IgE całkowite – wskazania do badania poziomu immunoglobuliny typu E (IgE), normy, wyniki

1. IgE – czym jest przeciwciało IgE i kiedy się je oznacza?
2. Czym różni się IgE całkowite od IgE swoistego?
3. IgE całkowite – normy u dzieci i dorosłych
4. Wysokie IgE całkowite – co oznacza?
5. Zastosowanie badania immunoglobuliny E w diagnostyce alergii
6. Badanie poziomu IgE całkowitego – cena/refundacja, skierowanie

IgE – czym jest przeciwciało IgE i kiedy się je oznacza?

W organizmie wyróżnia się dwie pule przeciwciał klasy IgE – krążącą (ok. 20% IgE) oraz związaną z mastocytami (komórkami tucznymi) i bazofilami (granulocytami zasadochłonnymi) (ok. 80% IgE). Przyłączenie się antygenu do immunoglobulin klasy IgE związanych z komórkami wyzwala uwalnianie histaminy z ziarnistości komórkowych i prowadzi do atopowej reakcji alergicznej. Cząsteczki immunoglobulin klasy IgE uczestniczą w reakcjach nadwrażliwości typu I, które powstają u części pacjentów w odpowiedzi na alergeny wziewne i pokarmowe. Reakcje nadwrażliwości typu I odpowiadają między innymi za wstrząs anafilaktyczny, astmę, egzemę, alergie pokarmowe i alergiczny nieżyt nosa. Prowadzą do występowania u pacjentów klasycznych objawów, tj. duszności, obrzęków, kataru i wyprysku lub pokrzywki skórnej, a w przypadku pacjentów z alergiami pokarmowymi także do objawów ze strony układu pokarmowego, tj. wzdęć, biegunek czy bólów brzucha. IgE całkowite oznacza się w diagnostyce chorób alergicznych, astmy oraz parazytoz, jednak jako samodzielne badanie laboratoryjne ma ono ograniczoną wartość diagnostyczną.

Czym różni się IgE całkowite od IgE swoistego?

Do oznaczeń laboratoryjnych dostępne są jedynie przeciwciała klasy IgE niezwiązane z komórkami układu odpornościowego, a więc krążące, występujące w surowicy i wydzielinach błon śluzowych jako poliklonalne całkowite IgE (cIgE) i monoklonalne IgE swoiste alergenowo (sIgE). U pacjentów z prawidłowym stężeniem IgE całkowitego niejednokrotnie stwierdza się podwyższone poziomy IgE swoistych, stąd prawidłowy wynik badania poziomu IgE całkowitego nie wyklucza z całą pewnością alergii u pacjenta. Dopiero oznaczenie poziomu IgE całkowitego łącznie z pomiarem stężenia IgE swoistych pozwala m.in. odróżnić alergie IgE-zależne od alergii IgE-niezależnych.

Obecnie na rynku dostępne są testy antygenowe pozwalające ocenić w surowicy stężenie przeciwciał klasy IgE swoistych dla kilkuset najpopularniejszych antygenów. Ocena IgE swoistych dla konkretnych antygenów w połączeniu z oznaczeniem poziomu IgE całkowitego determinuje dalsze kroki diagnostyczne i terapeutyczne. Przyjmuje się bowiem, że u pacjentów, u których stężenie IgE całkowitego przekracza 300 IU/ml, prawdopodobieństwo alergii IgE-zależnej jest znacznie większe niż u osób z niższym poziomem przeciwciał klasy IgE.

IgE całkowite – normy u dzieci i dorosłych

Stężenie IgE całkowitego zależy od wieku osoby badanej:

• najniższe stężenia IgE występują u noworodków i niemowląt;
• następnie wraz z wiekiem stężenie IgE w organizmie rośnie, osiągając maksimum w wieku ok. 10-15 lat;
• u dzieci poniżej 1. miesiąca życia poziom IgE całkowitego wynosi poniżej 1,5 IU/ml;
• u niemowląt (od 1. do 12. miesiąca życia) poziom IgE całkowitego plasuje się poniżej 15 IU/ml;
• u dzieci w wieku 1-5 lat – poniżej 60 IU/ml;
• u dzieci pomiędzy 5. a 9. rokiem życia – poniżej 90 IU/ml;
• u dzieci pomiędzy 9. a 15. rokiem życia poziom IgE całkowitego nie powinien przekraczać 200 IU/ml;
• dla dzieci powyżej 15. roku życia i osób dorosłych norma IgE całkowitego wynosi poniżej 100 IU/ml.

Należy pamiętać, że zakresy referencyjne mogą różnić się od siebie w poszczególnych laboratoriach. Pacjenci nie powinni zatem sami interpretować wyników badań laboratoryjnych. Specjalista kierujący pacjenta na badanie podczas interpretacji wyniku bierze pod uwagę wiek, stan pacjenta, pełny wywiad kliniczny i dopiero na tej podstawie jest w stanie zalecić dalsze postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne.

Wysokie IgE całkowite – co oznacza?

Podwyższone ponad normę stężenie IgE całkowitego występuje u ok. 50% pacjentów z astmą lub alergicznym nieżytem nosa, wypryskiem atopowym i infekcjami pasożytniczymi, takimi jak owsica, tasiemczyca, glistnica i niektóre choroby tropikalne. Poziom IgE całkowitego wzrasta także u pacjentów w przebiegu atopowego zapalenia skóry (AZS) oraz w szeregu chorób o podłożu niealergicznym, np. w zespole hiper-IgE, szpiczaku IgE, mononukleozie zakaźnej, u dzieci z niektórymi wrodzonymi niedoborami odporności (zespół Wiskotta-Aldricha, zespół Hioba, zespół DiGeorge’a), w ziarnicy złośliwej, idiopatycznym zespole nerczycowym, łuszczycowym zapaleniu stawów czy w mukowiscydozie.

Obniżony poziom IgE całkowitego występuje bardzo rzadko, zwykle w przebiegu niektórych szpiczaków (innych niż IgE), w zespole ataksja-teleangiektazja oraz u pacjentów z pewnymi wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności, innymi niż wymienione powyżej.

Zastosowanie badania immunoglobuliny E w diagnostyce alergii

Badanie poziomu IgE całkowitego ma pewną wartość diagnostyczną w diagnostyce astmy oraz w monitorowaniu leczenia alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej. Oznaczanie poziomu IgE całkowitego ma natomiast ograniczone zastosowanie w diagnostyce alergii, ponieważ prawidłowy wynik badania nie wyklucza z całą pewnością alergii i atopii u pacjenta. Jego wynik jest miarodajny jedynie w sytuacji, gdy u pacjenta wykluczone zostały choroby o podłożu pasożytniczym i inne choroby, w których może dochodzić do wzrostu poziomu IgE całkowitego, oraz wykonano dodatkowe badania diagnostyczne, pozwalające określić swoistość wykrywanych przeciwciał.

Badanie poziomu IgE całkowitego – cena/refundacja, skierowanie

Badanie poziomu IgE całkowitego nie wymaga żadnego specjalnego przygotowania. Pacjent nie musi pozostawać na czczo, badanie można także wykonać o dowolnej porze dnia. Jeżeli pacjent otrzyma skierowanie na badanie poziomu IgE całkowitego od odpowiedniego lekarza specjalisty, np. od alergologa, koszt badania pokryje Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Gdy pacjent zdecyduje się na wykonanie badania za odpłatnością, jego koszt nie powinien przekroczyć 35-50 zł, w zależności od lokalizacji laboratorium i stosowanej przez nie metody. W obu przypadkach czas oczekiwania na wynik nie będzie dłuższy niż jeden dzień roboczy.