Blada, słaba kobieta, przejawiająca objawy anemii megaloblastycznej
Oliwia Janota

Anemia megaloblastyczna (niedokrwistość megaloblastyczna) – przyczyny, objawy, leczenie

Anemia – inaczej niedokrwistość – to niebezpieczny stan, gdy w organizmie występuje znaczące obniżenie liczby czerwonych krwinek. Jedną z jej odmian jest tak zwana anemia megaloblastyczna. Na czym polega? 

Erytrocyty (krwinki czerwone) to okrągłe, dwuwklęsłe komórki, stanowiące główny składnik morfotyczny krwi. Główną rolą tych komórek jest dystrybucja tlenu do wszystkich tkanek organizmu. Natomiast niedokrwistość (anemia) to objaw charakteryzujący się obniżeniem liczby krwinek czerwonych, hemoglobiny oraz hematokrytu w morfologii krwi obwodowej. Wyróżnia się kilka rodzajów niedokrwistości, w zależności od przyczyny anemizacji i charakteru odchyleń w wartościach szczegółowych parametrów czerwonokrwinkowych (np. objętości krwinki czerwonej, MCV).  

Co to jest anemia megaloblastyczna i jakie są jej przyczyny?

Niedokrwistość megaloblastyczna (makrocytowa) to stan kliniczny, w którym w wynikach badań obserwuje się zmniejszoną liczbę erytrocytów oraz niskie wartości hemoglobiny i hematokrytu, a objętość krwinki czerwonej jest podwyższona (MPV). Anemia megaloblastyczna wynika z niedoboru witaminy B12 i/lub kwasu foliowego.

Niedobór witaminy B12 ma miejsce zazwyczaj na skutek zaburzeń wchłaniania w przebiegu choroby Addisona-Biermera, zapalenia błony śluzowej żołądka, przewlekłego zapalenia trzustki, występuje również po operacji usunięcia żołądka. Przyczyną niedoboru kwasu foliowego zazwyczaj jest jego niedostateczna podaż w diecie, a także upośledzenie wchłaniania (w chorobie Leśniowskiego-Crohna i celiakii), zwiększenie zapotrzebowania (np. w ciąży) i niedobór cynku.

Zarówno witamina B12, jak i kwas foliowy są kluczowymi substancjami biorącymi udział w erytropoezie, czyli w procesie tworzenia krwinek czerwonych. Niedobór którejkolwiek z nich prowadzi do zaburzenia produkcji erytrocytów, a w konsekwencji do niedokrwistości. Pozostałymi przyczynami niedokrwistości makrocytowej są choroby wątroby, alkoholizm, niedoczynność tarczycy oraz nowotwory hematologiczne.

Niedokrwistość megaloblastyczna – objawy 

Do typowych objawów anemii, bez względu na jej rodzaj, zalicza się bladość powłok skórnych, osłabienie i męczliwość. Natomiast symptomy charakterystyczne dla niedokrwistości makrocytowej wynikają bezpośrednio z wywołujących ją niedoborów. Objawy neurologiczne w postaci parestezji kończyn (uczucia mrowienia, drętwienia, gorąca lub zimna) oraz cytrynowe (słomkowe) zabarwienie skóry występują wyłącznie w przypadku niedoboru witaminy B12.

Ponadto charakterystycznym i wyłącznym dla tego niedoboru jest „objaw Lhermitte’a”, opisywany jako poczucie „przechodzenia prądu” wzdłuż kręgosłupa podczas pochylania głowy do przodu. Pozostałymi symptomami anemii megaloblastycznej są: utrata smaku, chudnięcie, wygładzony i ciemnoczerwony język oraz nadmierna pigmentacja grzbietowej powierzchni dłoni. 

Powiązane produkty

Anemia megaloblastyczna – rozpoznanie 

Podstawą rozpoznania niedokrwistości megaloblastycznej są następujące odchylenia w morfologii krwi obwodowej: zmniejszona liczba erytrocytów (RBC), obniżone wartości hemoglobiny (HGB) i hematokrytu (HCT), prawidłowa średnia zawartość hemoglobiny w krwince (MCH) oraz duża objętość krwinki czerwonej (MPV powyżej 100 fl). Ponadto w dodatkowych badaniach obserwuje się wówczas obniżony poziom witaminy B12 i/lub kwasu foliowego, podwyższone stężenie homocysteiny oraz umiarkowanie zwiększone stężenie dehydrogenazy mleczanowej (LDH). Możliwe również jest wykonanie badania endoskopowego celem wykluczenia zapalenia błony śluzowej żołądka i zakażenia bakterią H. pylori, które są silnymi determinantami anemii megaloblastycznej.

Anemia megaloblastyczna – sposoby leczenia  

Leczenie niedokrwistości makrocytowej polega na wyrównaniu niedoborów witaminy B12 i/lub kwasu foliowego. Witaminę B12 suplementuje się w postaci wstrzyknięć podskórnych lub domięśniowych w schemacie: codziennie przez 7–14 dni, następnie raz w tygodniu przez 4–8 tygodni (do ustąpienia niedokrwistości). W przypadku konieczności prowadzenia leczenia podtrzymującego, wśród pacjentów z objawami neurologicznymi stosuje się jedno wstrzyknięcie w miesiącu przez resztę życia. Natomiast kwas foliowy jest podawany w formie tabletek, doustnie, przez 1–4 miesiące (lub do ustania przyczyny niedoboru). O skuteczności terapii świadczy gwałtowny wzrost liczby retikulocytów pomiędzy 4 a 7 dobą leczenia. W przypadku aktywnego zakażenia H. pylori należy włączyć antybiotykoterapię celem eradykacji bakterii.

Niedokrwistość megaloblastyczna – zapobieganie  

Najważniejszymi czynnikami pozwalającymi zapobiegać anemii makrocytowej jest właściwie zbilansowana dieta bogata w produkty odzwierzęce oraz surowe warzywa. W przypadku stosowania diety wegetariańskiej lub wegańskiej należy suplementować witaminę B12 oraz kwas foliowy. Ponadto w sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania lub utraty folianów (ciąża, laktacja, przewlekłe niedokrwistości hemolityczne, dializoterapia) należy stosować doustne preparaty kwasu foliowego w odpowiednim stężeniu pod kontrolą lekarza prowadzącego.

  1. Green R, Datta Mitra A. Megaloblastic Anemias: Nutritional and Other Causes. Med Clin North Am." 2017 Mar;101(2):297-317.  
  2. Hus I., Mastalerz-Migas A. Algorytm różnicowania przyczyn niedokrwistości. Lekarz POZ, 1/2022, strony 12-17.  
  3. Interna Szczeklika – podręcznik chorób wewnętrznych 2020/2021, pod red. P. Gajewskiego, Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, s. 1023-1025.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Stan podgorączkowy – czy i jak zmniejszać? Przyczyny

    Stan podgorączkowy, czyli sytuacja, kiedy temperatura ciała wynosi między 37 a 38 stopni Celsjusza, jest często wynikiem reakcji organizmu na infekcję lub stan zapalny. Niepewność, skąd się bierze i co oznacza, może budzić lęk, szczególnie gdy dotyczy osób w delikatnych okresach życia, takich jak ciąża, okres niemowlęcy czy rekonwalescencja po operacji. Czym jest stan podgorączkowy oraz jak i czy w ogóle go leczyć?

  • Łuszczyca – przyczyny, objawy i leczenie. Jak wygląda łuszczyca?

    Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą autoimmunologiczną skóry, która charakteryzuje się występowaniem zmian o typie czerwonobrunatnej grudki pokrytej srebrzystą łuską. Do czynników ryzyka rozwoju łuszczycy zalicza się podłoże genetyczne oraz czynniki wyzwalające takie jak infekcje, stres, urazy czy palenie tytoniu.

  • Glista ludzka – objawy glistnicy. Rozpoznanie, badania, leczenie zakażenia glistą ludzką

    Glista ludzka to pasożyt z rodzaju nicieni bytujący w jelicie cienkim. Glistnica, czyli choroba wywoływana przez glistę ludzką, zaliczana jest do tzw. chorób brudnych rąk – do zarażenia glistą ludzką dochodzi bowiem najczęściej, gdy nie umyjemy rąk po kontakcie z ziemią bądź zjemy nieumyte warzywo czy owoc, na powierzchni którego znajdują się jaja glisty. Szczególnie narażone są na to dzieci. Objawy glistnicy to bóle brzucha, zaparcia i/lub biegunka, nudności, brak apetytu, a także duszności czy przewlekły ból gardła.

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij