Choroby psychiczne i związki. Jak żyć z osobą chorą psychicznie?

Według badań przeprowadzonych przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie nawet 25% Polaków może doświadczać w swoim życiu trudności z zakresu zdrowia psychicznego. Oznacza to, że ok. 9 milionów osób boryka się z problemami wymagającym terapii lub przynajmniej konsultacji ze specjalistą z zakresu zdrowia psychicznego. Oczywiście liczby te nie dają pełnego obrazu sytuacji i nie uwzględniają osób w przejściowych kryzysach psychicznych na skutek trudnych lub traumatycznych wydarzeń z życia. Problem ten może dotyczyć nawet połowy wszystkich dorosłych – oczywistym jest więc, że duża część z tych osób może tworzyć w tym czasie związki.

1. Odpowiedzialność za wyzdrowienie osoby chorej
2. Nierozróżnianie emocji i inne problemy komunikacyjne
3. Choroby psychiczne a życie seksualne
4. Jak być w związku z osobą w kryzysie psychicznym?

W jaki sposób zaburzenia psychiatryczne czy psychologiczne danej osoby mogą wpływać na jej relacje? Trudności, o których mówimy to np. PTSD, czyli zespół stresu pourazowego, depresja czy tzw. uzależnienie, ale również zaburzenia osobowości. Bez względu na to, jak brzmi konkretna diagnoza psychiatryczna, każda z nich będzie wpływać na związek danej pary.

Odpowiedzialność za wyzdrowienie osoby chorej

Jeden z takich wpływów może dotyczyć podstawowej równowagi w relacji, kiedy to problemy, z którymi osoba cierpiąca zmaga się w jakimś obszarze, zyskują więcej uwagi niż sama obecność osoby partnerskiej, która nie zmaga się z żadną trudnością. Taki układ może utrudniać osobie zdrowej pamiętanie o tym, by zadbała o siebie pod kątem zdrowia psychicznego i nie obarczała się odpowiedzialnością za wyzdrowienie partnera czy partnerki. Impuls wzięcia na siebie takiego obowiązku jest z jednej strony czymś naturalnym i w pewnym sensie dobrym, bo pokazuje siłę determinacji i chęć pomocy. Jednak jeśli nie zostanie w porę zauważony i zastąpiony solidniejszą formą pomocy, może prowadzić do zbyt dużego obciążenia, a w rezultacie nawet rozpadu relacji.

Nierozróżnianie emocji i inne problemy komunikacyjne

Drugi obszar, w którym związek może doświadczać trudności, jest powiązany z emocjami. Osoby znajdujące się w relacji doświadczonej chorobą czy zaburzeniem mogą mieć trudności z przeżywaniem i wyrażeniem emocji. W związku z tym mogą pojawić się problemy ze zrozumieniem osoby partnerskiej oraz takich stanów emocjonalnych, jak np. poczucie wstydu, czy żalu. Oczywiście wiele zależy od fazy, w której znajduje się związek, ale też od etapu rozpoznania trudności – czy jest zdiagnozowana i zaopiekowana psychoterapeutycznie i ewentualnie psychiatrycznie, czy jeszcze nie.

Zaopiekowanie powinno pozwolić zająć się trudnością, choć oczywiście nie gwarantuje, że automatycznie wszystko zmieni się na lepsze. Warto przy tym pamiętać, że kiedy osoby w związku doświadczają kryzysu, jakim jest kondycja psychiczna jednej z nich, mogą na równi potrzebować wsparcia specjalistycznego.

Choroby psychiczne a życie seksualne

Innym obszarem, w którym para może doświadczyć zmiany, jest ten związany z seksualnością. Wbrew pozorom, nie tylko depresja może wpływać na częstotliwość współżycia w związku, czy w ogóle jego brak. Wiele innych problemów związanych ze zdrowiem psychicznym może wpływać na ten aspekt związku. Przy czym warto pamiętać, że brak seksu niekoniecznie musi być wynikiem tych trudności i może występować niezależnie od problemów przeżywanych przez jednego z partnerów. Temat ten jest niezwykle trudny, szczególnie gdy jedna strona w relacji nie przejawia w takim momencie potrzeb seksualnych (pod żadnym pozorem nie należy ich wymuszać), a drugiej osobie, co naturalne, może seksu brakować, a jego brak będzie odbierać jako formę opuszczenia czy porzucenia.

To pokazuje po raz kolejny, jak ważne jest zaopiekowanie i korzystanie ze wsparcia nie tylko przez osobę, która doświadcza choroby czy trudności, ale też zapewnienie tego samego osobie partnerskiej.

Jak być w związku z osobą w kryzysie psychicznym?

Pamiętaj, że nie jesteś psychoterapeutą osoby doświadczającej choroby. Niezależnie do tego, jak bardzo pragniesz pomóc osobie partnerskiej, nie jesteś w stanie zastąpić pomocy profesjonalistów. Wiedz, że żadna diagnoza partnera czy partnerki, bez względu na to, czy będzie to diagnoza zaburzenia osobowości, ADHD, OCD czy depresji nie może służyć za wytłumaczenie niedopuszczalnych zachowań wobec Ciebie, czy innych osób. Brak szacunku, częsta agresja, stosowanie szantażu, wyzywanie czy inne zachowania, które noszą znamiona przemocy psychicznej, nie mogą być tłumaczone chorobą. Wiele z nich może wynikać z procesu choroby, dlatego zawsze należy zadać sobie pytanie: „Okej, i co w takim razie chcesz z tym zrobić, ponieważ ja nie chcę doświadczać Twoich napadów agresji”.