Pyłkowica – objawy i leczenie

Pyłkowica, czyli uczulenie na pyłki spędza sen z powiek wielu milionom Polaków. Nasilenie objawów obserwuje się od wczesnej wiosny, aż do końca lata. Jakie są jej przyczyny? Jak wygląda leczenie alergii?

Pyłkowica (łac. pollinosis) w literaturze medycznej bywa określana jako „katar sienny”, „sezonowy nieżyt nosa”, a także „gorączka sienna”. Zgodnie z raportem Ośrodka Badania Opinii Publicznej, aż 2/3 mieszkańców miast cierpi na różnego rodzaju alergie (pokarmowe, kontaktowe lub pyłkowe). Co ciekawe, większość stanowią kobiety oraz młodzi ludzie (do 29. roku życia). Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób ICD-10, pyłkowica oznaczona jest symbolem J30.1, J.30.2, a także H10.1.

Co to jest pyłkowica? Jak się objawia?

Choroba zwana pyłkowicą (czasami określana jako astma pyłkowa) wywołana jest alergią na pyłki pojawiające się w sezonie wiosennym i letnim na terenie naszego kraju. W wyniku kontaktu z alergenem dochodzi do rozwoju nieżytu nosa i zapalenia spojówek. Ponieważ jest to choroba sezonowa, symptomy ujawniają się w określonych porach roku, co jest związane z porą kwitnienia danego przedstawiciela flory.

W Polsce najbardziej uczulające są pyłki:

• traw – kupkówka pospolita, wiechlina łąkowa, kostrzewa łąkowa,
• chwastów – bylica pospolita, bylica, komosa, pokrzywa,
• drzew – dąb, wierzba, leszczyna, olcha, topola, brzoza, jesion.

Objawy pyłkowicy dotyczą przede wszystkim układu oddechowego. W skrajnych przypadkach znacznie utrudniają one codzienne funkcjonowanie uczulonego, co wymaga interwencji farmakologicznej. Tzw. astma pyłkowa może dotyczyć ok. 20% społeczeństwa.

Jak rozpoznać uczulenie na pyłki? Objawy pyłkowicy to:

• atopowe zapalenie skóry,
• katar sienny,
• nadmierne łzawienie z oczu i ich swędzenie,
• pokrzywka na skórze,
• wzmożone kichanie (często napadowe),
• zapalenie spojówek.

Warto zaznaczyć, że u jednych objawy będą znacznie nasilone, podczas gdy inni przejdą okres kwitnienia znacznie łagodniej. Jest to zatem kwestia osobniczo zmienna. Osoby, które cierpią z powodu pyłkowicy, wyróżnia zwiększone ryzyko alergii na niektóre produkty pokarmowe, w tym warzywa lub owoce. Jest to naturalna konsekwencja tzw. reakcji krzyżowej pomiędzy alergenami pokarmowymi i wziewnymi.

Pyłkowica – diagnostyka, rozpoznanie

Jak rozpoznać pyłkowicę? Pierwsze objawy pojawiają się na ogół w dzieciństwie lub bardzo młodym wieku. Znacznie rzadziej zdarza się, że manifestacja alergii przypadnie na czwartą lub kolejną dekadę życia. Jeżeli w okresie od maja do września obserwuje się niepokojące objawy ze strony układu oddechowego, należy niezwłocznie zgłosić się na wizytę do alergologa.

Leczenie pyłkowicy

Leczenie pyłkowicy jest stosunkowo proste i skuteczne. Pierwszym krokiem jest ograniczenie kontaktu z alergenem. Niestety, nie zawsze jest to możliwe. Wówczas konieczne może okazać się wprowadzenie farmakoterapii, a także immunoterapii.

Leki przeciwhistaminowe stosowane na różnego rodzaju alergię na pyłki, hamują wydzielanie histaminy (poprzez blokadę receptorów H1), działającej jak mediator reakcji zapalnej. W konsekwencji leki antyhistaminowe mają na celu ograniczenie pojawiania się objawów uczulenia. Jest to jednak reakcja odwracalna, dlatego też przyjmowanie leków należy kontynuować.

Dużą skuteczność wykazują również glikokortykosteroidy, a także leki dostępne w aptekach bez recepty, które obkurczają błonę śluzową nosa. Wspomagająco zaleca się wykonywanie irygacji (czyli przepłukiwania) jamy nosa i zatok. Taki zabieg można bez problemu wykonać w warunkach domowych przy użyciu zwykłej soli fizjologicznej. Pomoże to szybko pozbyć się zalegającej wydzieliny i natychmiast poczuć ulgę.

Alergolodzy zalecają również przeprowadzanie odczulenia, czyli immunoterapii. Polega ona na wymuszeniu kontaktu z alergenem, przez co organizm zaczyna wytwarzać swoistą odporność przeciwko niemu. Zazwyczaj substancję uczulającą podaje się w coraz to większym stężeniu (głównie podskórnie), po to, by stopniowo przyzwyczaić do niej układ immunologiczny.