki jest charakter schorzenia.

Zaleca się wykonywanie 2–3 zabiegów kilka razy w tygodniu. Seria obejmuje zazwyczaj około 5 terapii z wykorzystaniem fali uderzeniowej. Cena za jeden zabieg fali uderzeniowej to koszt 50–70 zł (w większości placówek cennik wygląda podobnie). Niezbędne jest skierowanie od lekarza. Dotyczy to zarówno placówek prywatnych, jak też przychodni NFZ.

Fala uderzeniowa – wskazania do terapii falą uderzeniową

Rehabilitacja falą uderzeniową staje się coraz popularniejsza, najczęściej stosuje się ten zabieg rehabilitacyjny w schorzeniach narządu ruchu. Zaletą jest stosunkowo krótka terapia, w porównaniu do innych form leczenia, które trwają czasem nawet kilka miesięcy. Rezultat najczęściej można zaobserwować już po pierwszym zabiegu. Szczególnie zauważalne jest to przy zastosowaniu na ostrogi piętowe. Leczenie falą uderzeniową jest wskazane głównie w przypadku:

• zapalenia rozcięgna podeszwowego,
• bólu pięty, także ostróg piętowych (fale uderzeniowe na ostrogi są bardzo często rekomendowanym zabiegiem, opinie specjalistów co do stosowania są bardzo przychylne),
• schorzenia określanego jako łokieć golfisty oraz łokieć tenisisty,
• haluksów,
• zapalenia stożka rotatorów,
• przewlekłych zapaleniach struktur ścięgnistych,
• terapii punktów spustowych,
• utrudnionego zrostu kostnego,
• zespołach bólowych i przeciążeniowych narządu ruchu.

Głównym celem pacjentów podczas korzystania z takiej terapii jest chęć pozbycia się bólu. Fala uderzeniowa przynosi rezultat szybko i na długo. Podczas decyzji o wyborze sposobu leczenia należy wziąć pod uwagę ten argument. Jest to odpowiedź na pytanie jakie zabiegi stosować na ostrogę piętową. Chcąc oszacować ile zabiegów będzie wymaganych w danej przypadłości, należy na bieżąco śledzić rezultaty po każdorazowym jego wykonaniu. 

Fala uderzeniowa – przeciwwskazania

Tak jak każdy rodzaj zabiegu, zabiegi falą uderzeniową nie mogą być stosowane u wszystkich pacjentów. Do najważniejszych przeciwwskazań należą:

• nowotwór,
• ciąża,
• schorzenia o wyjątkowo ostrym przebiegu,
• choroby zakaźne,
• w przypadku obecności rozrusznika serca, zabieg nie może być wykonywany w obszarze klatki piersiowej,
• niezakończony okres wzrostu kości u dzieci (grozi to zaburzeniem procesu wzrastania chrząstek nasadowych),
• schorzenia związane z zaburzeniami krzepliwości krwi.

Należy zachować dużą ostrożność w przypadku stosowania zabiegu u osób po zawałach serca. Najpierw trzeba to skonsultować z lekarzem, ponieważ musi upłynąć odpowiedni czas od incydentu zawałowego, żeby można było zastosować falę uderzeniową w procesie fizjoterapii. Podobnie postępujemy przy świeżych urazach z obecnością krwiaka. Z rozpoczęciem terapii należy odczekać do momentu jego ewakuacji.

Fala uderzeniowa – efekty leczenia falą uderzeniową

Źródła naukowe opisują niezliczone korzyści płynące z zastosowania fali uderzeniowej  w fizjoterapii. Przede wszystkim jest to wspomniane wcześniej działanie analgetyczne (przeciwbólowe). Pojawia się także łagodzenie objawów stanu zapalnego. Usprawnione zostają procesy osteogenezy po złamaniach, zwiększa się wytrzymałość kości. Następuje także likwidacja niektórych zmian zwyrodnieniowo–wytwórczych, jak zwapnienia, fala uderzeniowa jest jedną z bardzo skutecznych procedur stosowanych na ostrogi piętowe. Poprzez przyspieszenie tempa metabolizmu, poprawę krążenia krwi, falę uderzeniową z powodzeniem stosuje się w celu wyeliminowania zmian skórnych, jak rozstępy i blizny. 

Zmniejszanie napięcia mięśni powoduje rezultat odprężenia i rozluźnienia. Doniesienia naukowe sugerują, że poprawa zakresu ruchomości oraz brak incydentów bólowych może utrzymywać się długoterminowo po terapii falami uderzeniowymi.

Fala uderzeniowa – skutki uboczne

Leczenie falą uderzeniową może powodować w niektórych przypadkach skutki uboczne. Ryzyko określa się jako niewielkie, a czas utrzymywania się niepożądanych objawów to maksymalnie 4 dni. W sytuacji rozległych procesów zapalnych może dochodzić w tym okresie to intensyfikacji bólu po zabiegu, który z każdym dniem słabnie. Miejscowo może wystąpić obrzęk, mocne zaczerwienienie czy też krwiak.

W przypadku utrzymywania się wspomnianych dolegliwości po leczeniu ostrogi piętowej falą uderzeniową, miejsce objawów można obłożyć woreczkami z lodem, systematycznie schładzać przez 2–3 dni. Pomaga to zredukować ból.