Ból karku – przyczyny, diagnostyka, leczenie, ćwiczenia

Ból karku – przyczyny 

Przyczyny bólu karku (bólu szyi i karku, bólu karku i głowy, bólu odcinka szyjnego kręgosłupa) mogą być różne, a bolący kark jest dolegliwością, która z różną częstotliwością dotyka większości ludzi. Często silny  ból pojawia się rano, tuż po przebudzeniu i towarzyszy mu promieniowanie do głowy, szyi, barku, pleców, ramion czy ucha. Można wówczas podejrzewać, że przyczyną jest najprawdopodobniej dyskopatia szyjna lub zmiany zwyrodnieniowe (degeneracyjne) struktur kostno–stawowych. W zależności od stopnia jej zaawansowania, ból karku może się nasilać i obejmować swoim zasięgiem coraz większy obszar.

Wśród najczęstszych czynników wywołujących ból szyi i karku należy wymienić też przewlekłe działanie czynników stresowych, nerwicę, niewłaściwą pozycję podczas snu oraz nieergonomiczne stanowisko pracy (często równoznaczne ze spędzaniem olbrzymiej ilości czasu w niewygodnej pozycji). Doprowadza to do napięcia mięśni karku i jednocześnie prowokuje bolesne ograniczenie zakresu ruchomości kręgosłupa szyjnego oraz aktywację bolesnych punktów spustowych. Ból karku może to być także oznaką problemów stomatologicznych i laryngologicznych. Istnieje prawdopodobieństwo, że podrażnienie korzeni nerwowych przez zimne powietrze (np. wtedy, kiedy podczas podróży mamy odsuniętą szybę lub znajdujemy się w przeciągu) spowoduje spięcie karku, taki stan po przewianiu określa się potocznie zawianym karkiem. 

U dzieci ból karku może towarzyszyć schorzeniu, jakim jest kręcz karku – dystonia objawiająca się bólem i sztywnością karku oraz odchyleniem głowy w jedną stronę. Dolegliwości mięśni karku u dzieci mogą także być związane z podłożem psychicznym - przyczyn bólu mięśni karku można dopatrywać się w zaburzeniach nerwicowych (bólowi karku towarzyszą wtedy często ból głowy i mdłości).

Warto również zasięgnąć porady fizjoterapeuty, który pokaże ćwiczenia wzmacniające mięśnie kręgosłupa szyjnego i zleci odpowiednie zabiegi.

Ból karku – diagnostyka 

Pierwszy krok we właściwej diagnostyce to udanie się do specjalisty. W zależności od wyniku wywiadu, badania palpacyjnego i testów, terapeuta może postawić właściwe rozpoznanie i rozpocząć fizjoterapię lub też zadecydować o konieczności rozszerzonej diagnostyki – w przypadku podejrzenia poważniejszego podłoża bólu. Wówczas niezbędne mogą okazać się badania obrazowe: rentgenogram, ultrasonografia, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny. Zmiany zwyrodnieniowo–wytwórcze często dyktują wykonanie badań laboratoryjnych: morfologii, poziomu białka ostrej fazy – CRP, czy odczynu Biernackiego – OB, które są wskaźnikami stanu zapalnego utrzymującego się w organizmie.  

Ból karku – rehabilitacja

Ból mięśni karku powinien być przesłanką do rozluźnienia mięśni podpotylicznych. Ich napięcie często generuje nieprzyjemne dolegliwości, jak ból kręgosłupa szyjnego – ból szyi z lewej strony czy ból szyi z prawej strony, napięcie mięśni karku, ból głowy.

Ze względu na możliwe powiązania etiologii bólu ze sferą psychiczną, efektywna może okazać się terapia cranio–sakralna (czaszkowo–krzyżowa). Systematyczne praktykowanie jogi oraz innych ćwiczeń wzmacniających mięśnie karku również może okazać się dobrym sposobem na trwałe zwalczenie dolegliwości okolicy kręgów szyjnych czy pozbywanie się bólu promieniującego do łopatki i kręgosłupa. Zabiegi z zakresu fizykoterapii także mogą pomóc w zwalczaniu bólu karku, światłolecznictwo, np.: laseroterapia, lampy sollux czy bioptron działają bowiem relaksująco. Dolegliwości związane ze zmianami zwyrodnieniowymi mogą zostać złagodzone natomiast wskutek ekspozycji na pole magnetyczne lub poprzez miejscowe schładzanie parami ciekłego azotu (krioterapia). Kąpiele lecznicze, masaże natryskowe, bicze wodne czy zabiegi wykorzystujące borowinę także stanowią odpowiedź na pytanie jak pozbyć się bólów karku, podobnie jak wykorzystywanie maści rozgrzewających. 

Ból karku – leczenie

Zawsze w przypadku bólu karku o charakterze ostrym należy skonsultować się z lekarzem. Lekarz poszuka przyczyn bólu, może zaordynować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a w stanach przewlekłych, słabo reagujących na zabiegi rehabilitacyjne, długotrwałe kuracje farmakologiczne i witaminowe. 

Bóle karku i głowy, kręgów szyjnych, mięśni szyi mogą wymagać zastosowania farmaceutyków, takich jak leki przeciwbólowe i przeciwzapalne w formie zastrzyków, leczenie może również obejmować miejscowe  iniekcje z bogatopłytkowego osocza. Rzadko ból karku będzie wymagać operacji. 

Ból karku – ćwiczenia w domu 

Ćwiczeniami pozwalającymi złagodzić i pozbyć się objawów bolącego karku są strategie przywracające właściwe napięcie oraz zakres ruchomości. Przykładem może być automasaż karku wykonywany z użyciem piłeczki tenisowej. Powolny, zdecydowany ucisk piłki jest skutecznym sposobem w walce z bólem. Zażywanie gorących kąpieli z dodatkiem kojących olejków eterycznych oraz ciepłe okłady to także sprawdzone, domowe sposoby na zwalczanie takich dolegliwości.

Ćwiczenia na bolący kark to też leżenie w pozycji na plecach, następnie obrót głowy tak, aby spoczywała ona na boku. Ruch polega na uniesieniu głowy w tej pozycji delikatnie nad podłoże. Głowę należy utrzymać w ten sposób przez 10–30 sekund, po czym następuje 3–4 sekundowa przerwa. Zaleca się wykonanie 3–5 powtórzeń, ćwiczenie powtarzamy obustronnie. Wykorzystuje ono zjawisko miorelaksacji po wcześniejszym skurczu.

Kolejny przykład to siedzenie na krześle, ręce umieszczone po obydwu stronach głowy w okolicy skroniowo–potylicznej. Ruch polega na wykonaniu niewielkiego wyprostu głowy i szyi, który jest oporowany przez ręce. Taką pozycję należy utrzymać 10–30 sekund z jednoczesnym skierowaniem w górę gałek ocznych. Potem 3–4 sekundy przerwy. Powtarzamy 3–5 razy. Po takim rozluźnieniu warto wykonać kilka ruchów zgodnie z ich fizjologicznym przebiegiem: zgięcie, wyprost, skłony boczne i rotacja w obie strony. Pozwoli to na stopniowe odtwarzanie prawidłowego zakresu ruchomości oraz pomoże odzyskać jego swobodę podczas codziennych aktywności. 

Ból karku – profilaktyka

Fizjoterapia to również działania profilaktyczne. Zmiana nawyków, wyeliminowanie spania w niewygodnej pozycji i zwiększenie aktywności fizycznej są gwarantem utrzymania dobrego stanu zdrowia – bez bólu karku i szyi.

Warto bowiem podkreślić, że przebywanie w niewygodnej pozycji, prowokuje sztywność karku będącą często przyczyną bólu odcinka szyjnego. Chroniczne napięcie mięśni w odległej perspektywie jest zaliczane do jednej z najczęstszych przyczyn bólu i może sprzyjać powstawaniu takich schorzeń, jak zmiany zwyrodnieniowe szyjnego kręgosłupa.