Oksylometazolina, Oxymetazolinum - Zastosowanie, działanie, opis

Oksymetazolina pobudza receptory adrenergiczne i powoduje zwężenie naczyń krwionośnych. Uławia oddychanie przez nos w wyniku zmniejszenia przekrwienia błony śluzowej i zahamowania nadmiernego wydzielania.

Oksymetazolina wskazana jest w obrzęku błon śluzowych, występującym w przebiegu ostrego, alergicznego lub naczynioruchowego zapalenia błony śluzowej nosa, a także w zapaleniu zatok przynosowych, trąbki słuchowej i ucha środkowego.

Ponadto substancja stosowana jest w miejscowym leczeniu rumienia twarzy w przebiegu trądziku różowatego u dorosłych oraz w nabytym opadaniu powieki.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od wskazań i wieku.

Podanie donosowe
Lek podaje się do trzech razy na dobę do każdego otworu nosowego. Substancję należy stosować 3–5 dni, lecz nie dłużej niż 7 dni.

Oksymetazoliny nie należy stosować w przypadku występowania nadwrażliwości na substancję, w przebiegu jaskry oraz przewlekłego zanikowego lub suchego zapalenia błony śluzowej nosa. Ponadto substancja przeciwwskazana jest po zabiegu przezklinowego usunięcia przysadki mózgowej lub innym zabiegu chirurgicznym wykonywanym przez nos lub jamę ustną, podczas którego odsłonięta została opona twarda.

Długotrwałe stosowanie oksymetazoliny może powodować zmniejszoną skuteczność leku (tachyfilaksja) oraz nawrót objawów, takich jak: wtórny obrzęk, przekrwienie, zapalenie, zanik lub suchość błony śluzowej nosa oraz zahamowanie aktywności rzęsek. Tachyfilaksja i efekt odbicia powinny ustąpić po zaprzestaniu przyjmowania leku.

Należy zachować ostrożność podczas stosowania oksymetazoliny u pacjentów z chorobami serca i naczyń krwionośnych, zaburzeniami tarczycy, przerostem gruczołu krokowego, cukrzycą, guzem chromochłonnym nadnerczy, jaskrą, a także u pacjentów leczonych trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi, inhibitorami monoaminooksydazy oraz maprotyliną.

Oksymetazolina może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów, jeżeli jest stosowana przez długi okres lub w dawkach większych niż zalecane.

Badania na zwierzętach i kobietach nie wskazują na szkodliwe działanie oksymetazoliny na przebieg ciąży i rozwój płodu. Należy zachować ostrożność podczas stosowania substancji u kobiet ciąży.

Z uwagi na brak danych dotyczących przenikania oksymetazoliny do mleka matki, należy zachować ostrożność podczas stosowania substancji w okresie karmienia piersią. Przyjmowanie większych dawek niż zalecane może wpływać na zmniejszenie przepływu krwi łożyskowej i wytwarzania mleka.

Podanie donosowe: pieczenie lub suchość błony śluzowej nosa, kichanie, nasilenie obrzęku błony śluzowej nosa (przekrwienie reaktywne), ból głowy, bezsenność lub zmęczenie, zaburzenia serca i naczyń, kołatanie serca, przyspieszenie czynności serca oraz wzrost ciśnienia tętniczego.

Przedawkowanie oksymetazoliny może prowadzić do rozszerzenia źrenic, nudności, wymiotów, sinicy, gorączki, skurczów mięśni, tachykardii, zaburzeń rytmu serca, zapaści krążeniowej, zatrzymania akcji serca, nadciśnienia tętniczego, obrzęku płuc, zaburzeń oddychania i zaburzeń psychicznych, zahamowania czynności ośrodkowego układu nerwowego, senności, obniżenia temperatury ciała, bradykardii, nagłego obniżenia ciśnienia krwi, bezdechu oraz śpiączki.

Oksymetazolina posiada działanie sympatykomimetyczne. Pobudzając receptory alfa–adrenergiczne zlokalizowane w naczyniach krwionośnych błony śluzowej nosa, zwęża je i dzięki temu zmniejsza przekrwienie błon śluzowych. Zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa i zahamowanie nadmiernego wydzielania ułatwia oddychanie przez nos. W następstwie obkurczenia błony śluzowej nosa otwierają się i poszerzają przewody odprowadzające zatok przynosowych oraz trąbki słuchowe.

Ponadto w badaniach wykazano aktywność przeciwzapalną, immunomodulującą i przeciwutleniającą oksymetazoliny. Substancja hamuje wytwarzanie mediatorów stanu zapalnego  (IL1β, IL6, TNFα) i immunostymulujące właściwości komórek dendrytycznych oraz zwiększa tworzenie substancji sygnałowych hamujących stan zapalny.

Badania na kulturach komórkowych wykazały działanie przeciwwirusowe oksymetazoliny.