
Skutki uboczne szczepionek przeciwko COVID-19. Jakie działania niepożądane pojawiają się najczęściej?
Eksperci twierdzą, że korzyści wynikające ze szczepienia przeciwko COVID-19 znacznie przewyższają związane z nimi ewentualne efekty uboczne, które są rzadkie i samoistnie ustępują w ciągu kilku dni. Dowiedz się, czego można się spodziewać po przyjęciu szczepionki? Jak złagodzić nieprzyjemne efekty poszczepienne?
Jakich efektów ubocznych można spodziewać się po zaszczepieniu na COVID-19?
Szczepionki przeciwko COVID-19, które zostały zatwierdzone przez Europejska Agencję Leków (EMA), Amerykańska Agencje ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Światową Organizację Zdrowia (WHO) są bezpieczne. W dużych badaniach klinicznych wykazano, że poważne skutki uboczne pojawiające się po zaszczepieniu są rzadkie. Kiedy pojawiają pewne niegroźne działania niepożądane wiadomo, że układ immunologiczny działa, a organizm buduje ochronę przed wirusem.
Statystyki dowodzą, że osoby w wieku 50 lat i starsze doświadczają mniej skutków ubocznych szczepionki niż młodsi biorcy. Prawdopodobnie związane z osłabieniem odpowiedzi immunologicznej, która pojawia się wraz z wiekiem. Osoby młode mają silniejszy układ odpornościowy, dlatego reakcja odpornościowa jest u nich bardziej intensywna. Badania pokazują również, że większość ludzi doświadcza poważniejszych skutków ubocznych po drugiej dawce.
Typowe skutki uboczne, które mogą wystąpić po podaniu zatwierdzonych szczepionek przeciwko COVID-19 obejmują:
- ból, zaczerwienienie lub obrzęk w miejscu podania,
- powiększone węzły chłonne,
- ból głowy,
- bóle mięśni lub stawów,
- zmęczenie,
- nudności i wymioty,
- gorączkę,
- dreszcze.
Ciężkie reakcje alergiczne
Reakcje anafilaktyczne, czyli przypadki, gdy odpowiedź układu odpornościowego organizmu jest nadmierna, są rzadkie, ale istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia takich objawów po podaniu szczepionki (każdej, nie tylko tej przeciwko COVID-19), szczególnie u osób, które w przeszłości doświadczyły już ciężkich reakcji na szczepienia. Według aktualnych danych występują one średnio raz na 1-1,3 mln podanych dawek szczepionki.
W wyniku reakcji alergicznej, która pojawi się wkrótce po iniekcji niektórzy pacjenci mogą mieć trudności z oddychaniem z powodu wystąpienia obrzęku twarzy lub gardła, czasami towarzyszy temu wysypka. Dlatego po przyjęciu zastrzyku należy pozostać pod obserwacją przez co najmniej 15 minut, jeśli to konieczne, podaje się wówczas adrenalinę.
Jak radzić sobie ze skutkami ubocznymi po zaszczepieniu na COVID-19?
Skutki uboczne, choć zazwyczaj krótkotrwałe, mogą wpływać na zdolność wykonywania codziennych czynności, więc w miarę możliwości, zaplanuj czas na odpoczynek po otrzymaniu każdej z dawek szczepionki. Obrzęk węzłów chłonnych, który może przybrać postać guzka pod pachą lub nad obojczykiem, może utrzymywać się przez kilka tygodni, zanim samoistnie zniknie.
Jeśli wystąpi łagodna, opóźniona reakcja alergiczna w miejscu wstrzyknięcia, która objawia się swędzeniem, zaczerwienieniem lub wysypką, zastosuj doustny lek przeciwhistaminowy lub steroid o miejscowym działaniu. Gdy wystąpi gorączka, staraj się nawadniać organizm. To powinno złagodzić dyskomfort związany z podwyższona temperatura ciała.
Czy szczepionki przeciwko COVID-19 mają długoterminowe skutki uboczne?
W USA dane dotyczące bezpieczeństwa szczepionek COVID-19 zostaną zgłoszone do krajowego programu o nazwie Vaccine Adverse Event Reporting System i będą publicznie dostępne. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) stworzyło aplikację na smartfony – „v-safe”, która umożliwia użytkownikom zgłaszanie skutków ubocznych szczepionki COVID-19. Australia dysponuje także solidnym systemem do bieżącego monitorowania danych o szczepieniach. Informacje dotyczące szczepień przeciwko COVID-19 zebrane w tych systemach nadzoru będą co tydzień aktualizowane na stronie internetowej Therapeutic Goods Administration (TGA).