Pokrzywka u dzieci – dlaczego się pojawia, jak ją rozpoznać i leczyć?

Pokrzywka u dzieci najczęściej ma postać ostrą, czyli nagle pojawiających się zmian o typie bąbli pokrzywkowych, które samoistnie znikają w ciągu kilku godzin. Do czynników wyzwalających pojawianie się pokrzywki zalicza się czynniki fizyczne, takie jak zimno, ciepło, wodę, wibrację czy ucisk, a także leki, zakażenia pasożytnicze oraz alergię np. na pokarmy. Co robić, gdy u dziecka pojawi się pokrzywka?

Pokrzywka u dzieci – czym jest i jak wygląda? Jak często występuje? 

Pokrzywka jest częstą dolegliwością skóry, która może nawracać. Charakteryzuje się nagłym pojawianiem się swędzących zmian, zwanych bąblami pokrzywkowymi, które przypominają poparzenie pokrzywą, stąd nazwa choroby. Bąble pokrzywkowe są zmianami o typie rumieniowo-obrzękowym i ustępują samoistnie bez pozostawiania śladów. Typowy bąbel pokrzywkowy ma postać zmiany z lekkim przejaśnieniem, które jest otoczone rumieniem. Zmiany są wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry. Mogą one być różnych rozmiarów, od kilku milimetrów do nawet kilkunastu centymetrów. Pokrzywka może pojawić się na skórze całego ciała lub być ograniczona np. do twarzy, dekoltu czy kończyny. Zmianom pokrzywkowym u dzieci często towarzyszy świąd oraz pieczenie skóry.  

Pokrzywka u dziecka – dlaczego powstaje? 

Bąble pokrzywkowe powstają na skutek wzrostu przepuszczalności drobnych naczyń krwionośnych skóry i powstawaniem obrzęku. Wzrost przepuszczalności ścian naczyń jest spowodowany poprzez uwolnienie z komórek (bazofilów, komórek tucznych i mastocytów) mediatorów zapalnych m.in. histaminy.  

Do czynników wyzwalających pojawienie się pokrzywki u dzieci zalicza się: 

• czynniki alergiczne (pokarmy, zwłaszcza cytrusy, orzechy, mleko, gluten, leki, jad owadów), 
• czynniki zewnętrzne – narażenie na zimno, ciepło, wodę, wibrację, 
• ucisk mechaniczny, 
• infekcje (zwłaszcza zakażenie Mycoplasma pneumoniae, infekcje wirusowe), 
• choroby autoimmunologiczne (w tym choroby tarczycy), 
• zakażenia pasożytnicze. 

Rodzaje pokrzywek u dzieci  

Ze względu na czas trwania zmian pokrzywkowych wyróżnia się pokrzywkę ostrą, która trwa mniej niż 6 tygodni, oraz pokrzywkę przewlekłą trwającą powyżej 6 tygodni z nawracającymi objawami skórnymi.  

Wyróżnia się następujące typy pokrzywki u dzieci: 

• pokrzywka fizyczna – indukowana zimnem, wibracją, słońcem, wysoką temperaturą, wodą, kontaktem z np. niklem, wodą, czy powstająca pod wpływem ucisku. Do pokrzywek indukowanych czynnikami fizycznymi zalicza się także dermografizm, czyli pojawianie się zmian skórnych w miejscu wcześniejszego podrażnienia. Zmiany zwykle ustępują w ciągu 2 godzin.  
• pokrzywka alergiczna – wywoływana pokarmami, lekami,  
• pokrzywka idiopatyczna – najczęstszy typ pokrzywki występującej u dzieci. Mimo szerokiej diagnostyki nie udaje się ustalić czynnika wywołującego powstawanie bąbli pokrzywkowych.  

Pokrzywka u dziecka – leczenie  

Rozpoznanie pokrzywki u dzieci opiera się na stwierdzeniu obecności typowych objawów skórnych, czyli bąbli pokrzywkowych. Ustalanie czynnika wywołującego zmiany pokrzywkowe bywa trudne i w wielu przypadkach mimo przeprowadzenia wielu badań laboratoryjnych i diagnostycznych nie udaje się znaleźć przyczyny powstawania dolegliwości.  

Postawienie diagnozy pokrzywki opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim, badaniu fizykalnym oraz wykonaniu badań laboratoryjnych, takich jak morfologia krwi, badania alergologiczne, badanie kału w kierunku zakażeń pasożytniczych, a także szukanie ognisk stanu zapalnego np. ropnego zapalenia migdałków czy próchnicy zębów.  

Leczenie pokrzywki u dzieci polega na unikaniu czynników wyzwalających lub zaostrzających objawy oraz stosowaniu leków, najczęściej przeciwhistaminowych II generacji.  

Dzieci z nawracającą pokrzywką powinny stosować się do następujących zaleceń: 

1. Regularne przyjmowanie leków przeciwhistaminowych, które łagodzą świąd i objawy skórne (sprawdź: maści i syropy przeciwhistaminowe dla dzieci) 
2. Unikanie czynników wyzwalających pojawianie się bąbli pokrzywkowych (np. zimna, ucisku, gorąca, itp.). 
3. Odstawienie leków, które mogą powodować pojawianie się zmian pokrzywkowych na skórze. 
4. Ograniczenie stresu, dbanie o higienę snu.