Alergia wziewna – co trzeba o niej wiedzieć?
Beata Turska

Alergia wziewna – co trzeba o niej wiedzieć?

Alergia wziewna to wojna, którą układ immunologiczny alergika toczy z czymś, co dla zdrowych osób jest niegroźne i przed czym wyjątkowo trudno się ukryć: z wszechobecnymi, unoszącymi się w powietrzu, niewidocznymi gołym okiem cząsteczkami (na przykład pyłkami roślin albo kurzem), które wnikają do organizmu z każdym wdechem. Przyjrzyjmy się jej uważniej.

Na alergię wziewną mogą cierpieć i dorośli, i dzieci. I dzieje się tak coraz częściej: według statystyk zmaga się z nią już 40 proc. ludzi.

– To nie jest tak, że alergia (w tym wziewna) pojawiła się niedawno – mówi dr Ewa Bogacka, alergolog, internista i geriatra. – Znali ją już Egipcjanie, a starożytni Grecy nazywali alergików „atopos”, czyli inny, bo wyglądali na chorych, a jednak nie umierali. Problem z alergią mamy teraz o wiele częściej niż jeszcze 100 czy nawet 50 lat temu, bo nasz układ immunologiczny nie musi już walczyć z pasożytami i zarazkami. Dodatkowy powód: zmienione środowisko zewnętrzne modeluje nasz układ genetyczny, a nasz wewnętrzny świat bakterii (zwany mikrobiomem ) już od dawna nie przypomina fizjologicznego: zmieniły go antybiotyki, środki dezynfekujące i zbyt sterylne jedzenie. Efekt? „Histeryczna” reakcja nudzącego się układu immunologicznego na to, co powszechne i znane od wieków.

Alergia wziewna - groźniejsza, niż się uważa

Choć alergię wziewną uważa się często za niegroźną przypadłość, nie wolno jej lekceważyć. Z co najmniej trzech powodów.

Po pierwsze, bywa bardzo uciążliwa. Może dawać się we znaki tak mocno, że utrudnia normalne funkcjonowanie, np. koncentrację czy zdrowy, wystarczająco długi sen. Często zmusza do rezygnowania z różnych przyjemności (osoba uczulona na pyłki nie powinna np. jeździć na rowerze w okresie intensywnego pylenia), a czasem nawet do zmiany zawodu - np. ktoś, kto jest uczulony na kurz, nie powinien być archiwistą czy prowadzić antykwariatu albo biblioteki.

Po drugie, nieleczona alergia wziewna może sprzyjać (zwłaszcza u dzieci) powtarzającym się zapaleniom gardła, uszu i zatok, a w konsekwencji prowadzić do różnych powikłań, z ubytkiem słuchu włącznie.

Po trzecie: alergia wziewna może się rozszerzać. – Osoba zaczynająca swoją „karierę” jako uczulona tylko na pyłek traw, po kilku latach może już być uczulona na kolejne alergeny, np. pyłki innych roślin, pleśnie czy roztocza. Co gorsza, alergia dotycząca najczęściej nosa lub oczu może przejść w astmę – najcięższą chorobę alergiczną – wyjaśnia dr Bogacka.

Alergia wziewna – typowe alergeny

Alergia wziewna może być wywołana przez wiele czynników. Najczęściej jednak uczulają:

Pyłki roślin wiatropylnych: drzew (leszczyny, olchy, brzozy), traw (tymotki, rajgrasu, kupkówki, wyczyńca), zbóż (zwłaszcza żyta) i chwastów (bylicy, komosy, babki lancetowatej, szczawiu). Dają się we znaki sezonowo, w okresie pylenia.

Najwcześniej (przełom stycznia i lutego) zaczyna pylić leszczyna i olcha, w marcu brzoza, w maju żyto, w czerwcu trawa, a po niej chwasty.

Roztocza kurzu domowego, czyli maleńkie pajęczaki (a dokładniej ich odchody), mieszkające w materacach, poduszkach, pościeli, dywanach, tapicerowanych meblach itd. Szkodzą przez cały rok, jednak zimą, gdy rzadziej wychodzimy na zewnątrz, ogrzewamy i rzadziej wietrzymy mieszkania, mogą być bardziej uciążliwe niż zazwyczaj.

Zarodniki grzybów pleśniowych znajdujące się m.in. w zbutwiałych szczątkach roślin, spleśniałych warzywach i owocach, glebie, wilgotnych, niewietrzonych pomieszczeniach. Mogą szkodzić cały rok, jednak stają się szczególnie uciążliwe jesienią bo wówczas jest ich najwięcej.

Alergeny pochodzenia zwierzęcego, np. sierść, pióra, naskórek, ślina, mocz nie tylko kotów czy psów, ale także gryzoni (świnka morska, myszy, szczury). 

To oczywiście nie wszystko, bo alergię wziewną mogą wywoływać także inne alergeny, np. pokarm dla rybek.

Powiązane produkty

Alergia wziewna - objawy 

Najbardziej charakterystyczne objawy alergii wziewnej to:

    ▪    wodnisty katar przy jednoczesnym uczuciu zatkanego nosa, swędzenie nozdrzy, kichanie
    ▪    przekrwione spojówki, łzawiące, a czasem nawet opuchnięte oczy 
    ▪    drapanie w gardle powodujące chrząkanie
    ▪    suchy kaszel
    ▪    poczucie „przeziębienia”, a nawet stany podgorączkowe (szczególnie u dzieci)
    ▪    ból głowy
    ▪    zmęczenie, uczucie rozbicia, problemy z koncentracją i snem, rozdrażnienie

W przypadku dzieci, które nie potrafią jeszcze poskarżyć się na uciążliwości związane z alergią wziewną, sygnałem, że coś jest nie tak, mogą być:

    ▪    charakterystyczne dla małych alergików gesty, na przykład tarcie oczu czy tzw. salut alergiczny, czyli nieustanne pocieranie swędzącego nosa
    ▪    charakterystyczny wygląd: liliowo-różowe cienie pod oczami, tzw. kresa alergiczna (pozioma linia na nosie – efekt ciągłego pocierania), wyjątkowo długie, jedwabiste rzęsy, łuszczące się zmiany w kącikach oczu, zmiany na odsłoniętych partiach skóry: szorstkie, czerwone i swędzące plamy, pokrzywka (swędzące białe bąble) 
    ▪     powtarzające się infekcje dróg oddechowych i uszu
    ▪    mówienie przez nos nawet wówczas, gdy dziecko nie ma kataru
    ▪    niepokój, rozdrażnienie i złe zachowanie, spowodowane wywołanym przez alergię wziewną nieustannym dyskomfortem

Gdy alergia wziewna przeobraża się w astmę oskrzelową, pojawiają się kolejne objawy:

    ▪    uczucie ucisku w klatce piersiowej
    ▪    świszczący oddech
    ▪    uporczywy kaszel
    ▪    napady duszności, zwłaszcza w nocy i po wysiłku

Alergia wziewna - diagnoza

Objawy alergii wziewnej nie zawsze są jednoznaczne, dlatego podstawą leczenia jest prawidłowa diagnoza. Specjalista alergolog stawia ją na podstawie szczegółowego wywiadu oraz wyników testów skórnych i /lub oznaczając stężenie swoistych IgE we krwi.

Uwaga: u dzieci poniżej 3. roku życia nie zaleca się testów skórnych, ponieważ są dla maluchów bardzo stresujące, a wyniki nie są do końca wiarygodne i mogą się zmienić w ciągu następnych 2-3 lat.

Astmę oskrzelową diagnozuje alergolog na podstawie wywiadu, badania płuc i badania spirometrycznego (pomiar szybkości przepływu powietrza przez drogi oddechowe). 

Alergia wziewna - leczenie

Na początek zła wiadomość: alergii wziewnej nie da się wyleczyć całkowicie, jeśli wcześniej nie rozpocznie się odczulania. Dobra wiadomość jest jednak taka, że można skutecznie ją kontrolować, sprawić, że znikają męczące objawy, a choroba nie będzie postępować.

Pomagają w tym:

    ▪    Leki antyhistaminowe (przeciwhistaminowe)
Zwalczają lub łagodzą objawy alergii wziewnej poprzez blokowanie działania histaminy – wytwarzanej przez organizm substancji, która pośrednio wyzwala reakcję alergiczną. Nowoczesne (i oczywiście odpowiednio dawkowane) leki tego rodzaju (tzw. leki drugiej generacji) nie wywołują już senności czy innych niepożądanych objawów tak jak stare preparaty. W zależności od potrzeby mogą być podawane doustnie, donosowo, na skórę, do worka spojówkowego.

    ▪    Glikortykosteroidy 
Mają silne działanie przeciwzapalne i muszą być stosowane pod kontrolą lekarza. Występują w postaci preparatów wziewnych, doustnych, dospojówkowych, donosowych, maści i iniekcji.

    ▪    Kromony
Leki o słabym działaniu przeciwzapalnym, dobrze tolerowane.  W leczeniu alergii stosuje się je w postaci nebulizacji, a także aerozoli do nosa i kropli do oczu.

    ▪    Odczulanie (immunoterapia swoista)

Leczenie polega na przyzwyczajaniu układu immunologicznego do coraz większych dawek alergenu podawanego albo jako iniekcja, albo jako podjęzykowe krople lub tabletki. Trwa długo, bo od 3 do 5 lat, ale u 3/4 pacjentów daje całkowite ustąpienie objawów lub istotne ich złagodzenie. Odczulanie ma jeszcze jedną zaletę: spowalnia, a nawet hamuje postęp alergii, a więc zmniejsza ryzyko astmy oskrzelowej.

Uwaga: odczulanie u dzieci można stosować po 5. roku życia. Lepiej z tym nie zwlekać, ponieważ im wcześniej się je rozpocznie, tym większa szansa, że dziecko nie będzie miało uciążliwych objawów.

Alergia wziewna – jak unikać alergenów

Najlepszym, najskuteczniejszym i najbezpieczniejszym (choć niestety nie zawsze łatwym) sposobem zapobiegania problemom wynikającym z alergii jest unikanie kontaktu z alergenem. Jak to zrobić w przypadku alergii wziewnej? Oto garść pomocnych wskazówek:

Alergia na pyłki: Korzystaj z kalendarza pylenia roślin i komunikatów dla alergików (w każdym sezonie i w każdym rejonie kraju sytuacja wygląda nieco inaczej). Jeśli to możliwe, zmień klimat w okresie, gdy zagrożenie jest największe. Śpij przy zamkniętych oknach. Zrezygnuj z długich spacerów w okresie intensywnego pylenia najbardziej uczulających roślin, zwłaszcza w słoneczne, wietrzne dni, gdy pyłków jest w powietrzu najwięcej. Wychodź na dwór wcześnie rano, polub spacery w deszczu. Gdy musisz wyjść, noś okulary (mogą być przeciwsłoneczne), które ograniczą dostawanie się pyłków do oczu, oraz nakrycie głowy. Po powrocie do domu dokładnie umyj ręce i twarz, przebierz się, wypłucz pyłki z nosa i spojówek za pomocą soli fizjologicznej lub specjalnych preparatów. Codziennie myj włosy przed snem (pyłki na nich osiadają). Wieszaj w oknach wilgotne firanki. Nie susz prania na dworze. Regularnie wymieniaj filtry klimatyzacji samochodowej po sezonie pylenia uczulającej rośliny.

Alergia na roztocza: Regularnie sprzątaj mieszkanie i nie dopuszczaj do gromadzenia się kurzu. Zrezygnuj z tego, co gromadzi kurz: dywanów, tapicerowanych mebli, ciężkich zasłon, otwartych księgozbiorów. Często zmieniaj pościel i pierz ją w temperaturze 60 stopni. Rzeczy, których nie da się wyprać, np. pluszaki, wkładaj do zamrażalnika. 

Alergia na pleśnie: Często wietrz mieszkanie, dbaj o prawidłową wentylację łazienki i kuchni, nie dopuszczaj do zawilgocenia pomieszczeń. Zrezygnuj z kwiatów doniczkowych w sypialni. Nie używaj nawilżaczy powietrza. Nie spędzaj wakacji w sezonowych letnich domkach – są zawilgocone, ponieważ nie ogrzewa się ich zimą.

Alergia na alergeny zwierzęce: Unikaj bliskiego kontaktu ze zwierzętami, a jeśli to niemożliwe, nie wpuszczaj ich do sypialni. 

Alergia wziewna a uczulenie na niektóre pokarmy 

Alergii wziewnej może towarzyszyć uczulenie na niektóre pokarmy. To tzw. alergia krzyżowa, polegająca na tym, że organizm błędnie rozpoznaje cząsteczkę pokarmu jako alergen. Na przykład osoba uczulona na pyłki brzozy może w okresie pylenia tego drzewa źle reagować m.in. na zielone jabłka, orzechy, kiwi, morele i brzoskwinie, a uczulona na roztocza – na owoce morza, zwłaszcza krewetki.

Jeśli ktoś z alergią na pyłek brzozy czy bylicy zje pokarm rozpoznany omyłkowo przez jego organizm jako alergen, pojawia się swędzenie lub obrzęk warg/języka, drapanie w krtani aż do uczucia obrzęku i duszności. Jeśli ilość pokarmu była większa, pojawi się ból brzucha, szybsze bicie serca i biegunka. Potem może nasilić się katar i swędzenie oczu. 
 
Konsultacja: dr nauk medycznych Ewa Bogacka, internista, alergolog, geriatra

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij