Rak jelita grubego – jakie są czynniki ryzyka?

Nawet jeżeli polip ulegnie zezłośliwieniu, to powstający z niego rak jelita w początkowej fazie jest całkowicie uleczalny. Tajemnica tkwi w regularnym badaniu i uchwyceniu rozrostu w jak najwcześniejszej fazie.

Czynniki ryzyka przy raku jelita grubego

• Inne choroby - niektóre choroby mogą zwiększać ryzyko wystąpienia raka jelita grubego. Są to na przykład wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Crohna. Także niektóre nowotwory zwiększają to ryzyko (trzustka, pierś, jajniki).
• Dieta - na temat wpływu diety na raka jelita grubego cały czas prowadzone są badania. To ,co wiadomo niemal na pewno, to że osoby jedzące dużo warzyw i owoców chorują rzadziej. Natomiast niekorzystnie wpływa nadużywanie potraw tłustych, a także smażonych i grillowanych.
• Dziedziczność - jeżeli rak ten występował często w rodzinie, istnieje ryzyko, że może być w pewnym stopniu dziedziczny. Istnieją też dziedziczne choroby, które pozostają  w ścisłym związku z rakiem jelita. Taką chorobą jest zespół dziedzicznego raka jelita grubego z lub bez polipowatości.
• Związki chemiczne - zanieczyszczenie środowiska, w tym wody, której używamy na każdym kroku, może zwiększać częstość zachorowań na raka jelita grubego.

Osoby z podwyższonym ryzykiem raka jelita grubego

Każdy może zachorować i nie ma co się zasłaniać małą ilością czynników ryzyka. Oczywiście wtedy ryzyko jest mniejsze, ale zawsze pozostaje i dlatego badania kontrolne dotyczą wszystkich.

• Wiek i płeć - tak jak w wielu nowotworach ryzyko zachorowania na raka jelita grubego rośnie wraz z wiekiem i staje się naprawdę istotne po 50 roku życia, rosnąc z każdą dekadą. Nie znaczy to jednak, że u ludzi młodszych nie występuje. Częstość występowania u kobiet i mężczyzn jest podobna. Zaobserwowano jednak, że u kobiet rak jelita częściej rozwija się poza odbytnicą, w wyższych piętrach jelita grubego. U mężczyzn to właśnie odbytnica jest najczęściej atakowana.
• Styl życia - palenie, nadużywanie alkoholu (szczególnie piwa), otyłość, nadmiar tłuszczu w diecie to sprzymierzeńcy raka jelita. Zdrowe jedzenie, a więc z dużą zawartością błonnika,  i ruch to z kolei Twoi sojusznicy, a w zasadzie podstawowa broń w zapobieganiu nowotworom przewodu pokarmowego.Do niedawna uważano, że palenie tytoniu może zmniejszać ryzyko raka jelita grubego lub przynajmniej go nie powiększa. Obecny stan wiedzy kategorycznie zaprzecza tej teorii.
• Wywiad chorobowy - polipy – rodzaj łagodnych guzków wzrastającej do światła jelita, z niektórych ich rodzajów może się rozwijać nowotwór.
• Niektóre inne choroby także zwiększają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Są to przebyte: rak jajnika, macicy i piersi, a także przebyty rak jelita. Z innych chorób warto wymienić chorobę Leśniowskiego-Crohna i  wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Stosunkowo nowe badania potwierdziły także, że cukrzyca wpływa na omawiane tu ryzyko.
• Wywiad rodzinny - osoby, których najbliżsi chorowali na raka jelita grubego, powinny przykładać szczególną wagę do regularnego badania i ewentualnych objawów. Z chorób dziedzicznych znacznie podwyższających ryzyko najważniejsza jest dziedziczna polipowatość jelita grubego.

Jeżeli znajdujesz siebie w grupie z czynnikami ryzyka to nie znaczy, że zachorujesz na raka okrężnicy. Jeżeli nie znajdujesz żadnych czynników ryzyka, nie zwalnia to z pilnowania terminów badań. Raka można próbować przejrzeć, ale zawsze może on być nieprzewidywalny, dlatego bez względu na czynniki ryzyka diagnostyka obowiązywać powinna wszystkich.