Rumian rzymski — szlachetna roślina dla zdrowej skóry

Rumian szlachetny (Chamaemelum nobile), inaczej nazywany rumianem rzymskim, to gatunek należący do rodziny astrowatych. Zasięg geograficzny obejmuje głównie kraje, takie jak Francja, Irlandia, Portugalia, Hiszpania, Maroko, Algieria i Wielka Brytania. Występuje także w Polsce – przede wszystkim jako roślina dziko rosnąca. Uprawiany jest w wielu krajach Europy, Azji oraz Afryki Północnej. Jest to roślina określana jako bylina lub skalniak. Dorasta do 10 cm. Rośnie na glebach o niskich wymaganiach, przeciętnie wilgotnych. Kwitnie w okresie czerwiec-lipiec. Łodyga rumianu jest owłosiona i rozgałęziona. Liście o miękkiej teksturze podzielone są na nitkowate segmenty. Kwiat rumianu to koszyczek o kolorze białym lub żółtawoszarym. Kwiat rumianu stanowią głównie kwiaty języczkowe. Jest to przede wszystkim roślina lecznicza, ale obecnie coraz rzadziej stosowana w medycynie.

Rumian rzymski znany jest jako roślina lecznicza już od średniowiecza. W 1598 roku niejaki Joachim Camerarius jako pierwszy nadał tej roślinie określenie rumian rzymski ze względu na obfity, jak na tamte czasy, wzrost w okolicach Rzymu. Pierwsze wzmianki naukowe pojawiły się w 1741 roku w Farmakopei – roślina była opisywana jako środek wiatropędny, przeciwbólowy, moczopędny oraz wspomagający trawienie. Na przestrzeni wieków wymieniano także inne zastosowania rumianu – wykorzystywano go m.in. na dolegliwości skórne oraz podczas miesiączki. Rumian rzymski jest oficjalną substancją ziołową opisaną w Farmakopei Polskiej X. Rumian rzymski jest obecnie stosowany w Polsce w mieszankach ziołowych, herbatach, jako surowiec farmaceutyczny oraz w preparatach do stosowania zewnętrznego, tj. w szamponach, mydłach, odżywkach i innych kosmetykach.

W Europie rumian szlachetny stosowany jest tradycyjnie w dolegliwościach trawiennych oraz jako środek spazmolityczny. Zewnętrznie stosuje się go jako środek łagodzący oraz przeciwświądowy na skórę. Może być również użyty do płukania jamy ustnej jako środek znieczulający i przeciwzapalny. Roślina jest wykorzystywana w preparatach na pęknięcia skóry, otarcia oraz przy ukąszeniach komarów.

Surowcem farmaceutycznym rumianku szlachetnego jest koszyczek. Zawiera głównie olejek eteryczny w ilości od 1% do 2%, który przyjmuje barwę niebieską ze względu na zawartość chamazulenu. Składniki olejku to przede wszystkim: ester butylowy i izoamylowy kwasu angelikowego, seskwiterpeny, np. farnezen, oraz estry – metyloakrylowy, tyglinowy i izomasłowy. Ponadto w składzie znajdują są m.in. glikozydy kumarynowe, apigenina, 7-glukozyd, amyryna, taraksasterol, cholina, inozyt oraz sole mineralne.

Rumian szlachetny posiada wiele właściwości farmakologicznych dzięki zawartości olejków eterycznych, głównie chamazulenu, oraz innych związków. Roślina wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne (o szerokim spektrum działania), przeciwhistaminowe, wiatropędne, przeciwutleniające, przeciwneuralgiczne, przeciwskurczowe, moczopędne, przeciwpłytkowe, zmniejszające stężenie glukozy we krwi oraz przeciwobrzękowe.

Rumian szlachetny może być stosowany w postaci sproszkowanych kwiatów, jako surowiec farmaceutyczny, a także w postaci naparu z kwiatów. Przyjmowany doustnie jest używany jako środek wiatropędny oraz pobudzający trawienie. Sproszkowane koszyczki rumianu rzymskiego podaje się 2-3 razy dziennie w dawce ok. 0,5 g. Rumian może być również stosowany w nerwobólach – sproszkowane kwiaty rumianu przyjmuje się w ilości ok. 2 g rano i wieczorem.

Rumian szlachetny w postaci naparu z koszyczka stosowany jest jako środek wiatropędny oraz przeciwskurczowy. Przygotowanie naparu zaczynamy od wsypania do naczynia 1-2 łyżeczek kwiatów rumianu i zalania ich wrzącą wodą – ok. 1,5 szklanki. Napar odstawiamy na 15 minut pod przykryciem. Następnie przecedzamy przez jałową gazę. Tak przygotowany napar z rumianu szlachetnego można pić od 2 do 4 razy dziennie ok. 1/3-1/2 szklanki. Napar ma zastosowanie także w pielęgnacji włosów. Roztwór z naparu w stężeniu 3% stosowany jest zewnętrznie.

Należy zachować ostrożność podczas stosowania preparatów z rumianem szlachetnym u osób uczulonych na rośliny z rodziny astrowatych.

Zastosowanie miejscowe może powodować zaczerwienienie oraz świąd skóry u osób, które są uczulone na rośliny z rodziny astrowatych. Zbyt duże ilości surowca stosowanego wewnętrznie mogą powodować wymioty. Nie zaleca się stosowania rumianu rzymskiego podczas karmienia piersią oraz w ciąży.